Bài 26. Hội thoại

Giáo viên: tèng thÞ giang thanh
Nhiệt liệt chào mừng Các Thày Giáo, Cô Giáo
về Dự giờ thăm lớp 8a
Năm học 2007-2008
trường thcs tân lễ
Kiểm tra bài cũ :
Nối các hành động nói ở cột A cho phù hợp với mục đích nói ở cột B.

Ngữ văn
Tiết 107
Hội thoại
* Hội thoại là dùng ngôn ngữ để trò chuyện với nhau.
(Theo từ điển TV- NXBTN 2005)
I. Vai xã hội trong hội thoại.
Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi.
Một hôm, cô toi gọi tôi đến bên cưòi hỏi:
-Hồng!Mày có muốn vào Thanh Hoá chơi với mẹ mày không?
[...] Tôi cũng cười đáp lại cô tôi:
-Không!cháu không muốn vào.Cuối năm thế nào mợ cháu cũng về.
Cô tôi hỏi luôn, giọng vẫn ngọt:
-Sao lại không vào ? Mợ mày phát tài lắm, có như dạo trước đâu!
Rồi hai con mắt long lanh của cô tôi chằm chặp đưa nhìn tôi. Tôi lại im lặng cúi đầu xuống đất: lòng tôi càng thắt lại, khoé mắt tôi đã cay cay. Cô tôi liền vỗ vai tôi cười mà nói rằng:
- Mày dại quá, cứ vào đi, tao chạy cho tiền tàu. Vào mà bắt mợ mày may vá sắm sửa chovà thăm em bé chứ.
[...] Tôi cười dài trong tiếng khóc, hỏi cô tôi:
Sao cô biết mợ con có con?
Cô tôi vẫn cứ tươi cười kể các chuyện cho tôi nghe. Có một bà họ nội xa vào trong ấy cân gạo về bán. Bà ta một hôm đi qua chợ thấy mẹ tôi ngồi cho con bú ở bên rổ bóng đèn. [...]
Cô tôi chưa dứt câu, cổ họng tôi đã nghẹn ứ khóc không ra tiếng. Giá những cổ tục đày đoạ mẹ tôi là một vật như hòn đá hay cục thuỷ tinh, đầu mẩu gỗ, tôi quyết vồ ngay lấy mà cắn, mà nhai , mà nghiến cho kì nát vụn mới thôi.
Cô tôi bỗng đổi giọng, lại vỗ vai, nhìn vào mặt tôi, nghiêm nghị:
-Vậy mày hỏi cô Thông-tên người đàn bà họ nội xa kia-chỗ ở của mẹ mày, rồi dánh giấy cho mợ mày, bảo dù sao cũng phải về. Trước sau cũng một lần xấu, chả nhẽ bán xới mãi được sao?
Tỏ sự ngậm ngùi thương xót thầy tôi, cô tôi chập chừng nói tiếp :
-Mấy lại rằm tháng tám này là giỗ đầu cậu mày, mợ mày về dù sao cũng đỡ tủi cho cậu mày, và mày cũng còn phải có họ, có hàng, người ta hỏi đến chứ?
(Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)
1. Xét ví dụ
I. Vai xã hội trong hội thoại.
1. Xét ví dụ.
Những người tham gia hội thoại
Nhân vật bà cô -Nhân vật bé Hồng
?Quan hệ
gia tộc
- Vai trên
- Vai dưới
Ngữ văn
Tiết 107
Hội thoại
* Ví dụ1.
I. Vai xã hội trong hội thoại.
Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi.
Một hôm, cô toi gọi tôi đến bên cưòi hỏi:
-Hồng!Mày có muốn vào Thanh Hoá chơi với mẹ mày không?
[...] Tôi cũng cười đáp lại cô tôi:
-Không!cháu không muốn vào.Cuối năm thế nào mợ cháu cũng về.
Cô tôi hỏi luôn, giọng vẫn ngọt:
-Sao lại không vào ? Mợ mày phát tài lắm, có như dạo trước đâu!
Rồi hai con mắt long lanh của cô tôi chằm chặp đưa nhìn tôi. Tôi lại im lặng cúi đầu xuống đất: lòng tôi càng thắt lại, khoé mắt tôi đã cay cay. Cô tôi liền vỗ vai tôi cười mà nói rằng:
- Mày dại quá, cứ vào đi, tao chạy cho tiền tàu. Vào mà bắt mợ mày may vá sắm sửa chovà thăm em bé chứ.
[...] Tôi cười dài trong tiếng khóc, hỏi cô tôi:
Sao cô biết mợ con có con?
Cô tôi vẫn cứ tươi cười kể các chuyện cho tôi nghe. Có một bà họ nội xa vào trong ấy cân gạo về bán. Bà ta một hôm đi qua chợ thấy mẹ tôi ngồi cho con bú ở bên rổ bóng đèn. [...]
Cô tôi chưa dứt câu, cổ họng tôi đã nghẹn ứ khóc không ra tiếng. Giá những cổ tục đày đoạ mẹ tôi là một vật như hòn đá hay cục thuỷ tinh, đầu mẩu gỗ, tôi quyết vồ ngay lấy mà cắn, mà nhai , mà nghiến cho kì nát vụn mới thôi.
Cô tôi bỗng đổi giọng, lại vỗ vai, nhìn vào mặt tôi, nghiêm nghị:
-Vậy mày hỏi cô Thông-tên người đàn bà họ nội xa kia-chỗ ở của mẹ mày, rồi dánh giấy cho mợ mày, bảo dù sao cũng phải về. Trước sau cũng một lần xấu, chả nhẽ bán xới mãi được sao?
Tỏ sự ngậm ngùi thương xót thầy tôi, cô tôi chập chừng nói tiếp :
-Mấy lại rằm tháng tám này là giỗ đầu cậu mày, mợ mày về dù sao cũng đỡ tủi cho cậu mày, và mày cũng còn phải có họ, có hàng, người ta hỏi đến chứ?
(Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)
1. Xét ví dụ
I. Vai xã hội trong hội thoại.
1. Xét ví dụ.
Những người tham gia hội thoại
Nhân vật bà cô -Nhân vật bé Hồng
?Quan hệ
gia tộc
- Vai trên
- Vai dưới
Ngữ văn
Tiết 107
Hội thoại
2. Nhận xét:
* Vai xã hội là vị trí của người tham gia hội thoại đối
với người kháctrong cuộc thoại
*Ví dụ 2
*Ví dụ1.
I. Vai xã hội trong hội thoại
1. Xét ví dụ.
Những gười tham gia hội thoại
Nhân vật bà cô -Nhân vật bé Hồng
?Quan hệ
gia tộc
- Vai trên
- Vai dưới
Ngữ văn
Tiết 107
Hội thoại
Nhận xét:
*Vai xã hội là vị trí của người tham gia hội thoại đối
với người kháctrong cuộc thoại
: Quan hệ, ngang hàng
: Quan hệ, trên - dưới
* Ví dụ 1.
*Ví dụ 2
* Ví dụ 3
-Tôi - Ông
- Bà - Mày
I. Vai xã hội trong hội thoại
1. Xét ví dụ.
Những người tham gia hội thoại
Nhân vật bà cô -Nhân vật bé Hồng
Ngữ văn
Tiết 107
Hội thoại
Nhận xét:
- Vai xã hội là vị trí của người tham gia hội thoại đối
với người kháctrong cuộc thoại
* Ví dụ1.
?Quan hệ
gia tộc
- Vai trên
- Vai dưới
Tôi - Ông - Bà - Mày
*Ví dụ 2
* Ví dụ 3
- Cụ - tôi - Ông giáo - tôi
Quan hệ :Thân- sơ
(mức độ quen biết thân tình)
Quan hệ ngang hàng Quan hệ trên - dưới

