Bài 26. Thuế máu

Trong chương trình ngữ văn lớp 8 em đã học những tác phẩm nào của Nguyễn Ái Quốc (Hồ Chí Minh) ? Qua những tác phẩm đó em hiểu biết thêm điều gì về vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc ?
Trả lời
Chương trình ngữ văn lớp 8 đã học những tác phẩm của Nguyễn Ái Quốc (Hồ Chí Minh) :Tức cảnh Pắc Bó, Ngắm trăng, Đi đường. Những tác phẩm trên giúp chúng ta hiểu biết thêm về lòng yêu nước, tình yêu thiên nhiên, nghị lực cách mạng và niềm lạc quan của Bác trong mọi hoàn cảnh.
Kiểm tra bài cũ
Tiết 105
Thuế máu
Trích " Bản án chế độ thực dân Pháp"

Nguyễn Ái Quốc
I. Tìm hiểu chung:
1.Tỏc gi?:
Nguy?n �i Qu?c (1890-1969) l� m?t trong nh?ng tờn g?i c?a Ch? T?ch H? Chớ Minh trong th?i k? ho?t d?ng cỏch m?ng tru?c nam 1945.
Chân dung Nguyễn Ái Quốc
2. Tác phẩm :
“Bản án chế độ thực dân Pháp” được viết tại Pháp bằng tiếng Pháp, xuất bản tại Pa- ri năm 1925, tại Hà Nội năm 1946 gồm 12 chương và phần phụ lục.
Đoạn trích là chương I của tác phẩm, các nhan đề là của tác giả.
Tác phẩm
“Bản án chế độ thực dân Pháp”
Bản án chế độ thực dân Pháp
(Gồm 12 chương)
Chương I: Thuế máu
- Chương II: Việc đầu độc người bản xứ
Chương III: Các quan toàn quyền thống đốc
Chương IV: Các quan cai trị
Chương V: Những nhà khai hoá
Chương VI: Gian lận trong bộ máy nhà nước
Chương VII: Việc bóc lột người bản xứ
Chương VIII: Công lí
- Chương IX: Chính sách ngu dân
Chương X: Giáo hội
- Chương XI: Nỗi nhục của người đàn bà bản xứ
Chương XII: Nô lệ thức tỉnh
PhÇn phô lôc: Göi thanh niªn ViÖt Nam
I.Tìm hiểu chung
1. Tác giả
2. Tác phẩm
3. Đọc và giải thích từ khó
Tiết 105: Thuế Máu
Trớch : "B?n ỏn ch? d? th?c dõn Phỏp"
- Khi đọc cần kết hợp nhiều giọng đọc: Khi mỉa mai, châm biếm, khi đau xót đồng cảm, khi căm hờn, phẫn nộ, khi giễu nhại, trào phúng…, chú ý các từ trong ngoặc kép.
Giải thích một số thuËt ngữ sau?:
Bản xứ:

An-Nam-Mít :

Vòng nguyệt quế:
Chiếc gậy của ngài thống chế:
Bản thân nước được nói đến. Dùng sau danh từ dân bản xứ, người bản xứ với hàm ý khinh miệt theo quan điểm của chủ nghĩa thực dân
Cách gọi người Việt Nam với thái độ khinh miệt của bọn thực dân Pháp, ở đây được Bác dùng trong ngoặc kép với ý nhại lại
Hình ảnh này dùng để chỉ danh vọng, vinh quang
Một phần của trang phục và là biểu tượng của quyền lực của các vị chỉ huy cao cấp trong quân đội
I. Tìm hiểu chung:
II. Phân tích văn bản:
1. Bố cục :


Thuế máu
I. Chiến tranh và
“Người bản xứ”
II. Chế độ lính tình nguyện
III. Kết quả của sự
hi sinh
3 phần
Tiết 105: Thuế Máu
Trích : "B?n ỏn ch? d? th?c dõn Phỏp"


Bố cục :


