Bài 26. Hội thoại

Ngữ văn 8
bài 27 - tiết 111 :
Hội thoại
1,Ví dụ :
Đoạn văn:
Cuộc trò chuyện giữa bà cô và bé Hồng
Hội thoại
I, Lượt lời trong hội thoại:
*Lươt lời của bà cô:
a) Hồng! Mày có muốn vào Thanh Hoá chơi với mẹ mày không ?
b) Sao lại không vào ? Mợ mày phát tài lắm có như dạo trước đâu!
c) Mày daị quá, cứ vào đi tao chạy cho tiền tàu. Vào mà bắt mợ mày may vá sắm sửa cho và thăm em bé chứ .
d) Vậy mày hỏi cô Thông - tên người đàn bà họ nội xa kia - chỗ ở của mợ mày .
e, Mấy lại rằm tháng tám này là giỗ đầu cậu mày, mợ mày về dù sao cũng đỡ tủi cho cậu mày, và mày cũng còn phải có họ, có hàng, người ta hỏi đến chứ.

* Lươt lời của bé hồng
a,Không! Cháu không
muốn vào.,Cuối năm thế
nào mợ cháu cũng về
b, Sao cô biết mợ con
có con?
Một lượt lời tương ứng với một câu . Đúng hay sai ?
Hội thoại
Một lượt lời tương ứng với một câu Đúng hay sai ?
Trả lời: sai
Hội thoại
Một lượt lời là một lần nói, một lần nói có thể là một câu hoặc nhiều câu. Người tham gia hội thoại có quyền được nói (nhưng không phải ai muốn nói lúc nào thì nói) Nói chung thường người ta chỉ nói khi đến lượt lời của mình.
Hội thoại
Trong hội thoại ai cũng được nói. Mỗi lần có một người tham gia hội thoại nói được gọi là một lượt lời .

2, Nhận xét
Hội thoại

* Lươt lời của bé hồng
*Lươt lời của bà cô:
a)Hồng! Mày có muốn vào Thanh Hoá chơi với mẹ mày không ?
b) Sao lại không vào ? Mợ mày phát tài lắm có như dạo trước đâu!
c)Mày daị quá ,cứ vào đi tao chạy cho tiền tàu . Vào mà bắt mợ mày may vá sắm sửa cho và thăm em bé chứ
d) Vậy mày hỏi cô Thông - tên người đàn bà họ nội xa kia -chỗ ở của mợ mày .
e, Mấy lại rằm tháng tám này là giỗ đầu cậu mày, mợ mày về dù sao cũng
đỡ tủi cho cậu mày, và mày cũng còn phải có họ, có hàng, người ta hỏi đến chứ
a,Không! Cháu không muốn vào. Cuối năm thế nào mợ cháu cũng về
b, Sao cô biết mợ con có con?
*Hai lần bé Hồng im lặng
1, Tôi cúi đầu không đáp
2, Tôi im lặng cúi đầu
xuống đất
Nhiều khi, im lặng khi đến lượt lời của mình cũng là một cách biểu thị thái độ.
Bài tập trắc nghiệm:
Chọn ý trả lời đúng cho các tình huống sau:
Cha mẹ đang bàn với nhau về vấn đề kinh tế gia đình. Người con ngồi gần đó xen vào câu chuyện khiến cha mẹ rất bực mình. Trong lĩnh vực hội thoại, hiện tượng người con nói xen vào câu chuyện như trên được gọi là hiện tượng gì ?
Nói leo. C. Nói tranh
B. Cướp lời D. Nói hỗn
Hội thoại
A. Nói leo
Bài tập trắc nghiệm:
Chọn ý trả lời đúng cho các tình huống sau:
2. Trong một buổi thảo luận ở lớp học, cô giáo yêu cầu học sinh A phát biểu ý kiến về một vấn đề. Học sinh A chưa kịp trình bày ý kiến của mình thì học sinh B đã vội vàng đưa ra những ý kiến về vấn đề đó. Trong lĩnh vực hội thoại, hành vi của bạn B được gọi là hành vi gì ?
A, Nói leo B, Nói tranh C. Nói hỗn
1:Ví dụ
Hội thoại
Em có nhận xét gì về lời thoại của vợ chồng anh Dậu? Lời hỏi của chị Dậu có phải là hiện tượng cắt lời không ?
Để giữ lịch sự, cần tôn trọng lượt lời của người khác, tránh nói tranh lượt lời, cắt lời hoặc chêm vào lời người khác.
Hội thoại
Cướp lời khác với nói leo. Cướp lời thường là người đang tham gia hội thoại thực hiện lượt lời của mình khi người đối thoại chưa nói hết lời. Còn nói leo thường là lời nói chen vào cuộc thoại ( của người có vai thấp và không phải là người có tư cách).
Chú ý
Hội thoại
Ghi nhớ:
- Trong hội thoại ai cũng được nói. Mỗi lần có một người tham gia hội thoại nói được gọi là một lượt lời .
-Để giữ lịch sự, cần tôn trọng lượt lời của người khác, tránh nói tranh lượt lời, cắt lời hoặc chêm vào lời người khác.
- Nhiều khi, im lặng khi đến lượt lời của mình cũng là một cách biểu thị thái độ

