Bài 26. Hội thoại

Chia sẻ bởi Trần Văn Hải | Ngày 03/05/2019 | 38

Chia sẻ tài liệu: Bài 26. Hội thoại thuộc Ngữ văn 8

Nội dung tài liệu:

Kiểm tra bài cũ:
Cho đoạn sau:
giờ ra chơi Nam đang loay hoay buộc lại giày ,vô tình Tuấn giẫm vào chân Nam. Quá đau, Nam gắt lên:
- Cậu không có mắt à ?
Tuấn bối rối:
-Tớ xin lỗi ,tớ đang mải suy nghĩ nên không để ý.
1. Em hãy cho biết câu nói của Nam thuộc kiểu hành động nói nào dưới đây?
A. Hành động hỏi. B. Hành động đe doạ.
C. Hành động bộc lộ cảm xúc. D. Hành động điều khiển.
2.Nam thực hiện hành động nói trực tiếp hay gián tiếp?

§¸p ¸n
1-C
2.Nam thùc hiÖn hµnh ®éng nãi gi¸n tiÕp.
Tiết 102: hội thoại
Một hôm, cô tôi gọi tôi đến bên cười hỏi:
-Hồng!Mày có muốn vào Thanh Hoá chơi với mẹ mày không?
[.]Nhận ra những ý nghĩ cay độc trong giọng nói và trên nét mặt khi cười rất kịch của cô tôi kia,tôi cúi đầu không đáp.Vì tôi biết rõ,nhắc đến mẹ tôi,cô tôi chỉ có ý gieo rắc vào đầu óc tôi những hoài nghi để tôi khinh miệt và ruồng rẫy mẹ tôi,một người đàn bàđã bị cái tội là goá chồng,nợ nần cùng túng quá ,phải bỏ con cái đi tha hương cầu thực.Nhưng đời nào tình thương yêu và kính mến mẹ tôi lại bị những rắp tâm tanh bẩn xâm phạm đến.[.]
Tôi cũng cười đáp lại cô tôi:
-Không !Cháu không muốn vào.Cuối năm thế nào mợ cháu cũng về.
Cô tôi hỏi luôn giọng vẫn ngọt:
-Sao lại không vào?Mợ mày phát tài lắm,có như dạo trước đâu!
Rồi hai con mắt long lanh của cô tôi chằm chặp đưa nhìn tôi.Tôi lại im lặng cúi đầu xuống đất :lòng tôi càng thắt lại,khoé mắt tôi đã cay cay.Cô tôi liền vỗ vai tôi cười mà nói rằng:
-Mày dại quá ,cứ vào đi,tao chạy cho tiền tàu.Vào mà bắt mợ mày may vá sắm sửa cho và thăm em bé chứ.
[.]Tôi cười dài trong tiếng khóc,hỏi cô tôi:

i.Vai xã hội trong hội thoại
1. Ví dụ
Tiết 102: hội thoại
I. Vai xã hội trong hội thoại
1. ví dụ:
Sao c« biÕt mî con cã con?
C« t«i vÉn t­¬i c­êi kÓ c¸c chuyÖn cho t«i nghe.Cã mét bµ hä néi xa vµo trong Êy c©n g¹o vÒ b¸n.Bµ ta mét h«m ®i qua chî thÊy mÑ t«i ngåi cho con bó ë bªn ræ bãng ®Ìn.[…]
C« t«i ch­a røt c©u ,cæ häng t«i ®· nghÑn ø khãc kh«ng ra tiÕng.gi¸ nh÷ng cæ tôc ®· ®µy ®o¹ mÑ t«i lµ mét vËt nh­ hßn ®¸ hay côc thuû tinh ,®Çu mÈu gç ,t«i quyÕt vå ngay lÊy mµ c¾n ,mµ nhai ,mµ nghiÕn cho k× n¸t vôn míi th«i .
C« t«i bçng ®æi giäng, l¹i vç vai,nh×n vµo mÆt t«i ,nghiªm nghÞ:
VËy mµy hái c« Th«ng-tªn ng­êi ®µn bµ hä néi xa kia-chç ë cña mî mµy,råi ®¸nh giÊy cho mî mµy,b¶o dï sao còng ph¶i vÒ .Tr­íc sau còng mét lÇn xÊu,ch¶ nhÏ b¸n xíi m·i ®­îc sao?
Tá sù ngËm ngïi th­¬ng xãt thÇy t«i ,c« t«i chËp chõng nãi tiÕp:
MÊy l¹i r»m th¸ng t¸m nµy lµ giç ®Çu cËu mµy ,mî mµi vÒ dï sao còng ®ì tñi cho cËu mµy,vµ còng cßn ph¶i cã hä ,cã hµng,ng­êi ta hái ®Õn chø?
(Nguyªn Hång, “Nh÷ng ngµy th¬ Êu”)
Tiết 102: hội thoại
I. Vai xã hội trong hội thoại
1. ví dụ:
-Vai xã hội là vị trí của người tham gia hội thoại với người khác trong cuộc thoại.
-Quan hệ về vai xã hội:
+Quan hệ trên- dưới hay ngang hàng
(theo tuổi tác,thứ bậc trong gia đình
và xã hội)
+Quan hệ thân -sơ(theo mức độ quen biết)
*Lưu ý:
Khi tham gia hội thoại cần xác định đúng vai của mình để chọn cách nói cho phù hợp.