Thuế máu
I. Chiến tranh và
“Người bản xứ”
II. Chế độ lính tình nguyện
III. Kết quả của sự
hi sinh
3 phần
Tên phần: Gợi cho người đọc thấy sự tàn bạo của chính
quyền thực dân và nỗi khổ của người dân thuộc địa theo
trình tự thời gian : trước – trong và sau chiến tranh
Tiết 105: Thuế Máu
Trích : "B?n ỏn ch? d? th?c dõn Phỏp"
Nhận xét cách đặt tên chương, tên các phần trong đoạn trích?
Tên chương: Gợi lên sự dã man, tàn bạo, quá trình bóc lột đến cùng kiệt sức lao động, mồ hôi xương máu của chủ nghĩa thực dân và sự bi thảm của người dân
I.Tìm hiểu chung
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
3. Đọc và tìm hiểu chú thích:
II. Phân tích văn bản
1. Bố cục:
2. Kiểu văn bản:
3. Phân tích:
a. Phần I: CHIẾN TRANH VÀ “NGƯỜI BẢN XỨ”

Nghị luận
Thái độ của quan cai trị
Số phận của người dân bản xứ
Tiết 105: Thuế Máu
Trích : "B?n ỏn ch? d? th?c dõn Phỏp"
Luận điểm này được triển khai bằng những luận cứ nào ?
Thái độ của quan cai trị
Trước chiến tranh
Khi chiến tranh xảy ra
Họ bị xem là “những tên da đen bẩn thỉu”, “bị ăn đòn”…
Họ lập tức được các quan cai trị tâng bốc, vỗ về: “con yêu”, “bạn hiền”, “chiến sĩ bảo vệ công lý,
tự do”
> <
Tại sao người bản xứ từ địa vị hèn hạ bỗng trở thành những đứa
con yêu, những người bạn hiền, thậm chí được chính quyền
thực dân phong cho danh hiệu tối cao là chiến sĩ bảo vệ công lí
và tự do ?
-> Đó là thái độ xem thường, khinh miệt.
-> Đó là thái độ đề cao tâng bốc.
Thủ đoạn lừa bịp bỉ ổi của chính quyền thực dân
Các cụm từ đặt trong dấu ngoặc kép ở đây được dùng với dụng ý gì ?
“những tên da đen bẩn thỉu”, “bị ăn đòn”…
“con yêu”, “bạn hiền”, “chiến sĩ bảo vệ công lý,
tự do”
 Hệ thống từ ngữ mỉa mai, giễu cợt, châm biếm
a. Thái độ của quan cai trị
Trước chiến tranh
Khi chiến tranh xảy ra
Họ chỉ biết kéo xe tay, bị tra tấn, đánh đập như súc vật
Họ được tâng bốc vỗ về, được phong danh hiệu cao quý
b. Số phận người dân thuộc địa
Người ra trận
Người ở hậu phương
Số phận thảm thương của người dân thuộc địa trong chiến tranh phi nghĩa được miêu tả như thế nào ?
b. Số phận người dân thuộc địa
Họ không được hưởng tý nào về quyền lợi, biến thành vật hi sinh cho danh dự, lợi ích của kẻ cầm quyền
Phải xa vợ con, rời bỏ quê hương, đem mạng sống đổi lấy vinh dự hão huyền
Phơi thây trên các chiến trường Châu Âu, bỏ xác tại những miền hoang vu,..
Họ phải làm công việc chế tạo vũ khí phục vụ chiến tranh…, bị nhiễm độc khạc ra từng miếng phổi…
Kết quả: Trong số 70 vạn người thì
8 vạn người không bao giờ nhìn thấy mặt trời
quê hương nữa
Người ra trận
Người ở hậu phương
70 vạn
8 vạn
Một số hình ảnh
về người dân thuộc địa
Chiến tranh là đau thương mất mát ...
Họ phơi thây trên
các bãi chiến trường,
bỏ xác tại các miền hoang vu

