Bài 26. Hội thoại

CHĂO M?NG QU� TH?Y C�
V? D? GI? L?P 84
PHÒNG GD NHA TRANG
TRƯỜNG THCS LÊ THANH LIÊM
Giáo viên thực hiện: Nguyễn Thị Nhàn
KI?M TRA B�I CU


1. Hành động nói là gì ? Nêu một số kiểu hành động nói thường gặp?
Hành động nói là hành động được thực hiện bằng lời nói nhằm mục đích nhất định.
- Các kiểu hành động nói: + Hỏi + Trình bày
+ Điều khiển + Hứa hẹn
+ Bộc lộ cảm xúc
Trả lời:
2.Xác định kiểu hành động nói trong đoạn trích sau:
Tôi cũng cười đáp lại cô tôi:
- Không! Cháu không muốn vào .Cuối năm thế nào mợ cháu cũng về.
Cô tôi hỏi luôn, giọng vẫn ngọt:
- Sao lại không vào? Mợ mày phát tài lắm, có như dạo trước đâu!
(Trình bày)
(Hỏi-bộc lộ cảm xúc)
Tiết 107: HỘI THOẠI

Tiết 107:
I. Vai xã hội trong hội thoại
1. Tìm hiểu đoạn trích
HỘI THOẠI
ĐỌC ĐOẠN TRÍCH SAU VÀ TRẢ LỜI CÂU HỎI
Moät hoâm, coâ toâi goïi toâi ñeán beân cöôøi hoûi:
- Hoàng ! maøy coù muoán vaøo Thanh Hoaù chôi vôùi meï maøy khoâng?
[…] Nhaän ra nhöõng yù nghó cay ñoäc trong gioïng noùi vaø treân neùt maët khi cöôøi raát kòch cuûa coâ toâi kia, toâi cuùi ñaàu khoâng ñaùp. Vì toâi bieát roõ, nhaéc ñeán meï toâi, coâ toâi chæ coù yù gieo raéc vaøo ñaàu oùc toâi nhöõng hoaøi nghi ñeå toâi khinh mieät vaø ruoàng raãy meï toäi, moät ngöôøi ñaøn baø ñaõ bò caùi toäi laø goaù choàng, nôï naàn cuøng tuùng quaù, phaûi boû con caùi ñi tha höông caàu thöïc. Nhöng ñôøi naøo tình thöông yeâu vaø loøng kính meán meï toâi laïi bò nhöõng raép taâm tanh baån xaâm phaïm ñeán. [..]
Toâi cuõng cöôøi ñaùp laïi coâ toâi:
- Khoâng! Chaùu khoâng muoán vaøo. Cuoái naêm theá naøo môï chaùu cuõng veà.
Coâ toâi hoûi luoân, gioïng vaãn ngoït:
- Sao laïi khoâng vaøo? Môï maøy phaùt taøi laém, coù nhö daïo tröôùc ñaâu!
Roài hai con maét long lanh cuûa coâ toâi chaèm chaëp ñöa nhìn toâi. Toâi laïi im laëng cuùi ñaàu xuoáng ñaát: loøng toâi caøng ….. ….. thaét laïi, khoeù maét toâi ñaõ cay cay. Coâ toâi lieàn voã vai toâi cöôøi maø noùi raèng:
- Maøy daïi quaù, cöù vaøo ñi, tao chaïy cho tieàn taøu. Vaøo maø baét môï maøy may vaù saém söûa cho vaø thaêm em beù chöù.
[…] Toâi cöôøi daøi trong tieáng khoùc, hoûi coâ toâi:
- Sao coâ bieát môï con coù con?
Coâ toâi vaãn cöù töôi cöôøi keå caùc chuyeän cho toâi nghe. Coù moät baø hoï noäi xa vaøo trong aáy caân gaïo veà baùn. Baø ta moät ….hoâm ñi qua chôï thaáy meï toâi ngoài cho con buù ôû beân roå boùng ñeøn. […]
Coâ toâi chöa döùt caâu, coå hoïng toâi ñaõ ngheïn öù khoùc khoâng ra tieáng. Giaù nhöõng coå tuïc ñaõ ñaøy ñoaï meï toâi laø moät vaät .nhö hoøn ñaù hay cuïc thuyû tinh, ñaàu maåu goã, toâi quyeát voà ngay laáy maø nhai, maø nghieán cho kì naùt vuïn môùi thoâi.
Coâ toâi boãng ñoåi gioïng, laïi voã vai, nhìn vaøo maët toâi, nghieâm nghò:
- Vaäy maøy hoûi coâ Thoâng – teân ngöôøi ñaøn baø hoï noäi xa kia – choå ôû cuûa môï maøy, roài ñaùnh giaáy cho môï maøy, baûo duø sao cuõng phaûi veà. Tröôùc sau gì cuõng moät laàn xaáu, chaû nheõ baùn xôùi maõi ñöôïc sao?
Toû söï ngaäm nguøi thöông xoùt thaày toâi, coâ toâi chaäp chöøng noùi tieáp:
-Maáy laïi raèm thaùng taùm naøy laø gioã ñaàu caäu maøy, môï maøy veà duø sao cuõng ñôõ tuûi cho caäu maøy, vaø maøy cuõng coøn phaûi coù hoï, coù haøng, ngöôøi ta hoûi ñeán chöù?
(Những ngày thơ ấu - Nguyên Hồng)

