Bài 26. Hội thoại

GV DẠY : VÕ THỊ HỒNG ĐƯỢC
BÀI : HỘI THOẠI
THAO GIẢNG
TIẾNG VIÊT 8

Câu 1 :
Em hãy xác định kiểu hành động nói trong câu :
“… Thời oanh liệt nay còn đâu ?”.
A. Hỏi. C. Bộc lộ cảm xúc.
B. Điều khiển. D. Trình bày.
Câu 2 : Hành động nói nêu trên (câu 1) được thực hiện theo cách dùng trực tiếp hay cách dùng gián tiếp ?
cách dùng gián tiếp.
C. Bộc lộ cảm xúc.
KIỂM TRA BÀI CŨ
* Ghi nhớ : Sgk/94.
 Vai xã hội là vị trí của người tham gia hội thoại đối với người khác trong cuộc thoại. Vai xã hội được xác định bằng các quan hệ xã hội :
- Quan hệ trên – dưới hay ngang hàng (theo tuổi tác, thứ bậc trong gia đình và xã hội).
- Quan hệ thân – sơ (theo mức độ quen biết, thân tình).
 Vì quan hệ xã hội vốn rất đa dạng nên vai xã hội của mỗi người cũng đa dạng, nhiều chiều. Khi tham gia hội thoại, mỗi người cần xác định đúng vai của mình để chọn cách nói cho phù hợp.
Nay c�c nguoi nhìn ch? nh?c m� khơng bi?t lo, th?y nu?c nh?c m� khơng bi?t th?n. L�m tu?ng tri?u dình ph?i h?u qu�n gi?c m� khơng bi?t t?c ; nghe nh?c th�i thu?ng d? d�i y?n ng?y s? m� khơng bi?t cam. Ho?c l?y vi?c ch?i g� l�m vui d�a, ho?c l?y vi?c d�nh b?c l�m ti�u khi?n ; ho?c vui th� ru?ng vu?n, ho?c quy?n luy?n v? con ; ho?c lo l�m gi�u m� qu�n vi?c nu?c, ho?c ham san b?n m� qu�n vi?c binh ; ho?c thích ru?u ngon, ho?c m� ti?ng h�t. N?u cĩ gi?c Mơng Th�t tr�n sang thì c?a g� tr?ng khơng th? d�m th?ng �o gi�p c?a gi?c, m?o c? b?c khơng th? d�ng l�m muu lu?c nh� binh ; d?u r?ng ru?ng l?m vu?n nhi?u, t?m th�n qu� nghìn v�ng khơn chu?c, v? l?i v? bìu con díu, vi?c qu�n co tram s? ích
chi ; ti?n c?a tuy nhi?u khơn mua du?c d?u gi?c, chĩ san tuy kh?e khơn du?i du?c qu�n th� ; ch�n ru?u ngon khơng th? l�m cho gi?c say ch?t, ti?ng h�t hay khơng th? l�m cho gi?c di?c tai.

Nay c�c nguoi nhìn ch? nh?c m� khơng bi?t lo, th?y nu?c nh?c m� khơng bi?t th?n. L�m tu?ng tri?u dình ph?i h?u qu�n gi?c m� khơng bi?t t?c ; nghe nh?c th�i thu?ng d? d�i y?n ng?y s? m� khơng bi?t cam. Ho?c l?y vi?c ch?i g� l�m vui d�a, ho?c l?y vi?c d�nh b?c l�m ti�u khi?n ; ho?c vui th� ru?ng vu?n, ho?c quy?n luy?n v? con ; ho?c lo l�m gi�u m� qu�n vi?c nu?c, ho?c ham san b?n m� qu�n vi?c binh ; ho?c thích ru?u ngon, ho?c m� ti?ng h�t. N?u cĩ gi?c Mơng Th�t tr�n sang thì c?a g� tr?ng khơng th? d�m th?ng �o gi�p c?a gi?c, m?o c? b?c khơng th? d�ng l�m muu lu?c nh� binh ; d?u r?ng ru?ng l?m vu?n nhi?u, t?m th�n qu� nghìn v�ng khơn chu?c, v? l?i v? bìu con díu, vi?c qu�n co tram s? ích
chi ; ti?n c?a tuy nhi?u khơn mua du?c d?u gi?c, chĩ san tuy kh?e khơn du?i du?c qu�n th� ; ch�n ru?u ngon khơng th? l�m cho gi?c say ch?t, ti?ng h�t hay khơng th? l�m cho gi?c di?c tai.

