Bài 26. Thuế máu

Tiết 108:Văn bản- THUẾ MÁU (tt)
(Trích “Bản án chế độ thực dân Pháp” )
Nguyễn Ái Quốc
Thảo luận nhóm:
* Nhóm 1: Những thủ đoạn, mánh khóe trong việc bắt lính của bọn thực dân như thế nào ?
* Nhóm 2: Phản ứng của những người bị bắt lính bị bắt lính ra sao ?
* Nhóm 3: Em có suy nghĩ gì về luận điệu của chính quyền thực dân ?
* Nhóm 4: Từ các thủ đoạn và luận điệu của bọn thực dân. Em hiểu gì về “CHẾ ĐỘ LÍNH TÌNH NGUYỆN”
a. Những thủ đoạn, mánh khóe trong việc bắt lính
Tiến hành những cuộc lùng ráp
vây bắt, cưỡng bức người ta đi lính
Lợi dụng việc bắt lính để
xoay xở kiếm tiền
Sẵn sàng trói xích, nhốt người
Đàn áp dã man khi phản đối
Dùng vũ lực bắt lính, xoay xở kiếm tiền chứ
không hề có “tình nguyện” nào cả .
2. CHẾ ĐỘ LÍNH TÌNH NGUYỆN:
Những cuộc vây bắt, cưỡng bức người dân đi lính…
Đàn áp người dân khi phản đối…
b.Phản ứng của những người bị bắt lính
Những người nghèo khổ chịu chết
không còn kêu được
Những người giàu thì xì tiền ra…
họ tìm mọi cơ hội để trốn thoát
Thậm chí làm cho mình nhiễm
những bện nặng nhất để trốn đi lính
Phản ứng gay gắt, dữ dội: làm cho mình nhiễm
những bện nặng tìm mọi cơ hội để trốn thoát
2. CHẾ ĐỘ LÍNH TÌNH NGUYỆN
2. CHẾ ĐỘ LÍNH TÌNH NGUYỆN
c. Luận điệu của chính quyền thực dân
Rêu rao về lòng tự nguyện đầu quân của người dân thuộc địa(“không ngần ngại”, “hiến xương máu”, “dâng cánh tay”…)
Nhưng sự thật thì họ “bị xích tay”, “bị nhốt”…nhiều cuộc biểu tình, bạo động nổ ra
=> Vạch trần thủ đoạn lừa dối, mị dân của chính quyền thực dân



* Bằng giọng điệu giễu cợt cùng những câu hỏi đanh thép, những dẫn chứng hùng hồn, tác giả đã vạch trần bản chất mánh khóe, vụ lợi, mị dân của thực dân Pháp
Thảo luận:
N1: Sự hi sinh của những người dân thuộc địa theo luận điệu của bọn thực dân như thế nào?
N2: Sự mất mát của những người lính Pháp lương thiện sẽ như thế nào?
N3: Ta thấy bộ mặt của thực dân pháp như thế nào khi bóc lột bằng thuế máu ?
N4: Nhận xét nghệ thuật châm biếm, đả kích trong bài?
Yếu tố biểu cảm của đoạn trích thể hiện qua các chi tiết nào?
- Khi đại bác đã ngấy thịt đen, thịt vàng rồi thì những lời tuyên bố tình tứ của các ngài cầm quyền bỗng dưng im bặt
- Tất cả họ từng được tâng bốc giờ mặc nhiên trở lại “Giống người bẩn thỉu”
- “Người ta đã lột hết tất cả của cải của họ từ chiếc đồng hồ, bộ quần áo mới…“Bây giờ chúng tôi không cần đến các anh nữa, cút đi!”
=>Bộ mặt vô nhân đạo, tráo trở, tàn nhẫn
3. KẾT QUẢ CỦA SỰ HI SINH:
a. Sự hi sinh của những người dân thuộc địa
Với những người thương binh người Pháp bị mất một phần thân thể và vợ con của tử sĩ người Pháp “đều được cấp môn bài bán lẻ thuốc phiện”.
=> Chúng thật bỉ ổi đã không ngần ngại đầu độc cả chính dân tộc mình để vơ vét cho đầy túi tham.
3. KẾT QUẢ CỦA SỰ HI SINH:
b. Sự mất mát của những người lính Pháp lương thiện
Phần (1) Người dân xứ thuộc địa: số phận thảm thương, bị biến thành vật hi sinh cho danh dự, lợi ích của chính quyền thực dân.
Phần (2)
Tác giả đã vạch trần bản chất mánh khóe, vụ lợi, của thực dân Pháp
Phần (3)
Bộ mặt vô nhân đạo, tráo trở, tàn nhẫn của thực dân Pháp sau khi bóc lột “Thuế máu”

TỔNG KẾT
Nghệ thuật :
1. Trình tự bố cục
“Thuế máu”

Trước chiến tranh
Trong chiến tranh
Sau chiến tranh
2. Nghệ thuật châm biếm, đả kích tài tình

- Xây dựng một hệ thống hình ảnh sinh động, giàu tính biểu cảm có sức tố cáo
- Ngôn từ, giọng điệu đậm sắc thái giễu nhại, châm biếm
- Nghệ thuật phản bác tài tình
- Dùng liên tiếp, dồn dập những câu hỏi để nêu lên bộ mặt xảo trá, bịp bợm, tàn nhẫn của bọn thực dân
3. Yếu tố biểu cảm của đoạn trích :

- Từ ngữ biểu cảm (“chiến tranh vui tươi”, “con yêu”,…)
- Hình ảnh biểu cảm ( “ phơi thây”,…)
- Biện pháp biểu cảm ( lối so sánh, ẩn dụ sắc sảo…)
Nội dung

- Đoạn trích “THUẾ MÁU” đã vạch trần bộ mặt vô nhân đao, bỉ ổi,vụ lợi…của chính quyền thực dân => Sự phê phán đanh thép của Nguyễn Ái Quốc.
- Đồng thời cho thấy số phận bi thảm, đáng thương của những người dân thuộc địa… => Niềm cảm thông sâu sắc của tác giả.
Bài tập củng cố
Chọn câu trả lời đúng
(a,b,c hoặc d)
Câu 1: Văn bản “Thuế máu” thuộc kiểu văn bản nào?
a. Tự sự
b. Miêu tả
c. Chính luận
d. Hành chính