Nhận xét :

Vì quan hệ xã hội vốn rất đa dạng nên vai xã hội của mỗi người cũng đa dạng, nhiều chiều. Khi tham gia hội thoại, mỗi người cần xác định đúng vai của mình để chọn cách nói cho phù hợp.
I. Vai xã hội trong hội thoại.

1. Xét ví dụ.
Ngữ văn
Tiết 107
Hội thoại
I. Vai xã hội trong hội thoại.
1. Xét ví dụ.
Ngữ văn
Tiết 107
Hội thoại
2. Ghi nhớ
Quan hệ trên - dưới (theo tuổi tác thứ bậctrong gia đình và
xã hội)
Quan hệ thân - sơ (theo mức độ quen biết thân tình )

*Vì quan hệ xã hội vốn rất đa dạng nên vai xã hội của mỗi người
cũng đa dạng, nhiều chiều. Khi tham gia hội thoại, mỗi người cần
xác định đúng vai của mình để chọn cách nói cho phù hợp.
* Vai xã hội là vị trí của người tham gia hội thoại đối
với người kháctrong cuộc thoại.Vai xã hội được xác
định bằng các quan hệ xã hội:
2. Ghi nhớ

II. Luyện Tập.
1.Bài tập 1: Điền vào phiếu học tập.
Đoạn 1:
Vân: Này tối nay cậu có đi xem phim không?
Hoa: Chà, tối nay bận quá!
Đoạn 2:
Sơn: Tớ có vé mời đi xem phim Người Nhện.Tớ mời cậu đi nhé!
Hoa: ờ, phim này mình xem rồi,hay là cậu mời bạn khác đi vậy?
Đoạn 3:
Bác: -Bác có vé mời xem phim chiều nay đấy! Bác cháu mình cùng đi nhé?
Hoa: Cháu rất cám ơn bác, nhưng hôm nay cháu đã trót hẹn với bạn
cháu rồi nên không thể đi xem với bác được ạ!
? Hãy lựa chọn vai xã hội và cách nói phù hợp với mỗi đoạn thoại trên?
I. Vai xã hội trong hội thoại.
II. Luyện tập.
Ngữ văn
Tiết 107
Hội thoại
Bài tập 1.
I. Vai xã hội trong hội thoại.
II. Luyện tập.
Ngữ văn
Tiết 107
Hội thoại
Bài tập 2: Quan sát tình huống và trả lời câu hỏi
I. Vai xã hội trong hội thoại.
II. Luyện tập.
Ngữ văn
Tiết 107
Hội thoại
Bài tập 3
Em hãy chỉ ra vai xã hội của những ngưòi tham gia trong đoạn hội thoại sau:
Bẩm... quan lớn... đê vỡ mất rồi!
Đê vỡ rồi!...Đê vỡ rồi, thời ông cách cổ chúng mày, thời ông bỏ tù chúng mày! Có biết không?....Lính đâu? Sao bay dám để cho nó chạy xồng xộc vào đây như vậy? Không còn phép tắc gì nữa à?
Dạ, bẩm...
Đuổi cổ nó ra! ( Ngài quay mặt vào, lại hỏi thầy đề:)
Thầy bốc quân gì thế?
Dạ, bẩm, con chưa bốc.
Thì bốc đi chứ!
(Phạm Duy Tốn)
Bài tập về nhà
Học thuộc ghi nhớ sách giáo khoa.
Làm bài tập 3 sách giáo khoa.
Soạn văn bản "Thuế máu"