Nay ta b?o th?t c�c nguoi : n�n nh? c�u "d?t m?i l?a v�o du?i d?ng c?i" l� nguy co, n�n l?y di?u "ki?ng canh nĩng m� th?i rau ngu?i" l�m ran s?. Hu?n luy?n qu�n si, t?p du?t cung t�n ; khi?n cho ngu?i ngu?i gi?i nhu B�ng Mơng, nh� nh� d?u l� h?u ngh? ; cĩ th? b�u du?c d?u H?t T?t Li?t ? c?a khuy?t, l�m r?a th?t V�n Nam Vuong ? C?o Nhai. Nhu v?y, ch?ng nh?ng th�i ?p c?a ta m�i m�i v?ng b?n, m� b?ng l?c c�c nguoi cung d?i d?i hu?ng th? ; ch?ng nh?ng gia quy?n c?a ta du?c �m ?m g?i chan, m� v? con c�c nguoi cung du?c b�ch ni�n giai l�o ; ch?ng nh?ng tơng mi?u c?a ta s? du?c muơn d?i t? l?, m� t? tơng c�c nguoi cung du?c th? c�ng quanh nam ; ch?ng nh?ng th�n ta ki?p n�y d?c chí, m� d?n c�c nguoi tram nam v? sau ti?ng v?n luu truy?n ; ch?ng nh?ng danh hi?u ta khơng b? mai m?t, m� t�n h? c�c nguoi cung s? s�ch luu thom. L�c b?y gi?, d?u c�c nguoi khơng mu?n vui v? ph?ng cĩ du?c khơng ?
Nay ta b?o th?t c�c nguoi : n�n nh? c�u "d?t m?i l?a v�o du?i d?ng c?i" l� nguy co, n�n l?y di?u "ki?ng canh nĩng m� th?i rau ngu?i" l�m ran s?. Hu?n luy?n qu�n si, t?p du?t cung t�n ; khi?n cho ngu?i ngu?i gi?i nhu B�ng Mơng, nh� nh� d?u l� h?u ngh? ; cĩ th? b�u du?c d?u H?t T?t Li?t ? c?a khuy?t, l�m r?a th?t V�n Nam Vuong ? C?o Nhai. Nhu v?y, ch?ng nh?ng th�i ?p c?a ta m�i m�i v?ng b?n, m� b?ng l?c c�c nguoi cung d?i d?i hu?ng th? ; ch?ng nh?ng gia quy?n c?a ta du?c �m ?m g?i chan, m� v? con c�c nguoi cung du?c b�ch ni�n giai l�o ; ch?ng nh?ng tơng mi?u c?a ta s? du?c muơn d?i t? l?, m� t? tơng c�c nguoi cung du?c th? c�ng quanh nam ; ch?ng nh?ng th�n ta ki?p n�y d?c chí, m� d?n c�c nguoi tram nam v? sau ti?ng v?n luu truy?n ; ch?ng nh?ng danh hi?u ta khơng b? mai m?t, m� t�n h? c�c nguoi cung s? s�ch luu thom. L�c b?y gi?, d?u c�c nguoi khơng mu?n vui v? ph?ng cĩ du?c khơng ?
Tơi n?m l?y c�i vai g?y c?a l�o, ơn t?n b?o :
- Ch?ng ki?p gì sung su?ng th?t, nhung cĩ c�i n�y l� sung su?ng : b�y gi? c? ng?i xu?ng ph?n n�y choi, tơi di lu?c m?y c? khoai lang, n?u m?t ?m nu?c ch� tuoi th?t
d?c ; ơng con mình an khoai, u?ng nu?c ch�, r?i h�t thu?c l�o. Th? l� sung su?ng.
- V�ng ! Ơng gi�o d?y ph?i ! D?i v?i ch�ng mình thì th? l� sung su?ng.