Tiết 107:
I. Vai xã hội trong hội thoại
1. Tìm hiểu đoạn trích
HỘI THOẠI
Bà cô
Bé Hồng
Quan hệ gia tộc
Vai trên
Vai dưới
Thiếu thiện chí, không phù hợp với quan hệ ruột thịt, không thể hiện đúng mực của người trên đối với người dưới.
Biết giữ thái độ lễ phép, tôn trọng người trên.
2. Ghi nhớ (SGK t94)
II. Luyện tập
1. Bài tập 1 (SGK t94)
Tiết 107:
HỘI THOẠI
I. Vai xã hội trong hội thoại
1. Tìm hiểu đoạn trích
Bài t?p 1:
Hãy tìm những chi tiết trong bài Hịch tướng sĩ thể hiện thái độ vừa nghiêm khắc vừa khoan dung của Trần Quốc Tuấn đối với những binh sĩ dưới quyền.

2. Ghi nhớ (SGK t94)
II. Luyện tập
1. Bài tập 1 (SGK t94)
Tiết 107:
HỘI THOẠI
I. Vai xã hội trong hội thoại
1. Tìm hiểu đoạn trích
Thái độ nghiêm khắc phê phán:
+ Nhìn chủ nhục…không biết lo,
+ Thấy nước nhục…không biết thẹn
+ Ham săn bắn…
- Thái độ khoan dung, chân tình:
+ Nay ta bảo thật các ngươi…
+ Huấn luyện quân sĩ
+ Tập dượt cung tên…
2. Ghi nhớ (SGK t94)
II. Luyện tập
1. Bài tập 1 (SGK t94)
Tiết 107:
HỘI THOẠI
I. Vai xã hội trong hội thoại
1. Tìm hiểu đoạn trích
Thái độ nghiêm khắc phê phán:
+ Nhìn chủ nhục…không biết lo,
+ Thấy nước nhục…không biết thẹn
+ Ham săn bắn…
- Thái độ khoan dung, chân tình:
+ Nay ta bảo thật các ngươi…
+ Huấn luyện quân sĩ
+ Tập dượt cung tên…
2. Bài tập 2 (SGK t94, 95)
Câu a
D?a v�o do?n trích v� nh?ng di?u em d� bi?t v? truy?n L�o H?c, h�y x�c d?nh vai x� h?i c?a hai nh�n v?t l�o H?c v� ơng gi�o.
(T? 1, 2)

Câu b
Tìm nh?ng chi ti?t trong l?i tho?i c?a nh�n v?t v� l?i mi�u t? c?a nh� van cho th?y th�i d? v?a kính tr?ng, v?a th�n tình c? nh�n v?t ơng gi�o v?i l�o H?c. (T? 3, 4)

