Bài 26. Hội thoại

Chào mừng các thầy cô về dự giờ
Lớp 8c
KIỂM TRA BÀI CŨ
1. Hành động nói là gì ?
Nêu một số kiểu hành động nói th­ờng gặp?
- Hành động nói là hành động đ­ợc thực hiện bằng lời nói nhằm mục đích nhất định.
*Các kiểu hành động nói
+ Hỏi
+ Hứa hẹn
+Trình bày
+ Bộc lộ cảm xúc
+ Điều khiển
Tiết 107 :
Hội thoại
Tiết 107 : Hội thoại




Hội thoại :
-�t nhất phải có hai người tham gia .
-Phương tiện chủ yếu là ngôn ng? nói .
-Người tham gia hội thoại phải xác định và gi? đúng vai của mỡnh, d?m b?o lu?t l?i trỏnh núi tranh l?i ngu?i khỏc
Một cuộc hội thoại phải có ít nhất mấy người tham gia ?
Phương tiện quan trọng nhất được sử dụng trong hội thoại là gỡ ?

Tiết 107 : Hội thoại
I. Vai xã hội trong hội thoại
1.Ví dụ : Sgk trang 92-93

- Hai nhân vật : Người cô và bé Hồng
- Quan hệ gia đình (gia tộc) , trên dưới
- Vai trên: bà cô
- Vai dưới: bé Hồng
- Người cô xử sự thiếu thiện chí , không phù hợp với quan hệ ruột thịt vừa không thể hiện thái độ đúng mực của người trên đối với người dưới.
Quan hệ giữa các nhân vật tham gia hội thoại trong đoạn trích là quan hệ gì ?
Đoạn trích có mấy nhân vật ?
Ai là vai trên , ai là vai dưới ?
Cách xử sự của người cô có gì đáng chê trách ?
Tiết 107 : Hội thoại
I. Vai xã hội trong hội thoại
1.Ví dụ : Sgk trang 92-93
Tìm những chi tiết cho thấy chú bé Hồng đã cố gắng kìm nén sự bất bình của mình để giữ được thái độ lễ phép với bà cô
+ Tôi cúi đầu không đáp
+ Tôi lại im lặng cúi đầu xuống đất: lòng tôi càng thắt lại, khóe mắt tôi đã cay cay.
+ Tôi cười dài trong tiếng khóc
+ Cô tôi chưa dứt câu, cổ họng tôi đã nghẹn ứ khóc không ra tiếng.


Theo em, vì sao Hồng phải làm như vậy ?
 Hồng biết mình là vai dưới có bổn phận tôn trọng bề trên
Tiết 107 : Hội thoại
I. Vai xã hội trong hội thoại
1.Ví dụ : Sgk trang 92-93

Thế nào là vai xã hội ?
2. Nhận xét :
*Khái niệm : Vai xã hội là vị trí của người tham gia hội thoại đối với người khác trong cuộc thoại.
Trong đoạn trích vai xã hội được xác định theo quan hệ nào ?
* Cách xác định vai xã hội : bằng quan hệ xã hội .
-Theo tuổi tác ,thứ bậc trong gia đình và xã hội có :
+Quan hệ trên dưới
+Quan hệ ngang hàng
-Theo mức độ quen biết có quan hệ thân -sơ
Tiết 107 : Hội thoại
I. Vai xã hội trong hội thoại
1.Ví dụ : Sgk trang 92-93