L�o nĩi xong l?i cu?i dua d�. Ti?ng cu?i gu?ng nhung nghe d� hi?n h?u. Tơi vui v? b?o :
- Th? l� du?c, ch? gì ? V?y c? ng?i xu?ng d�y, tơi di lu?c khoai, n?u nu?c.
- Nĩi d�a th?, ch? ơng gi�o cho d? khi kh�c.
(Nam Cao, L�o H?c)
Tơi n?m l?y c�i vai g?y c?a l�o, ơn t?n b?o :
- Ch?ng ki?p gì sung su?ng th?t, nhung cĩ c�i n�y l� sung su?ng : b�y gi? c? ng?i xu?ng ph?n n�y choi, tơi di lu?c m?y c? khoai lang, n?u m?t ?m nu?c ch� tuoi th?t
d?c ; ơng con mình an khoai, u?ng nu?c ch�, r?i h�t thu?c l�o. Th? l� sung su?ng.
- V�ng ! Ơng gi�o d?y ph?i ! D?i v?i ch�ng mình thì th? l� sung su?ng.
L�o nĩi xong l?i cu?i dua d�. Ti?ng cu?i gu?ng nhung nghe d� hi?n h?u. Tơi vui v? b?o :
- Th? l� du?c, ch? gì ? V?y c? ng?i xu?ng d�y, tơi di lu?c khoai, n?u nu?c.
- Nĩi d�a th?, ch? ơng gi�o cho d? khi kh�c.
(Nam Cao, L�o H?c)
Tơi n?m l?y c�i vai g?y c?a l�o, ơn t?n b?o :
- Ch?ng ki?p gì sung su?ng th?t, nhung cĩ c�i n�y l� sung su?ng : b�y gi? c? ng?i xu?ng ph?n n�y choi, tơi di lu?c m?y c? khoai lang, n?u m?t ?m nu?c ch� tuoi th?t
d?c ; ơng con mình an khoai, u?ng nu?c ch�, r?i h�t thu?c l�o. Th? l� sung su?ng.
- V�ng ! Ơng gi�o d?y ph?i ! D?i v?i ch�ng mình thì th? l� sung su?ng.
L�o nĩi xong l?i cu?i dua d�. Ti?ng cu?i gu?ng nhung nghe d� hi?n h?u. Tơi vui v? b?o :
- Th? l� du?c, ch? gì ? V?y c? ng?i xu?ng d�y, tơi di lu?c khoai, n?u nu?c.
- Nĩi d�a th?, ch? ơng gi�o cho d? khi kh�c.
(Nam Cao, L�o H?c)
Vai x� h?i trong h?i tho?i l� gì ? Vai x� h?i du?c x�c d?nh b?ng c�c quan h? x� h?i n�o ?

CÂU HỎI CỦNG CỐ
HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
CHUẨN BỊ BÀI MỚI
- Học thuộc ghi nhớ Sgk/94.
- Tìm thêm ví dụ minh họa cho bài tập 3 Sgk/95.
Bài : Tìm hiểu yếu tố biểu cảm trong văn nghị luận.
- Đọc văn bản Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến.
- Tìm những từ ngữ biểu lộ tình cảm mãnh liệt của tác giả và những câu cảm thán trong văn bản trên.
- So sánh cách sử dụng từ ngữ và đặt câu có tính chất biểu cảm trong hai văn bản Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến và Hịch tướng sĩ.
- Trả lời câu hỏi : Làm thế nào để phát huy hết tác dụng của yếu tố biểu cảm trong văn bản nghị luận ?
- Làm bài tập 1 Sgk/97 và bài tập 3 Sgk/98.