Họ bị vắt kiệt sức
vì phải sản xuất vũ khí
phục vụ chiến tranh
-.Phải xa lìa vợ con, quê hương vì mục đích vô nghĩa, đem mạng sống mà đánh đổi lấy những vinh dự hão huyền.
- Bị biến thành vật hi sinh cho lợi ích danh dự của kẻ cầm quyền.
- trên các chiến trường châu Âu.
- Xuống tận đáy biển - bảo vệ các loài thuỷ quái.
- Một số tại Ban-căng,. bị tàn sát ở bờ sông Mác-nơ, bãi lầy Săm-pa-nhơ, của các cấp chỉ huy, của .
-> Từ ngữ mỉa mai, châm biến, giọng văn giễu cợt nhưng ẩn trong đó là sự xót xa trước những cái chết thương tâm, vô nghĩa của người dân thuộc địa.
- ở hậu phương họ phải làm công việc chế tạo vũ khí phục vụ chiến tranh. Nhưng cuối cùng họ cũng phải chết vì bệnh tật (nhiễm những luồng khí độc),
đột ngột
Phơi thây
bỏ xác
lấy máu mình tưới những vòng nguyệt quế
khạc ra từng miếng phổi
lấy xương mình chạm nên những chiếc gậy
Nghệ thuật
1. Giọng điệu :
Giọng mỉa mai, hài hước khi vạch trần bộ mặt bỉ ổi, xảo trá của bọn thực dân: “Ấy thế mà”, “đùng một cái”…
Giọng cảm thương, chua xót cho số phận những người dân thuộc địa
2. Yếu tố biểu cảm :
Từ ngữ biểu cảm : “tên da đen bẩn thỉu”, “tên An-nam-mít”, “con yêu”, “bạn hiền”…
Hình ảnh biểu cảm : “phơi thây”,“xuống tận đáy biển”,“bỏ xác tại miền hoang vu”,“máu tưới vòng nguyệt quế”,xương chạm nên những chiếc gậy, tám vạn người không bao giờ còn trông thấy mặt trời quê hương nữa…
Biện pháp biểu cảm : dùng từ ngữ trái ngược với bản chất sự vật, lối so sánh, ẩn dụ sắc sảo…


=> Tác dụng : Lật tẩy bộ mặt bịp bợm, xảo trá của thực dân Pháp. Tăng hiệu quả châm biếm sâu cay


Nhận xét về nghệ thuật sử dụng giọng điệu của tác giả trong đoạn văn?
Nhận xét về cách sử dụng yếu tố biểu cảm trong đoạn trích ?
Tác dụng của các biện pháp nghệ thuật trên ?
I.Tìm hiểu chung
1. Tác giả
2. Tác phẩm
3. Đọc và tìm hiểu chú thích
II. Phân tích văn bản
1. Bố cục
2. Kiểu văn bản
3. Phân tích
a. Phần I: CHIẾN TRANH VÀ “NGƯỜI BẢN XỨ”
Bằng lời kể chua xót, giọng điệu giễu cợt, tác giả đã vạch trần bộ mặt tàn ác, quỷ quyệt của chủ nghĩa thực dân, đồng thời cho thấy số phận thê thảm của người dân thuộc địa bị đẩy vào cuộc chiến tranh phi nghĩa.
Tiết 105: Thuế Máu
Trích "Bản án chế độ thực dân Pháp"
Sơ đồ quá trình lập luận của phần I
Chiến tranh và "người bản xứ"
Trước chiến tranh
Trong chiến tranh
Họ
Họ
là giống hạ đẳng
bị đối xử như súc vật
được vỗ về ,tâng bốc
thành vật hy sinh
Thủ đoạn xảo trá, bản chất tàn bạo , của bọn thực dân đối với người bản xứ
Kết quả: Trong số 70 vạn người thì
8 vạn người không bao giờ nhìn thấy mặt trời quê hương nữa
1. Cuộc Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914-1918) được Nguyễn ái Quốc ví bằng cụm từ nào trong phần 1 của bài Thuế máu? (21 chữ)
- Hãy trả lời các câu hỏi để tìm ra 7 ô chữ hàng ngang, từ đó tìm từ khoá của các ô chữ sau:
Đ
Đ
Đ
Đ
Đ
Đ
Đ
S
S
S
S
S
S
S
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
* PHÂN TÍCH MÂU THUẪN TRÀO PHÚNG CƠ BẢN TRONG PHẦN I CỦA TRUYỆN
* ĐỌC VÀ PHÂN TÍCH PHẦN II VÀ III CỦA VĂN BẢN THEO CÂU HỎI HƯỚNG DẪN TRONG SGK