Hội thoại

1, Tìm các thành ngữ, tục ngữ chỉ những điều tối kỵ trong giao tiếp mà học sinh nên tránh .
Bài tập nhanh:
2)Điền các từ thích hợp vào ô trống:
a)Nói trước lời mà người khác chưa kịp nói là.
b) Nói chen vào chuyện của người trên khi không được hỏi đến là.
nói tranh (nói hớt)
nói leo
Hội thoại
Bài tập1:
Đọc lại cuộc thoại giữa các nhân vật : Cai lệ, người nhà lý trưởng, chị Dậu và anh Dậu trong đoạn trích " Tức nước vỡ bờ " .
(Ngữ văn 8 Tập I -Trang 28 )
Hội thoại
Lượt lời trong hội thoại
Luyện tập
Hội thoại
Tính cách mỗi nhân vật được thể hiện trong đoạn trích :
-Chị Dậu là người phụ nữ Việt Nam đảm đang, mạnh mẽ, biết người biết ta "Hiền với bụt chứ không hiền với ma".
-Tên cai lệ hống hách, thô bạo,
tàn nhẫn,không còn chút tình người.
-Tên người nhà lý trưởng có phần gìn giữ hơn nhưng vẫn ngầm về hùa với tên cai lệ
-Anh Dậu là người cam chịu .
Bài tập 3 : Dựa vào những điều đã biết về truyện "Bức tranh của em gái tôi" (Ngữ Văn 6, tập 2, tr 30 ) và dựa vào đoạn trích SGK Ngữ Văn 8 tập II tr 107. Hãy cho biết sự im lặng của nhân vật tôi biểu thị điều gì ?
Trong tranh, một chú bé đang ngồi nhìn ra ngoài cửa sổ, nơi bầu trời trong xanh. Mặt chú bé như tỏa ra một thứ ánh sáng rất lạ ( .) Mẹ hồi hộp thì thầm vào tai tôi:
- Con có nhận ra con không?
Tôi giật sững người. Chẳng hiểu sao tôi phải bám chặt lấy tay mẹ. Thọat tiên là sự ngỡ ngàng, rồi đến hãnh diện, sau đó là xấu hổ. Dưới mắt em tôi, tôi hoàn hảo đến thế kia ư? Tôi nhìn như thôi miên vào dòng chữ đề trên bức tranh:" Anh trai tôi". Vậy mà dưới mắt tôi thì..
- Con đã nhận ra con chưa?- Mẹ vẫn hồi hộp.
Tôi không trả lời mẹ vì tôi muốn khóc quá. Bởi vì nếu nói được với mẹ, tôi sẽ nói rằng:" Không phải con đâu. Đấy là tâm hồn và lòng nhân hậu của em con đấy .".
( Tạ Duy Anh , Bức tranh của em gái tôi)
Bài tập 4
Tục ngữ phương Tây có câu : Im lặng là vàng. Nhưng nhà thơ Tố Hữu lại viết:
Khóc là nhục. Rên, hèn. Van, yếu đuối
Và dại khờ là những lũ người câm
Trên đường đi như những bóng âm thầm
Nhận đau khổ mà gởi vào im lặng
(Liên hiệp lại)
Theo em mỗi nhận xét trên đúng trong những trường hợp nào?
*Cả hai nhận xét đều đúng , nhưng mỗi nhận xét đúng với những hoàn cảnh khác nhau:
+ Trong trường hợp cần im lặng giữ bí mật ,để thể hiện sự tôn trọng người khác,để đảm bảo sự tế nhị trong giao tiếp thì im lặng đúng là vàng .
+ nhưng im lặng trước những hành vi sai trái , trước áp bức bất công, trước sự xúc phạm nhân phẩm đối với mình hay đối với người lương thiện . thì im lặng đó lại là dại khờ hèn nhát.
Hướng dẫn học sinh học ở nhà
Bài tập 2: Đọc đoạn trích trong SGK trang 103 và trả lời các câu hỏi