Bài 26. Thuế máu

(Trích “ Bản án chế độ thực dân Pháp”)
NGUYỄN ÁI QUỐC


Tiết 105- 106:
Văn bản: THUẾ MÁU
( TrÝch “ B¶n ¸n chÕ ®é thùc d©n Ph¸p” )
Nguyễn Ái Quốc
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả:
Nguyễn Ái Quốc là tên gọi của chủ tịch Hồ Chí Minh trong thời kì hoạt động trước năm 1945.
Nguyễn Ái Quốc
(1890- 1969)
I. Tìm hiểu chung:
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
“Bản án chế độ thực dân Pháp”
được viết bằng tiếng Pháp gồm 12
chương và phần phụ lục, xuất bản
lần đầu tiên tại Pháp năm 1925.

Tiết 105- 106:
Văn bản: Thuế máu
( TrÝch “ B¶n ¸n chÕ ®é thùc d©n Ph¸p” )
Nguyễn Ái Quốc
Bản án chế độ thực dân Pháp
Bản án chế độ thực dân Pháp
Tác phẩm gồm 12 chương và phần phụ lục
Chương 1: Thuế máu
Chương 2: Việc đầu độc người bản xứ
Chương 3: Các quan thống đốc
Chương 4: Các quan cai trị
Chương 5: Những nhà khai hóa
Chương 6: Tệ tham nhũng trong bộ máy cai trị
Chương 7: Bóc lột người bản xứ
Chương 8: Công lí
Chương 9: Chính sách ngu dân
Chương 10: Chủ nghĩ giáo hội
Chương 11: Nỗi khổ nhục của người phụ nữ bản xứ
Chương 12: Nô lệ thức tỉnh


(Phụ lục: Gửi thanh niên Việt Nam)
Tiết 105- 106:
Văn bản: Thuế máu
( TrÝch “ B¶n ¸n chÕ ®é thùc d©n Ph¸p” )
Nguyễn Ái Quốc
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
- “Bản án chế độ thực dân Pháp” được viết bằng tiếng Pháp gồm 12 chương và phần phụ lục, xuất bản lần đầu tiên tại Pháp năm 1925.
- Đoạn trích “Thuế máu” nằm trong chương I: “Thuế máu” của tác phẩm “Bản án chế độ thực dân Pháp” của Nguyễn Ái Quốc.

Bản án chế độ thực dân Pháp
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
3. Đọc- hiểu chú thích:
4. Thể loại, bố cục văn bản:
a. Thể loại:
b. Bố cục:
Nghị luận
Tiết 105- 106:
Văn bản: Thuế máu
( TrÝch “ B¶n ¸n chÕ ®é thùc d©n Ph¸p” )
Nguyễn Ái Quốc
I.Chiến tranh và
“Người bản xứ”
II. Chế độ lính
tình nguyện
III. Kết quả của
sự hi sinh
Thuế máu
I. Tác giả, tác phẩm:
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
3. Đọc- hiểu chú thích:
4.Thể loại, bố cục văn bản:
II. Phân tích:
1/ Chiến tranh và “Người bản xứ”


Tiết 105- 106:
Văn bản: Thuế máu ( TrÝch “ B¶n ¸n chÕ ®é thùc d©n Ph¸p” )
Nguyễn Ái Quốc
Chiến tranh và “Người bản xứ”
Chiến tranh thế giới giữa
các nước đế quốc
Tranh giành thị trường
và thuộc địa
Người dân xứ thuộc địa
Đem lại quyền lợi cho chủ nghĩa thực dân
trên xương máu của người thuộc địa
Trước chiến tranh
Thực dân Pháp
với người bản xứ
Coi thường,
miệt thị
Tra tấn, bóc lột
sức lao động
Người dân bản xứ
Những tên da đen
bẩn thỉu,những
tên “An Nam mít”
bẩn thỉu
Chỉ biết kéo
xe và ăn đòn
Tình cảnh người dân thuộc địa trước khi chiến tranh xảy ra
Khi chiến tranh xảy ra
Biến thành những đứa “con yêu”
những người “bạn hiền”, “chiến sĩ bảo vệ công lí và tự do”
“Người bản xứ”
Xa lìa vợ con phơi thây
trên chiến trường…xuống
tận đáy biển..bỏ xác…bị
tàn sát..lấy máu mìnhtưới
những vòng nguyệt quế…
và lấy xương mình
chạm..gậy
Khạc ra từng
miếng phổi
Tám vạn người
không thấy mặt trời
trên quê hương
đất nước
mình nữa
Phải xa vợ con, rời bỏ quê hương, đem mạng sống đổi lấy vinh dự hão huyền
Họ không được hưởng tý nào về quyền lợi, biến thành vật hi sinh cho danh dự, lợi ích của kẻ cầm quyền
Phơi thây trên các chiến trường Châu Âu, bỏ xác tại những miền hoang vu,..
b.Số Phận Của Người Dân Thuộc Địa
Họ không được hưởng tý nào về quyền lợi, biến thành vật hi sinh cho danh dự, lợi ích của kẻ cầm quyền
Phải xa lìa vợ con, rời bỏ quê hương, đem mạng sống đổi lấy vinh dự hão huyền
Phơi thây trên các chiến trường Châu Âu, bỏ xác tại những miền hoang vu,..
Họ phải làm công việc chế tạo vũ khí phục vụ chiến tranh, bị nhiễm độc “khạc ra từng miếng phổi”…
Kết quả: Trong số 70 vạn người thì
8 vạn người không bao giờ nhìn thấy mặt trời
quê hương nữa
Người ra trận
Người ở hậu phương
I. Tác giả, tác phẩm:
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
3. Đọc- hiểu chú thích:
4. Thể loại, bố cục văn bản:
II. Phân tích:
1. Chiến tranh và “Người bản xứ”
* Với bút pháp châm biếm, đả kích, tác giả đã vạch trần bộ mặt giả nhân, giả nghĩa của thực dân Pháp và đồng cảm với số phận thê thảm của những người dân xứ thuộc địa trong cuộc chiến tranh thế giới lần thứ nhất.
Tiết 105- 106:
Văn bản: Thuế máu ( TrÝch “ B¶n ¸n chÕ ®é thùc d©n Ph¸p” )
Nguyễn Ái Quốc
a.Những thủ đoạn, mánh khóe trong việc bắt lính :

I. TÌM HIỂU CHUNG
II. PHÂN TÍCH
1. CHIẾN TRANH VÀ NGƯỜI BẢN XỨ
2 .CHẾ ĐỘ LÍNH TÌNH NGUYỆN
a. Những thủ đoạn, mánh khóe trong việc bắt lính
Tiến hành những cuộc lùng ráp
vây bắt, cưỡng bức người ta đi lính
Lợi dụng việc bắt lính để
xoay xở kiếm tiền
Sẵn sàng trói xích, nhốt người
Đàn áp dã man khi phản đối
Thực chất là dùng vũ lực bắt lính chứ
không hề có “tình nguyện” nào cả
1
2
3
Những cuộc vây bắt, cưỡng bức người dân đi lính…
Đàn áp người dân khi phản đối…
2 .CHẾ ĐỘ LÍNH TÌNH NGUYỆN
b. Phản ứng của những người bị bắt lính
b.Phản ứng của những người bị bắt lính
Những người nghèo khổ chịu chết
không còn kêu được
Những người giàu thì xì tiền ra…
họ tìm mọi cơ hội để trốn thoát
Thậm chí làm cho mình nhiễm
những bệnh nặng nhất để trốn đi lính
1
2
3
VUA DUY TÂN
TRẦN CAO VÂN
TÔN ĐỨC THẮNG
LƯƠNG NGỌC QUYẾN
ĐỘI CẤN
2 .CHẾ ĐỘ LÍNH TÌNH NGUYỆN
b. Phản ứng của những người bị bắt lính
b.Phản ứng của những người bị bắt lính
Những người nghèo khổ chịu chết
không còn kêu được
Những người giàu thì xì tiền ra…
họ tìm mọi cơ hội để trốn thoát
Thậm chí làm cho mình nhiễm
những bện nặng nhất để trốn đi lính
Những người bị bắt lính
phản ứng gay gắt, dữ dội
1
2
3
c. Luận điệu của chính quyền thực dân
Rêu rao về lòng tự nguyện đầu quân của người dân thuộc địa(“không ngần ngại”, “hiến xương máu”, “dâng cánh tay”…)
Nhưng sự thật thì họ “bị xích tay”, “bị nhốt”…nhiều cuộc biểu tình, bạo động nổ ra

2.CHẾ ĐỘ LÍNH TÌNH NGUYỆN
c. Luận điệu của chính quyền thực dân



Vạch trần thủ đoạn lừa dối,
mị dân của chính quyền thực dân

2 . CHẾ ĐỘ LÍNH TÌNH NGUYỆN
Những thủ đoạn, mánh khóe trong việc bắt lính
Phản ứng của những người bị bắt lính
c. Luận điệu của chính quyền thực dân
Tiểu kết
Bằng giọng điệu giễu cợt cùng những câu hỏi đanh thép, những dẫn chứng hùng hồn, tác giả đã vạch trần bản chất mánh khóe, vụ lợi, mị dân của thực dân Pháp
a. Sự hi sinh của những người dân thuộc địa
Khi đại bác đã ngấy thịt đen, thịt vàng rồi thì những lời tuyên bố tình tứ của các ngài cầm quyền bỗng dưng im bặt…Tất cả họ từng được tâng bốc giờ mặc nhiên trở lại “Giống người bẩn thỉu”
 Sự hi sinh vô ích
“Người ta đã lột hết tất cả của cải của họ từ chiếc đồng hồ, bộ quần áo mới…’’, “Bây giờ chúng tôi không cần đến các anh nữa, cút đi!”
 Bị đối xử tàn tệ
=>Bộ mặt vô nhân đạo, tráo trở, tàn nhẫn
3. KẾT QUẢ CỦA SỰ HI SINH

a. Sự hi sinh của những người dân thuộc địa

b. Sự mất mát của những người lính Pháp lương thiện
- Với những thương binh người Pháp bị mất một phần thân thể và vợ con của tử sĩ người Pháp “đều được cấp môn bài bán lẻ thuốc phiện”.
=> Chúng thật bỉ ổi đã không ngần ngại đầu độc cả chính dân tộc mình để vơ vét cho đầy túi tham.
3. KẾT QUẢ CỦA SỰ HI SINH

a. Sự hi sinh của những người dân thuộc địa

b. Sự mất mát của những người lính Pháp lương thiện
III. TỔNG KẾT
Nghệ thuật :
1. Trình tự bố cục

