Bài 26. Thuế máu

GV: NGUYỄN THỊ HUYỀN TRANG
THUẾ MÁU
Nguyễn Ái Quốc

1. Tác giả:
Nguyễn Ái Quốc
(1890-1969)
Là một trong những
tên gọi của Chủ Tịch
Hồ Chí Minh trong thời
kỳ hoạt động cách
mạng trước năm 1945.
Tấm biển đồng gắn tại nhà số 9 ngõ Compoint, quận 17 Paris: "Tại đây, từ năm 1921-1923, Nguyễn Ái Quốc đã sống và chiến đấu vì quyền độc lập và tự do cho nhân dân Việt Nam
2. Tác phẩm :
+“Bản án chế độ thực dân Pháp” được viết tại Pháp bằng tiếng Pháp, xuất bản tại Pa- ri năm 1925, tại Hà Nội năm 1946 gồm 12 chương và phần phụ lục.
+Đoạn trích nằm trong chương I của tác phẩm.
Tác phẩm
“Bản án chế độ thực dân Pháp”
Chương I: Thuế máu
Chương II: Việc đầu độc người bản xứ
Chương III: Các quan toàn quyền thống đốc
Chương IV: Các quan cai trị
Chương V: Những nhà khai hoá
Chương VI: Gian lận trong bộ máy nhà nước
Chương VII: Việc bóc lột người bản xứ
Chương VIII: Công lí
Chương IX: Chính sách ngu dân
Chương X: Giáo hội
Chương XI: Nỗi nhục của người đàn bà bản xứ
Chương XII: Nô lệ thức tỉnh
Bản án chế độ thực dân Pháp
Gồm 12 chương
3. Đọc
- Khi đọc cần kết hợp nhiều giọng đọc: vừa mỉa mai,giễu cợt,vừa cay đắng, xót xa, khi căm hờn, phẫn nộ, khi giễu nhại, trào phúng…, chú ý các từ trong ngoặc kép.
5. Bố cục:
3 phần
Thuế máu
I. Chiến tranh và
“Người bản xứ”
II. Chế độ lính
tình nguyện
III. Kết quả
của sự hi sinh
4.Thể loại:
Văn nghị luận.
Phần I: Chiến tranh với “người bản xứ”
Thái độ của quan cai trị đối với người dân thuộc địa.
Số phận
của người dân
bản xứ
TH�I D? C?A QUAN CAI TR?:
Trước chiến tranh
Khi chiến tranh xảy ra
 Hệ thống từ ngữ mỉa mai, giễu cợt, châm biếm
- Người dân thuộc địa bị coi là những tên da đen bẩn thỉu, những tên “An-nam- mit” bẩn thỉu, chỉ biết kéo xe tay và ăn đòn.
- Họ biến thành những đứa “con yêu”,những người “bạn hiền”,
- Được phong danh hiệu cao quí là “chiến sĩ bảo vệ công lý và tự do”.
Phỉnh nịnh,
tâng bốc, vỗ vễ
=> Khinh thường miệt thị bị xem là giống những người hạ đẳng.
Thủ đoạn lừa bịp bỉ ổi của chính quyền thực dân
> <
Trước chiến tranh: họ bị coi là giống người hạ đẳng, bị đánh đập, bị khinh rẻ và bị đối xử tàn nhẫn.
Khi chiến tranh nổ ra: họ được tâng bốc, được vỗ về, phong cho những danh hiệu cao quí (trở thành những đứa con yêu, những người bạn hiền).

Thủ đoạn lừa bịp bỉ ổi của chính
quyền thực dân.
Thái độ của quan cai trị
Trước chiến tranh
Khi chiến tranh xảy ra
Họ chỉ biết kéo xe tay, bị tra tấn, đánh đập như súc vật
Họ được tâng bốc vỗ về, được phong danh hiệu cao quý
Số phận người dân bản xứ