Các nhân vật tham gia vào cuộc thoại:
- Bà cô và Bé Hồng.
- Vai trên là bà cô vai đưới là bé Hồng.
-Quan hệ :trên dưới theo thứ bậc trong gia đình.

-Cách đối xử của bà cô không phù hợp với quan hệ ruột thịt,vừa không thể hiện thái độ đúng mực của người trên với người dưới.

-Thái độ và lời nói của bé Hồng cho thấy Hồng là người thực hiện đúng vai hội thoại.

I. Vai xã hội trong hội thoại
1. ví dụ:
2.Ghi nhớ
Vai xã hội là vị trí của người tham gia hội thoại đối với những người khác trong cuộc thoại.Vai xã hội được xác định bằng các quan hệ xã hội:
+Quan hệ trên -dưới hay ngang hàng(theo tuổi tác,thứ bậc trong gia đình và xã hội)
+Quan hệ thân-sơ(theo mức độ quen biết thân tình)
*Vì quan hệ xã hội vốn rất đa dạng nên vai xã hội của mỗi người cũng đa dạng nhiều chiều.Khi tham gia hội thoại,mỗi người cần xác định đúng vai của mình để chọn cách nói cho phù hợp.



Tiết 102: hội thoại
Bài tập nhanh
Xác định quan hệ vai xã hội của các nhân vật trong đoạn trích sau:
Chị Dậu xám mặt,vội vàng đặt con xuống đất,chạy đến đỡ tay hắn:
-Cháu van ông,nhà cháu vừa mới tỉnh được một lúc,ông tha cho!
-Tha này!Tha này!
Vừa nói hắn vừa bịch luôn vào ngực chị Dậu mấy bịch rồi lại sấn đến để trói anh Dậu.
Hình như tức quá không thể chịu được,chị Dậu liều mạng cự lại:
-Chồng tôi đau ốm các ông không được phép hành hạ!
Cai lệ tát vào mặt chị một cái đánh bốp,rồi hắn cứ nhảy vào cạnh anh Dậu.
Chị Dậu nghiến hai hàm răng:
-Mày trói chồng bà đi ,bà cho mày xem!

Tiết 102: hội thoại
I. Vai xã hội trong hội thoại
1. ví dụ:
2.Ghi nhớ
Bài tập nhanh
Xác định quan hệ vai xã hội của các nhân vật trong đoạn trích sau:
Chị Dậu xám mặt,vội vàng đặt con xuống đất,chạy đến đỡ tay hắn:
-Cháu van ông,nhà cháu vừa mới tỉnh được một lúc,ông tha cho!
-Tha này!Tha này!
Vừa nói hắn vừa bịch luôn vào ngực chị Dậu mấy bịch rồi lại sấn đến để trói anh Dậu.
Hình như tức quá không thể chịu được,chị Dậu liều mạng cự lại:
-Chồng tôi đau ốm các ông không được phép hành hạ!
Cai lệ tát vào mặt chị một cái đánh bốp,rồi hắn cứ nhảy vào cạnh anh Dậu.
Chị Dậu nghiến hai hàm răng:
-Mày trói chồng bà đi ,bà cho mày xem!

Đây là đoạn đối thoại giữa chị Dậu với cai lệ. Chị Dậu là vai dưới còn cai lệ là vai trên.
Chị Dậu xưng hô với cai lệ:
+lúc đầu xưng:cháu-ông (vai dưới với vai trên)thể hiện sự kính trọng.
+rồi xưng:tôi-ông (ngang vai)
+cuối cùng xưng là:bà -mày (vai trên với vai dưới)thể hiện sự coi thường khinh bỉ.
Đáp án
Tiết 102: hội thoại
I. Vai xã hội trong hội thoại
1. ví dụ:
2.Ghi nhớ



II. Luyện tập
Bài tập1
Hãy tìm những chi tiết trong bài "Hịch tướng sĩ"thể hiện thái độ vừa nghiêm khắc vừa khoan dung của Trần Quốc Tuấn với binh sĩ dưới quyền.

Một số chi tiết:
Nay các ngươi nhìn chủ nhục mà không biết lo,thấy nước nhục mà không biết thẹn.Làm tướng triều đình phải hầu quân giặc mà không biết tức;nghe nhạc thái thường để đãi yến nguỵ sứ mà không biết căm..Nếu có giặc Mông Thát tràn sang.Lúc bấy giờ ,ta cùng các ngươi sẽ bị bắt,dau xót biết chừng nào.

