Bài 26. Thuế máu

Tiết 105 + 106:thuế máu
( Trích Bản án chế độ thực dân Pháp)
I/ Đọc- Tìm hiểu chú thích
1.Đọc:
2. Chú thích *
a. Tác giả: Nguyễn ái Quốc lá một trong những tên gọi của Chủ tich Hồ Chí Mịnh trong thời kỳ hoạt động cách mạng trước năm 1945

b-Tác phẩm: Bản án chế độ thực dân Pháp của Nguyễn ái Quốc được viết bằng tiếng Pháp.Tác phẩm gồm 12 chương nói lên tình cảnh khốn cùng tủi nhục của người dân nô lệ ở các xứ thuộc địa trên thế giới. Đoạn trích trên nằm trong chương I (Thuế máu) của thực dân Pháp.


II-Đọc-hiểu văn bản
1.Tìm hiểu cách đặt tên chương:
-Thuế máu là cách gọi của Nguyễn ái Quốc, thuế máu gợi lên số phận thảm thương của người dân thuộc địa
-Trình tự và cách đặt tên các phần trong chương gợi lên quá trình lừa bịp , bóc lột đến cùng kiệt thuế máu của bọn thực dân cai trị .

2. Phân tích phần I: Chiến tranh và người bản xứ
a- So sánh thái độ của các quan cai trị thực dân đối với người dân thuộc địa ở hai thời điểm trước và khi cuộc chiến tranh đã xảy ra
-Trước chiến tranh, họ bị xem là giống người hạ đẳng, bị đối xử đánh đập như xúc vật
-Khi chiến tranh bùng nổ, lập tức họ được các quan cai trị tăng tốc, vỗ về, phong cho danh hiệu cao quí. Điều đó nói lên thủ đoạn lừa bịp bỉ ổi của chính quyền thực dân
b. Số phận thảm thương của người dân thuộc địa trong các cuộc chiến tranh phi nghĩa được miêu tả như thế nào ?
-Phải đột ngột xa lìa gia đình, quê hương vì mục đích vô nghĩa, đem mạng sống mà đánh đổi những danh dự hão huyền
-Bị biến thành vật hi sinh cho lợi ích của nhưng kẻ cầm quyền .
Tuy không trực tiếp ra mặt trận nhưng rất nhiều người dân thuộc địa chế tạo vũ khí phục vụ chiến tranh cùng chịu bệnh tật chết đau đớn
-Tác giả nêu ra con số đáng chú ý về số phận bản xứ đã bỏ mình trong chiến tranh
3. Phân tích phần II: Chế độ lính tình nguyện
a- Các thủ đoạn mánh khoé bắt lính của bọn thực dân
-Tiến hành lùng ráp vây bắt mà cưỡng bức người ta phảI đI lính
Lợi dụng chuyện bắt lính mà doạ nạt , xoay xở kiếm tiền đối với những nhà giàu
-Sẵn sàng trói xích nhốt người ta như nhốt xúc vật sẵn sàng đàn áp dã man
b-Lời bịp bợm của bọn cầm quyền
-Rêu rao về lòng tự nguyện đầu quân của người dân thuộc địa
-Không hề có sự tình nguyện hiến dâng xương máu như lời lẽ bịp bợm của bọn cầm quyền
4. Phân tích phần III: Kết quả của sự hy sinh
-Khi chiến tranh chấm dứt thì các lời tuyên bố của các ngài cầm quyền cũng tự im bặt
-Đối với người dân thộc địa, sự hy sinh chẳng hề mang lợi ích gì cho họ
-Chính quyền thực dân lại bóc lột, đánh đập họ , đối xử với họ thô bỉ như đối với xúc vật ..
-Bỉ ổi hơn chính quyền thực dân còn đâu độc dân tộc để vơ vét cho đầy túi
5. Tìm hiêu trình tự bố cục các phần trong chương và nghệ thuật châm biếm đả kích sắc sảo tài tình của tác giả
a- Ba phần của chương Thuế máu được bố cục theo trình tự thời gian : trước, trong và sau khi xảy ra cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất
b- Nghệ thuật châm biém,đả kích săcsảo, tài tình :
-Xây dựng một hệ thống hình ảnh sinh động,giàu tính biểu cảm và sức mạnh tố cáo
-Gấn với hình ảnh, ngôn từ của tác phẩm cùng mang mầu sắc châm biếm...
-Giọng điệu trào phúng sâu sắc :Giọng giễu cợt mỉa mai, nghệ thuật phản bác. Dùng liên tiếp các câu hỏi để nêu tên các sự thực bịp bợm
6. Nhận xét về yếu tố biểu cảm trong đoạn trích
-Tác giả sử dụng có hiệu quả biện pháp nghệ thuật kể để nêu ra những câu chuyện,những bằng chứng rõ ràng
-Các hình ảnh được xây dựng mang tính biểu cảm cao
-Trong đoạn trích,yế tố tự sự và yếu tố biểu cảm được kết hợp chặt chẽ,hài hoà
Tổng kết: Chính quyền thực dân đã biến người dân nghèo khổ ở các xứ thuộc địa thành vật hy sinh để phục vụ cho lợi ích của mình trong các cuộc chiến tranh tàn khốc . Nguyễn ái Quốc đã vạch trần sự thực ấy bằng những tư liệu phong phú sát thực, bằng ngòi bút trào phúng sắc sảo. Đoạn trích thuế máu có nhiều hình ảnh giàu giá trị biểu cảm, có giọng điệu vừa đanh thép, vừa mỉa mai, chua chát