Cho tình huống sau : Con là giám đốc của công ty, bố là trưởng phòng kế hoạch. Trong buổi hội thảo của công ty thì vai xã hội của hai bố con sẽ xác định theo quan hệ nào dưới đây:
A.Quan hệ gia đình
B.Quan hệ tuổi tác
C.Quan hệ chức vụ xã hội
2. Nhận xét :
*Khái niệm : Vai xã hội là vị trí của người tham gia hội thoại đối với người khác trong cuộc thoại.
Cách xác định vai xã hội : bằng quan hệ xã hội .
-Theo tuổi tác ,thứ bậc trong gia đình và xã hội có :
+Quan hệ trên dưới
+Quan hệ ngang hàng
-Theo mức độ quen biết có quan hệ thân -sơ
C
*Vai xã hội rất đa dạng nhiều chiều
Ví dụ 3:
Chị Dậu xám mặt,vội đặt con xuống đất,chạy đến đỡ lấy tay hắn:
-Cháu van ông nhà cháu vừa mới tỉnh được một lúc,ông tha cho!
…Hình như tức quá không thể chịu được, chị Dậu liều mạng cự lại :
-Chồng tôi đau ốm ông không được phép hành hạ!
…Chị Dậu nghiến hai hàm răng :
-Mày trói chồng bà đi ,bà cho mày xem!
(Ngô Tất Tố)
?Nhận xét vai của chị Dậu và cai lệ trong đoạn trích trên ?
Chị Dậu - cai lệ
Cháu - ông  Vai dưới-vai trên
Tôi - ông  Ngang hàng
Bà - mày  Vai trên-vai dưới
-Lưu ý:Vai xã hội thể hiện trong cách xưng hô giữa những người tham gia hội thoại và có thể thay đổi trong quá trình hội thoại
Cần xác định đúng vai của mình để chọn cách nói cho phù hợp
*Ghi nhớ: Sgk trang 94
Tiết 107 : Hội thoại
I. Vai xã hội trong hội thoại
II. Luy?n t?p
Bài tập 1 : Những chi tiết thể hiện thái độ của Trần Quốc Tuấn
Nghiêm khắc chê trách, chỉ ra lỗi lầm của các tướng sĩ:
+ Nay các ngươi nhìn chủ nhục mà không biết lo, thấy nước nhục mà không biết thẹn
+ Hoặc lấy việc chọi gà làm vui đùa, hoặc lấy việc đánh bạc làm tiêu khiển…..
+ Nhược bằng khinh bỏ sách này, trái lời dạy bảo của ta tức là kẻ nghịch thù
- Khuyên bảo chân tình:
+ Huống chi ta cùng các ngươi sinh phải thời loạn lạc..
+ Giặc với ta là kẻ thù không đội trời chung …
+ Ta viết bài hịch này để các ngươi biết bụng ta
Tiết 107 : Hội thoại
I. Vai xã hội trong hội thoại
II. Luy?n t?p
Bài tập 2:
a. Xét địa vị xã hội: Ông giáo cao hơn lão Hạc
Xét về tuổi tác: Lão Hạc cao hơn ông giáo

b. Ông giáo vừa kính trọng vừa thân tình với
lão Hạc:
+ Dùng lời lẽ ôn tồn
+ Thân mật nắm vai của lão Hạc
+ Mời lão Hạc ăn khoai, uống nước
+ Gọi: cụ, xưng: tôi, ông con mình
c. Thái độ qúy trọng, thân tình của lão Hạc đối với
ông giáo:
+ Gọi: ông giáo
+ Dùng từ “dạy” thay cho từ “nói”
+ Xưng hô gộp: chúng mình
+ Cách nói xuề xòa: nói đùa thế.
Lão Hạc vẫn giữ khoảng cách:
+ Cười đưa đà, cười gượng  cười xã giao
+ Thoái thác chuyện ở lại ăn khoai, hút thuốc
Xác định vai xã hội của nhân vật ông giáo và lão Hạc trong đoạn trích ?
Tìm những chi tiết trong lời thoại của ông giáo cho thấy thái độ vừa kính trọng vừa thân tình của ông đối với lão Hạc ?
Tìm những chi tiết trong lời thoại của lão Hạc và lời miêu tả của nhà văn nói lên thái độ quý trọng thân tình của lão Hạc đối với ông giáo
Những chi tiết nào thể hiện tâm trạng không vui và sự giữ ý của lão Hạc ?
Tiết 107 : Hội thoại
I. Vai xã hội trong hội thoại
1.Ví dụ : Sgk trang 92-93
2. Nh?n xột :
*Khỏi ni?m : Vai xó h?i l� v? trớ c?a ngu?i tham gia h?i tho?i d?i v?i ngu?i khỏc trong cu?c tho?i.



Cách xác định vai xã hội : bằng quan hệ xã hội .
-Theo tuổi tác ,thứ bậc trong gia đình và xã hội có :
+Quan hệ trên dưới
+Quan hệ ngang hàng
-Theo mức độ quen biết có quan hệ thân –sơ
*Vai xã hội rất đa dạng nhiều chiều
-Lưu ý:Vai xã hội thể hiện trong cách xưng hô giữa những người tham gia hội thoại và có thể thay đổi trong quá trình hội thoại
Cần xác định đúng vai của mình để chọn cách nói cho phù hợp
*Ghi nhớ: Sgk trang 94
II. Luyện tập
Hướng dẫn về nhà

- Học bài
Làm bài tập vào vở
Chuẩn bị bài :
“ Tìm hiểu yếu tố biểu cảm
trong văn nghị luận ”
các thầy cô và các em
Xin chân thành cảm ơn