Nay ta bảo thật các ngươi.Huấn luyện quân sĩ ,tập dượt cung tên,.Nay ta chọn binh pháp các nhà hợp làm một quyển gọi là "Binh thư yếu lược".Nếu các ngươi chuyên tập sách này ,theo lời dạy bảo của ta ,thì mới phải đạo thần chủ;nhược bằng khinh bỏ sách này ,trái lời dạy bảo của ta ,tức là kẻ nghịch thù.
Tiết 102: hội thoại
I.Vai xã hội trong hội thoại
II.Luyện tập
Bài tập 1:
Đọc đoạn trích dưới đây và trả lời câu hỏi.

Tôi nắm lấy cái vai gầy của lão,ôn tồn bảo:
- Chẳng kiếp gì sung sướng thật ,nhưng có cái này là sung sướng :bây giờ cụ ngồi xuống phản này chơi,tôi đi luộc mấy củ khoai lang,nấu một ấm nước chè,rồi hút thuốc lào.Thế là sung sướng.
- Vâng !Ông giáo dạy phải!Đối với chúng mình thì thế là sung sướng.
Lão nói xong lại cười đưa đà.Tiếng cười gượng nhưng nghe đã hiền hậu lại.
Tôi vui vẻ bảo:
- Thế là được ,chứ gì?Vậy cụ ngồi xuống đây ,tôi đi luộc khoai,nấu nước.
- Nói đùa thế,chứ ông giáo để cho khi khác.
(Nam Cao "Lão Hạc")
Bài tập 2:
a.Hãy xác định vai xã hội của hai nhân vật tham gia cuộc thoại trên.
Đáp án:
Xét về địa vị xã hội:ông giáo có địa vị cao hơn lão Hạc.Nhưng xét về tuổi tác thì lão Hạc có vị trí cao hơn.
Thảo luận nhóm
Tìm những chi tiết trong lời thoại của nhân vật và lời miêu tả của nhà văn cho thấy thái độ vừa kính trọng vừa thân tình của nhân vật ông giáo với lão Hạc.

Những chi tiết nào trong lời thoại của lão Hạc và lời miêu tả của nhà văn nói lên thái độ vừa quý trọng vừa thân tình của lão đối với ông giáo?Những chi tiết nào thể hiện tâm trạng không vui và sự giữ ý của lão Hạc?
Thảo luận nhóm
Tìm những chi tiết trong lời thoại của nhân vật và lời miêu tả của nhà văn cho thấy thái độ vừa kính trọng ,vừa thân tình của nhân vật ông giáo với lão Hạc.
Những chi tiết nào trong lời thoại của lão Hạc và lời miêu tả của nhà văn nói lên thái độ vừa quý trọng vừa thân tình của lão đối với ông giáo?Những chi tiết nào thể hiện tâm trạng không vui và sự giữ ý của lão Hạc?

Tiết 102: hội thoại
I.Vai xã hội trong hội thoại
II.Luyện tập
Bài tập 1:
Bài tập 2:
- Những chi tiết cho thấy thái độ vừa kính trọng vừa thân tình của ông giáo với lão Hạc:
Ông giáo nói với lão Hạc bằng lời lẽ ôn tồn,thân mật nắm lấy vai lão,mời lão hút thuốc,uống nước ,ăn khoai.Trong lời lẽ ông giáo gọi lão Hạc là "cụ" xưng hô gộp "ông con mình"thể hiện sự kính trọng.

-Những chi tiết nói lên thái độ quý trọng và thân tình của lão Hạc và ông giáo:
Lão gọi người đối thoại mình là "ông giáo" dùng từ "dạy" thay từ "nói",xưng hô gộp "chúng mình" cách nói xuề xoà "nói đùa thế" thể hiện sự thân tình.
Tuy nhiên ta vẫn thấy có những chi tiết cho thấy lão Hạc không vui: "cười đưa đà,cười gượng" thoái thác không muốn ở lai ăn khoai ,uống nước với ông giáo.

Đáp án
I.Vai xã hội trong hội thoại
II.Luyện tập
Bài tập 1:
Tiết 102: hội thoại
Bài tập 2:
Bài tập 3:
hãy thuật lai một cuộc trò chuyện mà em đã được đọc,đã chứng kiến hoặc tham gia.Phân tích vai xã hội cuỏa những người tham gia cuộc thoại ,cách đối xử của họ với nhau thể hiện qua lời thoại và qua những cử chỉ ,thái độ kèm theo lời.
CủNG Cố KIếN THứC BàI HọC

-nắm được thế nào là vai xã hội trong hội thoại.
-Nắm được các quan hệ về vai xã hội trong hội thoại.
-Biết xác định vai giao tiếp của mình trong cuộc thoại để chọn cách nói cho phù hợp.
* Một số tài liệu cũ có thể bị lỗi font khi hiển thị do dùng bộ mã không phải Unikey ...

Người chia sẻ: Trần Văn Hải
Dung lượng: | Lượt tài: 1
Loại file:
Nguồn : Chưa rõ
(Tài liệu chưa được thẩm định)