Bài 26. Tổng kết phần văn bản nhật dụng

Ngữ văn – Tiết 131 và 132
Tổng kết văn bản nhật dụng .
GV thùc hiÖn : Nguyễn Thị Kim Thanh
Trường THCS Quúnh Mai
II. NỘI DUNG CÁC VBND ĐÃ HỌC
1, Đặc điểm của VB nhật dụng.
- Văn bản nhật dụng phải gắn chặt với thực tiễn.
→ VBND mang tính cập nhật.
- Tính cập nhật thể hiện rõ ở chức năng và đề tài của văn bản.
- Hình thức rất đa dạng.
- Các phương thức biểu đạt khác nhau hoặc kết hợp nhiều phương thức biểu đạt.
Chỉ cần có tính cập nhật ( nội dung gần gũi , bức thiết
với cuộc sống của con người và cộng đồng ).
B. Có tính cập nhật về nội dung song phải đạt đến một trình
độ nhất định về mặt nghệ thuật trình bày và diễn đạt.
C. Buộc phải có hư cấu nghệ thuật.
D. Tuyệt đối không dùng hư cấu nghệ thuật.
B
I. KHÁI NIỆM VĂN BẢN NHẬT DỤNG
- Văn bản nhật dụng đề cập, bàn luận, thuyết minh,
tường thuật, miêu tả, đánh giá… những vấn đề,
những hiện tượng gần gũi, bức thiết với cuộc sống của con người và cộng đồng.
* Ý nào thể hiện rõ nhất đặc điểm thể loại và phương thức biểu đạt của văn bản nhật dụng ?
A. Chỉ có thể sử dụng hình thức văn xuôi .
B. Đều là những văn bản nghị luận .
C. Buộc phải kết hợp nhiều phương thức biểu đạt.
D. Thường sử dụng chủ yếu một phương thức biểu
đạt kết hợp với một vài phương thức biểu đạt khác.
D
Ngữ văn – Tiết 131 và 132
Tổng kết văn bản nhật dụng .
I. Khái niệm văn bản nhật dụng
Tổng kết văn bản nhật dụng .
Ngữ văn – Tiết 131 và 132
* Khoanh tròn vào câu trả lời đúng nhất sau câu hỏi
ý nào nêu đúng khái niệm văn bản nhật dụng ?
A. V¨n b¶n nhËt dông chỉ cần có tính cập nhật ( nội dung gần gũi , bức thiết với cuộc sống của con người và cộng đồng ).
B. Lµ v¨n b¶n cã néi dung ®Ò cËp tíi chøc n¨ng , ®Ò tµi vµ tÝnh cËp nhËt song phải đạt đến một trình độ nhất định về mặt nghệ thuật trình bày và diễn đạt.
C. Lµ kh¸i niÖm chØ thÓ lo¹i v¨n b¶n .
D. Lµ kh¸i niÖm chØ mét kiÓu v¨n b¶n nhÊt ®Þnh.
B
Nhanh lên nào ! Một ngôi sao may mắn đang chờ bạn !
a, Cô giáo Tâm gỡ tay Thủy , đi lại phiá bục mở cặp lấy một quyển sổ cùng với chiếc bút máy lắp vàng đưa cho em tôi và nói :
- Cô tặng em về trường mới em cố gắng học tập nhé !
Em vội đặt quyển sổ và cây bút lên bàn :
Thưa cô , em không dám nhận , em không được đi học nữa.
Sao vậy ? - Cô Tâm sửng sốt .
Nhà bà ngoại em ở xa trường học lắm . Mẹ em bảo sẽ sắm cho em một thúng hoa quả để ra chợ ngồi bán .
" Trời ơi !" , cô giáo tái mặt và nước mắt giàn giụa . Lũ nhỏ cũng khóc mỗi lúc một to hơn.
b, N¨m 1989 , c«ng ­íc Liªn hiÖp quèc vÒ quyÒn trÎ em ra ®êi . N¨m 1990 ViÖt Nam phª chuÈn C«ng ­íc thùc hiÖn quyÒn trÎ em gåm 4 nhãm quyÒn :
Nhãm quyÒn sèng – cßn: quyÒn ®­îc sèng , ®¸p øng nhu cÇu c¬ b¶n ®Ó tån t¹i , nhãm quyÒn b¶o vÖ : b¶o vÖ trÎ em khái mäi h×nh thøc ph©n biÖt ®èi xö, nhãm quyÒn ph¸t triÓn : trÎ em ®­îc häc tËp , vui ch¬i, gi¶i trÝ , nhãm quyÒn tham gia : ®­îc bµy tá ý kiÕn nguyÖn väng .
Đọc đoạn văn a , cho biết đoạn văn trích từ tác phẩm nào ? Nêu cảm nghĩ của em sau khi đọc đoạn văn ?
Đọc đoạn văn b , cho biết đoạn văn thuộc môn học nào ? Nếu xét về tính cập nhật thì đoạn văn nào được người đọc dễ tiếp nhận hơn ? Vì sao ?
* Câu hỏi thảo luận
Đáp án :
Đoạn văn a có giá trị văn chương gây được tác động sâu và mạnh lay động trái tim người đọc về nỗi bất hạnh của Thủy => Dễ tiếp nhận hơn
Đoạn văn b thuộc môn giáo dục công dân lớp 6 nói về quyền trẻ em
Cùng chung vấn đề cập nhật : Quyền trẻ em
a, Cô giáo Tâm gỡ tay Thủy , đi lại phiá bục mở cặp lấy một quyển sổ cùng với chiếc bút máy lắp vàng đưa cho em tôi và nói :
- Cô tặng em về trường mới em cố gắng học tập nhé !
Em vội đặt quyển sổ và cây bút lên bàn :
Thưa cô , em không dám nhận , em không được đi học nữa.
Sao vậy ? - Cô Tâm sửng sốt .
Nhà bà ngoại em ở xa trường học lắm . Mẹ em bảo sẽ sắm cho em một thúng hoa quả để ra chợ ngồi bán .
" Trời ơi !" , cô giáo tái mặt và nước mắt giàn giụa . Lũ nhỏ cũng khóc mỗi lúc một to hơn.
b, N¨m 1989 , c«ng ­íc Liªn hiÖp quèc vÒ quyÒn trÎ em ra ®êi . N¨m 1990 ViÖt Nam phª chuÈn C«ng ­íc thùc hiÖn quyÒn trÎ em gåm 4 nhãm quyÒn :
Nhãm quyÒn sèng – cßn: quyÒn ®­îc sèng , ®¸p øng nhu cÇu c¬ b¶n ®Ó tån t¹i , nhãm quyÒn b¶o vÖ : b¶o vÖ trÎ em khái mäi h×nh thøc ph©n biÖt ®èi xö, nhãm quyÒn ph¸t triÓn : trÎ em ®­îc häc tËp , vui ch¬i, gi¶i trÝ , nhãm quyÒn tham gia : ®­îc bµy tá ý kiÕn nguyÖn väng .
 Những vấn đề bức thiết trong cuộc sống chính là tính cập nhật của Vb nhật dụng .
Hãy quan sát những bức tranh sau và cho biết những tranh đó phù hợp với nội dung của văn bản nhật dụng nào ?
Động Phong Nha
Cầu Long Biên – chứng nhân lịch sử
Hình ảnh nổ bom nguyên
tử ở Hirosima
Đám mây phóng xạ khổng lồ
Đấu tranh cho một thế giới hòa bình
Tuyên bố thế giới về sự sống còn , quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em
Thông tin về ngày Trái Đất năm 2000
Ôn dịch thuốc lá
Bài toán dân số
Cuộc chia tay của những con búp bê
Ngữ văn – Tiết 131 và 132
Tổng kết văn bản nhật dụng
I. KHÁI NIỆM VĂN BẢN NHẬT DỤNG
II. NỘI DUNG CÁC VBND ĐÃ HỌC
1, Đặc điểm của VB nhật dụng.
2, Hệ thống hóa các kiến thức về các VB nhật dụng đã học
Cầu Long Biên - chứng nhân lịch sử
Bảo vệ di tích lịch sử
Động Phong Nha
Thuyết minh , miêu tả
Bức thư của thủ lĩnh da đỏ.
Bảo vệ giữ gìn môi trường , quan hệ giữa thiên nhiên và môi trường
Cổng trường mở ra.
Vai trò của nhà trường
đối với mỗi con người
Mẹ tôi
Vai trò của người mẹ
Tự sự , biểu cảm
Cuộc chia tay của những con búp bê
Gia đình và quyền được học tập của con cái.
Tù sù , miªu t¶ vµ biÓu c¶m .
Ca Huế trên sông Hương.
Giữ gìn bản sắc văn hóa
Thuyết minh , miêu tả , biểu cảm
Thông tin về Ngày Trái Đất năm 2000
Tác hại của việc sử dụng bao bì ni lông đối với môi trường.
Ôn dịch thuốc lá
Tác hại của thuốc lá

Thuyết minh , ngh? lu?n
Bài toán dân số
Dân số và kế hoạch hóa gia đình và tương lai loài người
Thuyết minh , tù sù và nghị luận
Ngữ văn – Tiết 131 và 132
Tổng kết văn bản nhật dụng
I. KHÁI NIỆM VĂN BẢN NHẬT DỤNG
II. NỘI DUNG CÁC VBND ĐÃ HỌC
1, Đặc điểm của VB nhật dụng.
2, Hệ thống hóa các kiến thức về các VB nhật dụng đã học
III. Hình thức của VBND.
a,Mỗi lần có dịp đứng trên cầu Long Biên , tôi lại say mê ngắm nhìn mùa xanh bãi mía , nương dâu , bãi ngô , vườn chuối phía Gia Lâm không bao giờ chán mắt . Cái màu xanh cần lao ấy gợi bao yêu thương và yên tĩnh trong tâm hồn . Khi chiều xuống , nhìn về phía Hà Nội , thấy những ánh đèn mọc lên như sao sa, gợi lên bao quyến rũ và khát khao .
b,Tại Việt Nam 50 % nam giới và 3,4% nữ giới hút thuốc lá (theo thống kê của Tổ chức Sức khỏe Thế Giới cao nhất châu Á. 26% thanh thiếu niên có độ tuổi từ 15 – 24 hút thuốc lá. Trên 40% nam cán bộ y tế và 1,3 % nữ cán bộ y tế hút thuốc lá. Nếu không có biện pháp can thiệp kịp thời, 10% dân số Việt Nam nghĩa là vào khoảng 7,5 triệu người Việt Nam sẽ chết sớm do hút thuốc lá. Cũng theo ước tính của Tổ chức Sức khỏe Thế Giới, tới năm 2020 số người Việt Nam chết do sử dụng thuốc lá sẽ nhiều hơn số người chết do HIV/AIDS, lao, tai nạn giao thông và tự tử cộng lại!
( Theo t¹p chÝ y khoa )
? Xác dịnh phương thức biểu đạt của đoạn văn trên ? Đoạn văn sử dụng kết hợp các PTB Đ nào ? Từ đó , em hãy nêu nhận xét về hình thức của VB nhật dụng ?
Cầu Long Biên
c, Bức tường, bậc thềm, vòm cầu kiều hay những trụ rồng hùng vĩ bằng đá - đánh dấu vương triều xa xưa trong Hoàng Thành. Mái cong vút, những bức chạm khắc sơn son thiếp vàng trên gỗ ghi lại những giấc mơ trong hàng ngàn đình chùa Việt. Còn những nhịp cầu sắt kia duyên dáng làm sao? Có sáng tạo kỹ thuật nào hoà nhập với nhịp điệu không gian nhuần nhuyễn hơn thế? Có biểu đồ chịu lực nào được biểu diễn bằng chất liệu sắt thép uyển chuyển hơn thế - Cầu Long Biên vượt lên chức năng giao thông trở thành kiệt tác điêu khắc - kiến trúc - kết cấu thép trong cùng một thứ gắn bó với Hà Nội trăm năm qua - Nó xứng đáng được coi là một trong những biểu tượng của thành phố luôn dịch chuyển nhưng vẫn đọng lại, ngưng lại những ký ức không tên.
 
KTS Trần Duy ánh
d, CÇu Long Biªn b¾c qua s«ng Hång , Hµ Néi , ®­îc khëi c«ng x©y dùng vµo n¨m 1898 vµ hoµn thµnh sau 4 n¨m , do kiÕn tróc ­ ng­êi Ph¸p Ðp – phen thiÕt kÕ...CÇu Long Biªn khi míi kh¸nh thµnh , mang tªn Toµn quyÒn Ph¸p ë §«ng D­¬ng lóc bÊy giê lµ §u- me vµ ng­êi d©n th­êng gäi lµ cÇu §u-me...ChiÒu dµi cÇu lµ 2290m ( kÓ c¶ phÇn dÉn víi chÝn nhÞp dµi vµ m­êi nhÞp ng¾n ).
Theo Thóy Lan – B¸o Ng­êi Hµ Néi
** PHƯƠNG PHÁP HỌC VBND
Có 5 yêu cầu :
1. Lưu ý nội dung các chú thích của văn bản nhật dụng.
2. Liên hệ các vấn đề trong văn bản nhật dụng và đời sống xã hội.
3. Có ý kiến, quan điểm riêng trước các vấn đề đó.
4. Vận dụng tổng hợp kiến thức các môn học khác để làm sáng tỏ các vấn đề được đặt ra trong văn bản nhật dụng.
5. Căn cứ vào đặc điểm và phương thức biểu hiện để phân tích một văn bản nhật dụng.
III.Hướng dẫn về nhà :
Xem lại bài trên lớp . Viết một đoạn văn nêu suy nghĩ của em về hiện tượng Hs hút thuốc lá. ( Từ 10 -15 câu )
Ôn tập thơ chuẩn bị kiểm tra một tiết
Ngữ văn – Tiết 131 và 132
Tổng kết văn bản nhật dụng
II. N?I DUNG C�C VBND D� H?C
1, D?c di?m c?a VB nh?t d?ng.
2, H? th?ng húa cỏc ki?n th?c v? cỏc VB nh?t d?ng dó h?c
I. KH�I NI?M VAN B?N NH?T D?NG
Chúc các em học tốt !