Phải xa vợ con, rời bỏ quê hương, đem mạng sống đổi lấy vinh dự hão huyền
Đau thương và mất mát...
Họ không được hưởng tý nào về quyền lợi, biến thành vật hi sinh cho danh dự, lợi ích của kẻ cầm quyền
Dữ dội và tàn khốc...
Cảnh đau đớn chết chóc
Phơi thây trên các chiến trường Châu Âu, bỏ xác tại những miền hoang vu,..
Họ phải làm công việc chế tạo vũ khí phục vụ chiến tranh, bị nhiễm độc “khạc ra từng miếng phổi”…
b. Số phận người dân thuộc địa:
Họ không được hưởng tý nào về quyền lợi, biến thành vật hi sinh cho danh dự, lợi ích của kẻ cầm quyền
Phải xa lìa vợ con, rời bỏ quê hương, đem mạng sống đổi lấy vinh dự hão huyền
Phơi thây trên các chiến trường Châu Âu, bỏ xác tại những miền hoang vu,..
Họ phải làm công việc chế tạo vũ khí phục vụ chiến tranh, bị nhiễm độc “khạc ra từng miếng phổi”…
Kết quả: Trong số 700.000 người thì
80.000 người không bao giờ
nhìn thấy mặt trời quê hương nữa
Người ra trận
Người ở hậu phương
+ Gi?ng di?u ch? gi?u, chõm bi?m.
+ Ch?ng c? du?c hỡnh tu?ng húa.
+ Li?t kờ cỏc tu li?u th?c t?.
Nghệ thuật đặc sắc:
Các thủ đoạn, mánh khóe bắt lính của bọn thực dân được tác giả nêu lên như thế nào?
Lùng ráp, vây bắt, cưỡng bức người ta phải đi lính.
Lợi dụng việc bắt lính để dọa nạt, xoay xở kiếm tiền đối với nhà giàu.
Sẵn sàng trói, nhốt người ta như súc vật, đàn áp dã man nếu chống đối.
→ Là cơ hội làm giàu cho bọn quan chức trên tính mệnh của người bản xứ; đồng thời là cơ hội củng cố địa vị thăng quan tiến chức.
2. Chế độ lính tình nguyện:
?Phản ứng của người bị bắt đi lính ntn?
-Phản ứng: +Tìm cách trốn
+Phải xì tiền ra
+Tự làm cho mình bị nhiễm bệnh nặng
→Thực tế không hề có sự tình nguyện hiến dâng xương máu như lời lẽ rêu rao, bịp bợm của bọn cầm quyền.
?Nhận xét của em về cách đưa ra dẫn chứng của tác giả
- Dẫn chứng sinh động mang nội dung tố cáo mạnh mẽ
-Tác giả nhắc lại bằng giọng điệu giễu cợt rồi phản bác lại bằng những thực tế hùng hồn,làm lộ rõ sự bịp bợm trơ trẽn của bọn thực dân.
3. Kết quả của sự hi sinh:
? Chiến tranh kết thúc, sau khi bị bóc lột trắng trợn hết thuế máu, số phận của người bản xứ ntn?
Lời tuyên bố của thực dân im bặt.
Người bản xứ trở lại “giống người hèn hạ”.
Họ bị tước đoạt hết của cải, bị đánh đập vô cớ, bị đối xử như với súc vật.
Họ trở về vị trí hèn hạ ban đầu.
Bỉ ổi hơn nữa,chính quyền thực dân còn đầu độc cả một dân tộc để vơ vét cho đầy túi-cấp môn bài bán lẻ thuốc phiện cho thương binh người Pháp và vợ con của sĩ tử người Pháp.
III. Tổng kết:
1. Nội dung:
-Bộ mặt giả nhân giả nghĩa,thủ đoạn tàn ác của chính quyền thực dân đối với người dân các nước thuộc địa
-Số phận đau thương của người dân các nước thuộc địa,họ bị đẩy đi làm bia đỡ đạn trong cuộc chiến tranh phi nghĩa
2. Nghệ thuật:
- Bố cục được sắp xếp theo trình tự thời gian
- Hình ảnh sinh động,biểu cảm,có sức tố cáo mạnh mẽ.
- Nghệ thuật trào phúng sắc sảo,lập luận sắc bén,sâu cay.
- Các yếu tố tự sự,biểu cảm kết hợp chặt chẽ,hài hòa.
IV.Luyện tập:

*Trao đổi: “Cuộc chiến tranh vui tươi” mà tác giả nói đến trong tác phẩm là cuộc chiến tranh nào?
Cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất(1914-1918)
Cuộc chiến tranh thế giới thứ hai (1939-1945)
Cuộc chiến tranh Pháp-Phổ (1939-1945)
Cuộc chiến tranh mà Pháp tiến hành để mở rộng thuộc địa.

Củng cố:
- Số phận của người dân thuộc địa trong chiến tranh và thái độ của bọn cai trị thực dân
- Tấm gương yêu nước vì độc lập tự do,tình yêu thương thắm thiết những kiếp người nô lệ nghèo khổ,ý chí chiến đấu giành độc lập tự do cho các dân tộc thuộc địa của Chủ tịch Hồ Chí Minh sống mãi với non sông đất nước.
Hướng dẫn học ở nhà:
Học bài
Viết đoạn văn ngắn trình bày suy nghĩ của em sau khi học xong văn bản.
Chúc các em học sinh học giỏi