Bài 26. Thuế máu

KIỂM TRA BÀI CŨ
Ở lớp 7, các em đã được học tác phẩm nào của Nguyễn A�i Quốc?
Thời gian viết? Ngôn ngữ sáng tác? Nghệ thuật nổi bật của tác phẩm đó?
Gợi ý trả lời:
- Truyeän ngaén “Nhöõng troø loá hay laø Va-ren vaø Phan Boäi Chaâu”
- Vieát ôû Phaùp vaø baèng tieáng Phaùp (vì ñoái töôïng chuû yeáu laø daønh cho ngöôøi Phaùp)
Vieát vaøo ñaàu nhöõng naêm 20 theá kæ XX.
- Ñaëc ñieåm noåi baät veà tö töôûng ngheä thuaät: Truyeän ngaén traøo phuùng ñaëc saéc, tính chieán ñaáu maïnh meõ.
Thứ Tư, ngày 26 tháng 3 năm 2008
Tiết 105, 106, lớp 8A2
THUEÁ MAÙU
(Trích chöông I
“Baûn aùn cheá ñoä thöïc daân Phaùp”)
Nguyeãn Aùi Quoác
I. GIỚI THIỆU CHUNG:
1.Tác giả:
Nguyễn A�i Quốc là tên gọi nổi tiếng của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong thời kì hoạt động Cách mạng trước 1945 (1919 - 1945)
2. Tác phẩm:
Hoàn cảnh sáng tác:
Năm 1925, tại Pa-ri, bằng tiếng Pháp, gồm 12 chương. Xuất bản lần đầu ở Hà Nội năm 1946
b.Kiểu văn bản:
c. Vị trí đoạn trích:
Chương I (Nhan đề "Thuế máu" là do tác giả đặt)
d. Y� chính tác phẩm: (chú thích * SGK/ 90)
e. Ý chính đoạn trích:
Quá trình lừa bịp, bóc lột đến cùng kiệt của bọn thực dân cai trị đối với các nước thuộc địa (trong đó có Việt Nam)
g. Bố cục:
Ba luận điểm (tương ứng với 3 tiêu đề SGK)
Nghị luận chính luận
II. Đọc - Hiểu văn bản:
Chiến tranh và "người bản xứ":
Thái độ đối xử của thực dân:
+Trước chiến tranh:
- Những tên "An-nam-mít" bẩn thỉu, tên da đen bẩn thỉu.
- Bị đối xử tồi tệ, bị đánh đập như súc vật.
Cách gọi đặt trong ".." với hàm ý mỉa mai, trào phúng.
b. Khi chiến tranh bùng nổ:
-Được tâng bốc, vỗ về, được gọi là "những đứa con yêu", "bạn hiền".
- Được phong những danh hiệu cao quý "chiến sĩ bảo vệ công lí và tự do"

Hình ảnh, cách gọi đối lập, mỉa mai, châm biếm, giọng điệu trào phúng:
thủ đoạn lừa bịp bỉ ổi mở đầu quá trình biến người dân thuộc địa thành vật hi sinh
b. Số phận dân thuộc địa trong cuộc chiến tranh phi nghĩa:
Đột ngột xa lìa gia đình, quê hương.
Đem mạng sống để đổi lấy những vinh dự hão huyền
Bị biến thành vật hi sinh cho lợi ích, danh dự của những kẻ cầm quyền.
Những người không ra trận nhưng phải làm công việc chế tạo vũ khí cũng nhiễm độc, chịu những cái chết đau đớn.
Yếu tố tự sự và biểu cảm, liệt kê tư liệu có thật, xen kẽ lời bình luận :
Làm tăng tính xác thực, truyền sự căm phẫn đến người nghe.
2. Chế độ lính "tình nguyện":
Thủ đoạn bắt lính:
- Lùng ráp, vây bắt, cưỡng bức người ta đi lính.
- Lợi dụng chuyện bắt lính để dọa nạt, tống tiền đối với nhà giàu
- Trói, xích người ta như súc vật.
- Đàn áp dã man nếu chống đối.
b. Lời lẽ:
Rêu rao về lòng "tự nguyện" đầu quân của người thuộc địa (thực tế không có vậy)
?Giọng giễu cợt, đối lập, dẫn chứng thực tế:
Bằng chứng cụ thể vạch trần thủ đoạn bỉ ổi của thực dân.
3. Kết quả của sự hi sinh:
- Chiến tranh kết thúc - các nhà cầ�m quyền tự dưng im bặt.
- Những "con yêu", "bạn hiền" mặc nhiên trở lại "giống người bẩn thỉu"
- Trắng trợn tước hết mọi của cải, đánh đập vô cớ, lại bị đối xử như súc vật.
Không được hưởng tự do và công lí.
Cấp cho môn bài bán lẻ thuốc phiện(cố ý đầu độc)
Hình ảnh sinh động, giàu tính biểu cảm và sức mạnh tố cáo, nhiều câu nghi vấn:
cái giá của "thuế máu" mà người dân thuộc địa phải trả.
CÂU HỎI THẢO LUẬN NHÓM NHỎ: 3`
Văn bản "Thuế máu" đã thể hiện một cách viết nghị luận độc đáo, em hãy chứng minh? Tác dụng của lối viết ấy?
(Gợi ý:Trình tự viết, nghệ thuật, giọng điệu, hình ảnh, sử dụng yếu tố biểu cảm và tự sự.)
Trả lời:
Viết theo trình tự thời gian: trước, trong và sau khi xảy ra cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất.
Nghệ thuật châm biếm, đả kích sắc sảo, tài tình.
Hệ thống hình ảnh, ngôn từ giàu tính biểu cảm và sức mạnh tố cáo.
Kết hợp chặt chẽ, hài hòa giữa yếu tố tự sự và biểu cảm.
Tác dụng: Thể hiện rõ lòng căm phẫn kẻ thống trị tàn ác và niềm thương cảm cho người dân nô lệ của Nguyễn A�i Quốc.
III. Tổng kết
Ghi nhôù, SGK trang 92
IV. Luyeän taäp:
Cuoäc “chieán tranh vui töôi” maø taùc giaû söû duïng trong ñoaïn trích “Thueá maùu” laø:
Cuoäc chieán tranh theá giôùi thöù nhaát.
b. Cuoäc chieán tranh theá giôùi thöù hai.
c. Cuoäc chieán tranh Phaùp - Phoå.
d. Cuoäc chieán tranh maø Phaùp tieán haønh ñeå môû roäng thuoäc ñòa.
2. Nguyễn A�i Quốc là tên gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh thời kì:
a. Bác hoạt động Cách mạng ở tỉnh Cao Bằng.
b. Bác hoạt động Cách mạng ở nước ngoài.
c. Bác hoạt động Cách mạng trước năm 1945.
d. Bác lãnh đạo nhân dân ta kháng chiến chống Mĩ.

3. Theo tổng kết của tác giả "Bản án chế độ thực dân Pháp", có ....người dân thuộc địa đã chết trong cuộc chiến tranh phi nghĩa đó:
70 vạn người c. 10 vạn người
b. 9 vạn người d. 8 vạn người
4. Có thể thay từ "tấp nập đầu quân" bằng từ:
tất bật c. hồ hởi
b. huyên náo d. nô nức
nô nức
d. 8 vạn người
IV. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ:
- Học bài (vở ghi và ghi nhớ, SGK trang 92)
-Soạn bài "Luyện tập xây dựng, trình bày luận điểm"
BYE BYE