I.Chiến tranh và
“Người bản xứ”
II. Chế độ lính
tình nguyện
Thuế máu
III. Kết quả của
sự hi sinh
2. Nghệ thuật châm biếm, đả kích tài tình
- Xây dựng một hệ thống hình ảnh sinh động, giàu tính biểu cảm có sức tố cáo
- Ngôn từ, giọng điệu đậm sắc thái giễu nhại, châm biếm
- Nghệ thuật phản bác tài tình
- Dùng liên tiếp, dồn dập những câu hỏi để nêu lên bộ mặt xảo trá, bịp bợm, tàn nhẫn của bọn thực dân
3. Yếu tố biểu cảm của đoạn trích :

Từ ngữ biểu cảm (“chiến tranh vui tươi”, “con yêu”,…)
Hình ảnh biểu cảm ( “ phơi thây”,…)
Biện pháp biểu cảm ( lối so sánh, ẩn dụ sắc sảo…)
=> Tác dụng : Lật tẩy bộ mặt bịp bợm, xảo trá của thực dân Pháp.Tăng hiệu quả châm biếm sâu cay.
Nội dung

- Đoạn trích “THUẾ MÁU” đã vạch trần bộ mặt vô nhân đao, bỉ ổi,vụ lợi…của chính quyền thực dân => Sự phê phán đanh thép của Nguyễn Ái Quốc.
- Đồng thời cho thấy số phận bi thảm, đáng thương của những người dân thuộc địa…
=> Niềm cảm thông sâu sắc của tác giả.
Bài tập củng cố
Chọn câu trả lời đúng
(a,b,c hoặc d)
Câu 1: Văn bản “Thuế máu” thuộc kiểu văn bản nào?
a. Tự sự
b. Miêu tả
c. Chính luận
d. Hành chính

Câu 2 : Giọng điệu chủ đạo trong phần (I):CHIẾN TRANH VÀ “NGƯỜI BẢN XỨ” là gì?
a. Lạnh lùng, cay độc
b. Giọng thân mật, suồng sã
c. Giọng mỉa mai, hài hước và
cảm thương, xót xa
d. Giọng đay nghiến chua chát
Câu 3 : Bố cục văn bản “Thuế máu” được chia làm mấy phần?

a. 2 phần
b. 3 phần
c. 4 phần
d. 5 phần
- Đoạn trích Thuế máu nằm ở chương thứ mấy của tác phẩm Bản án chế độ thực dân Pháp?
Chương I
D
Chương II
04
Chương III
B
C
Chương IV
A
S
đ
S
S
D
05
B
C
A
S
đ
S
S
- Bản án chế độ thực dân Pháp được viết bằng tiếng gì?
Tiếng Việt
Tiếng Trung
Tiếng Pháp
Tiếng Nga
Nguyên nhân chính của việc các quan cai trị thay đổi thái độ đối với người dân thuộc địa?
Vì chính quyền thực dân muốn thay đổi chính sách cai trị mới.
B
06
Vì chính quyền thực dân muốn giúp đỡ cho những người dân thuộc địa có một cuộc sống tốt đẹp hơn.
A
C
D
Vì chính quyền thực dân muốn biến những người dân thuộc địa thành tấm bia đỡ đạn cho chúng trong cuộc chiến tranh phi nghĩa.
Vì chính quyền thực dân muốn những người dân thuộc địa phải phục tùng họ tốt hơn nữa.
Cuộc chiến tranh thế giới thứ hai (1939-1945)
Các cuộc chiến tranh mà Pháp tiến hành để mở rộng thuộc địa
Cụm từ cuộc chiến tranh vui tươi mà Nguyễn �i Quốc sử dụng trong đoạn trích Thuế máu nói về cuộc chiến tranh nào?
Cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất (1014-1918)
A
07
Cuộc chiến tranh Pháp- Phổ (Đức) (1970-1971)
B
C
D
Theo em,chiến tranh gây ra cho loài người như thế nào? Chúng ta có nên lên án các cuộc chiến tranh phi nghĩa hay không? Vì sao ?
THẢO LUẬN NHÓM
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
- Sưu tầm tranh ảnh, truyện kể về Bác Hồ.
- Sưu tầm tư liệu về lịch sử liên quan đến tác phẩm “Bản án chế độ thực dân Pháp”
- Soạn bài: Đi bộ ngao du (Ru-Xô)