2. Ghi nhớ (SGK t94)
II. Luyện tập
1. Bài tập 1 (SGK t94)
Tiết 107:
HỘI THOẠI
I. Vai xã hội trong hội thoại
1. Tìm hiểu đoạn trích
- Thái độ khoan dung, chân tình:
+ Nay ta bảo thật các ngươi…
+ Huấn luyện quân sĩ
+ Tập dượt cung tên…
2. Bài tập 2(SGK t94, 95)
Câu a. Về địa vị xã hội: Ông giáo (trí thức) có địa vị cao hơn lão Hạc (nông dân) => ông giáo vai trên
Về tuổi tác lão Hạc có vị trí cao hơn
=> lão Hạc vai trên
Câu c.
Lão Hạc gọi người đối thoại với mình là “ông giáo”, dùng từ “dạy” thay cho từ “nói”, xưng hô “chúng mình” => thái độ quý trọng thân tình.
Lão Hạc chỉ cười đưa đà, tiếng cười gượng, thoái thác chuyện ở lại ăn khoai, uống nước => tâm trạng không vui và giữ ý.
3. Bài tập 3 (SGK t95)
Câu b. Thái độ vừa kính trọng vừa thân tình của ông giáo đối với lão Hạc:
- Lời lẽ: ôn tồn
- Cử chỉ: nắm lấy cái vai gầy.
- Cách xưng hô: Cụ- tôi, ông con mình
Thái độ nghiêm khắc phê phán:
+ Nhìn chủ nhục…không biết lo,
+ Thấy nước nhục…không biết thẹn
+ Ham săn bắn…
2. Ghi nhớ (SGK t94)
II. Luyện tập
1. Bài tập 1 (SGK t94)
Tiết 107:
HỘI THOẠI
I. Vai xã hội trong hội thoại
1. Tìm hiểu đoạn trích
- Thái độ khoan dung, chân tình:
+ Nay ta bảo thật các ngươi…
+ Huấn luyện quân sĩ
+ Tập dượt cung tên…
2. Bài tập 2(SGK t94, 95)
Câu a. Về địa vị xã hội: Ông giáo (trí thức) có địa vị cao hơn lão Hạc (nông dân) => ông giáo vai trên
Về tuổi tác lão Hạc có vị trí cao hơn
=> lão Hạc vai trên
Câu c.
Lão Hạc gọi người đối thoại với mình là “ông giáo”, dùng từ “dạy” thay cho từ “nói”, xưng hô “chúng mình” => thái độ quý trọng thân tình.
Lão Hạc chỉ cười đưa đà, tiếng cười gượng, thoái thác chuyện ở lại ăn khoai, uống nước => tâm trạng không vui và giữ ý.
3. Bài tập 3 (SGK t95)
Câu b. Thái độ vừa kính trọng vừa thân tình của ông giáo đối với lão Hạc:
- Lời lẽ: ôn tồn
- Cử chỉ: nắm lấy cái vai gầy.
- Cách xưng hô: Cụ- tôi, ông con mình
Thái độ nghiêm khắc phê phán:
+ Nhìn chủ nhục…không biết lo,
+ Thấy nước nhục…không biết thẹn
+ Ham săn bắn…
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
Câu 1. “ Vai xã hội” trong hội thoại là gì?
A. Là vai vế của mỗi người trong gia đình
B. Là vị trí, chỗ đứng của mỗi người trong xã hội.
C. Là vị trí của người tham gia hội thoại đối với người khác trong cuộc thoại.
D. Là cương vị, cấp bậc của một người trong cơ quan,xã hội.
Câu 2. Trong hội thoại, người có vai xã hội thấp phải có thái độ ứng xử với người có vai xã hội cao như thế nào?
A. Ngưỡng mộ. B. Kính trọng
C. Sùng kính. D.Thân mật
Hu?ng d?n v? nh�
1. Học bài
* Hồn th�nh ti?p b�i t?p 3.
* Vi?t m?t do?n h?i tho?i v� ph�n tích vai x� h?i c?a nh?ng ngu?i tham gia cu?c tho?i dĩ.

2. Chu?n b? b�i "Tìm hiểu yếu tố biểu cảm trong văn nghị luận"
2. Ghi nhớ (SGK t94)
II. Luyện tập
1. Bài tập 1 (SGK t94)
Tiết 107:
HỘI THOẠI
I. Vai xã hội trong hội thoại
1. Tìm hiểu đoạn trích
- Thái độ khoan dung, chân tình:
+ Nay ta bảo thật các ngươi…
+ Huấn luyện quân sĩ
+ Tập dượt cung tên…
2. Bài tập 2(SGK t94, 95)
Câu a. Về địa vị xã hội: Ông giáo (trí thức) có địa vị cao hơn lão Hạc (nông dân) => ông giáo vai trên
Về tuổi tác lão Hạc có vị trí cao hơn
=> lão Hạc vai trên
Câu c.
Lão Hạc gọi người đối thoại với mình là “ông giáo”, dùng từ “dạy” thay cho từ “nói”, xưng hô “chúng mình” => thái độ quý trọng thân tình.
Lão Hạc chỉ cười đưa đà, tiếng cười gượng, thoái thác chuyện ở lại ăn khoai, uống nước => tâm trạng không vui và giữ ý.
3. Bài tập 3 (SGK t95)
Câu b. Thái độ vừa kính trọng vừa thân tình của ông giáo đối với lão Hạc:
- Lời lẽ: ôn tồn
- Cử chỉ: nắm lấy cái vai gầy.
- Cách xưng hô: Cụ- tôi, ông con mình
Thái độ nghiêm khắc phê phán:
+ Nhìn chủ nhục…không biết lo,
+ Thấy nước nhục…không biết thẹn
+ Ham săn bắn…
BU?I H?C H�M NAY D?N DĐY K?T TH�C
K�NH CH�C S?C KHO? QỦ TH?Y C�
C�NG T?T C? CÂC EM