Bài 26. Hội thoại

`
VỀ DỰ GIỜ MÔN HỌC: NGỮ VĂN 8
NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ GIÁO
GV thùc hiÖn: TRỊNH QUANG HