Bài 26. Thuế máu

GV: Đoàn Thị Huyền Trang
CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ GIÁO VỀ DỰ TIẾT HỌC
Ngữ văn 8
Tiết 105
Thuế máu
Trích " Bản án chế độ thực dân Pháp"

Nguyễn Ái Quốc
I/ T�C GI? T�C PH?M
1.Tỏc gi?:
Nguy?n �i Qu?c (1890-1969) l� m?t trong nh?ng tờn g?i c?a Ch? T?ch H? Chớ Minh trong th?i k? ho?t d?ng cỏch m?ng tru?c nam 1945.
Chân dung Nguyễn Ái Quốc
2. Tác phẩm :
“Bản án chế độ thực dân Pháp” được viết tại Pháp bằng tiếng Pháp, xuất bản tại Pa- ri năm 1925, tại Hà Nội năm 1946 gồm 12 chương và phần phụ lục.
Đoạn trích là chương I của tác phẩm, các nhan đề là của tác giả.
Tác phẩm
“Bản án chế độ thực dân Pháp”
II. ĐỌC, TÌM HIỂU CHUNG
Tiết 105: Thuế Máu
Trớch : "B?n ỏn ch? d? th?c dõn Phỏp"
Nguyễn ái Quốc
Giải thích một số thuËt ngữ sau?:
Bản xứ:

An-Nam-Mít :

Vòng nguyệt quế:
ChiÕn tranh vui t­¬i:
Bản thân nước được nói đến. Dùng sau danh từ dân bản xứ, người bản xứ với hàm ý khinh miệt theo quan điểm của chủ nghĩa thực dân
Cách gọi người Việt Nam với thái độ khinh miệt của bọn thực dân Pháp, ở đây được Bác dùng trong ngoặc kép với ý nhại lại
Hình ảnh này dùng để chỉ danh vọng, vinh quang
1. §äc,t×m hiÓu chó thÝch
L� cu?c chi?n tranh tranh d�nh thu?c d?a c?a cỏc nu?c d? qu?c d? gi�nh th? tru?ng, vui tuoi d?i v?i cỏc nu?c d? qu?c, l� mỏu v� nu?c m?t d?i v?i ngu?i dõn thu?c d?a

II. Đọc tìm hiểu chú thích:


Thuế máu
I. Chiến tranh và
“Người bản xứ”
II. Chế độ lính tình nguyện
III. Kết quả của sự
hi sinh
Tiết 105: Thuế Máu
Trích : "B?n ỏn ch? d? th?c dõn Phỏp"
Nguyễn ái Quốc
3 phần
2. Thể loại: Nghị luận
3. Bố cục:


3. Bố cục :


Thuế máu
I. Chiến tranh và
“Người bản xứ”
II. Chế độ lính tình nguyện
III. Kết quả của sự
hi sinh
3 phần
Tên phần: Gợi cho người đọc thấy sự tàn bạo của chính
quyền thực dân và nỗi khổ của người dân thuộc địa theo
trình tự thời gian : trước – trong và sau chiến tranh
Tiết 105: Thuế Máu
Trích : "B?n ỏn ch? d? th?c dõn Phỏp"
Nguyễn ái Quốc
Tên chương: Gợi lên sự dã man, tàn bạo, quá trình bóc lột đến cùng kiệt sức lao động, mồ hôi xương máu của chủ nghĩa thực dân và sự bi thảm của người dân

IV. Tìm hiểu văn bản
1. Phần I: CHIẾN TRANH VÀ “NGƯỜI BẢN XỨ”

Thái độ của quan cai trị
Số phận của người dân bản xứ
Tiết 105: Thuế Máu
Trích : "B?n ỏn ch? d? th?c dõn Phỏp"
Nguyễn ái Quốc
Thái độ của quan cai trị
Trước chiến tranh
Khi chiến tranh xảy ra
Họ bị xem là “những tên da đen bẩn thỉu”, “bị ăn đòn”,An-nam-mit…
Họ lập tức được các quan cai trị tâng bốc, vỗ về: “con yêu”, “bạn hiền”, “chiến sĩ bảo vệ công lý,
tự do”
> <
-> Đó là thái độ xem thường, khinh miệt.
-> Đó là thái độ đề cao tâng bốc.
Thủ đoạn lừa bịp bỉ ổi của chính quyền thực dân
“con yêu”, “bạn hiền”, “chiến sĩ bảo vệ công lý,
tự do”
 Hệ thống từ ngữ mỉa mai, giễu cợt, châm biếm
“những tên da đen bẩn thỉu”, “bị ăn đòn”,An-nam-mit…
a. Thái độ của quan cai trị
Trước chiến tranh
Khi chiến tranh xảy ra
Họ chỉ biết kéo xe tay, bị tra tấn, đánh đập như súc vật
Họ được tâng bốc vỗ về, được phong danh hiệu cao quý
b. Số phận người dân thuộc địa
Người ra trận
Người ở hậu phương
b. Số phận người dân thuộc địa
Họ không được hưởng tý nào về quyền lợi, biến thành vật hi sinh cho danh dự, lợi ích của kẻ cầm quyền
Phải xa vợ con, rời bỏ quê hương, đem mạng sống đổi lấy vinh dự hão huyền
Phơi thây trên các chiến trường Châu Âu, bỏ xác tại những miền hoang vu,..
Họ phải làm công việc chế tạo vũ khí phục vụ chiến tranh…, bị nhiễm độc khạc ra từng miếng phổi…
Kết quả: Trong số 70 vạn người thì
8 vạn người không bao giờ nhìn thấy mặt trời
quê hương nữa
Người ra trận
Người ở hậu phương
70 vạn
8 vạn
Một số hình ảnh
về người dân thuộc địa
Họ phơi thây trên
các bãi chiến trường,
bỏ xác tại các miền hoang vu

Họ bị vắt kiệt sức
vì phải sản xuất vũ khí
phục vụ chiến tranh
-.Phải xa lìa vợ con, quê hương vì mục đích vô nghĩa, đem mạng sống mà đánh đổi lấy những vinh dự hão huyền.
- Bị biến thành vật hi sinh cho lợi ích danh dự của kẻ cầm quyền.
- trên các chiến trường châu Âu.
- Xuống tận đáy biển - bảo vệ các loài thuỷ quái.
- Một số tại Ban-căng,. bị tàn sát ở bờ sông Mác-nơ, bãi lầy Săm-pa-nhơ, của các cấp chỉ huy, của .
-> Từ ngữ mỉa mai, châm biến, giọng văn giễu cợt nhưng ẩn trong đó là sự xót xa trước những cái chết thương tâm, vô nghĩa của người dân thuộc địa.
- ở hậu phương họ phải làm công việc chế tạo vũ khí phục vụ chiến tranh. Nhưng cuối cùng họ cũng phải chết vì bệnh tật (nhiễm những luồng khí độc),
đột ngột
Phơi thây
bỏ xác
lấy máu mình tưới những vòng nguyệt quế
khạc ra từng miếng phổi
lấy xương mình chạm nên những chiếc gậy
Nghệ thuật
1. Giọng điệu :
Giọng mỉa mai, hài hước khi vạch trần bộ mặt bỉ ổi, xảo trá của bọn thực dân: “Ấy thế mà”, “đùng một cái”…
Giọng cảm thương, chua xót cho số phận những người dân thuộc địa
2. Yếu tố biểu cảm :
Từ ngữ biểu cảm : “tên da đen bẩn thỉu”, “tên An-nam-mít”, “con yêu”, “bạn hiền”…
Hình ảnh biểu cảm : “phơi thây”,“xuống tận đáy biển”,“bỏ xác tại miền hoang vu”,“máu tưới vòng nguyệt quế”,xương chạm nên những chiếc gậy, tám vạn người không bao giờ còn trông thấy mặt trời quê hương nữa…
Biện pháp biểu cảm : dùng từ ngữ trái ngược với bản chất sự vật, lối so sánh, ẩn dụ sắc sảo…
=> Tác dụng : Lật tẩy bộ mặt bịp bợm, xảo trá của thực dân Pháp. Tăng hiệu quả châm biếm sâu cay


Tiết 105: Thuế Máu
Trích "Bản án chế độ thực dân Pháp"
Nguyễn ái Quốc
Bằng lời kể chua xót, giọng điệu giễu cợt, tác giả đã vạch trần bộ mặt tàn ác, quỷ quyệt của chủ nghĩa thực dân, đồng thời cho thấy số phận thê thảm của người dân thuộc địa bị đẩy vào cuộc chiến tranh phi nghĩa.
Tiết 105: Thuế Máu
Trích "Bản án chế độ thực dân Pháp"
Nguyễn ái Quốc
Nội dung
Sơ đồ quá trình lập luận của phần I
Chiến tranh và "người bản xứ"
Trước chiến tranh
Trong chiến tranh
Họ
Họ
là giống hạ đẳng
bị đối xử như súc vật
được vỗ về ,tâng bốc
thành vật hy sinh
Thủ đoạn xảo trá, bản chất tàn bạo , của bọn thực dân đối với người bản xứ
Kết quả: Trong số 70 vạn người thì
8 vạn người không bao giờ nhìn thấy mặt trời quê hương nữa
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
* PHÂN TÍCH MÂU THUẪN TRÀO PHÚNG CƠ BẢN TRONG PHẦN I CỦA TRUYỆN
* ĐỌC VÀ PHÂN TÍCH PHẦN II VÀ III CỦA VĂN BẢN THEO CÂU HỎI HƯỚNG DẪN TRONG SGK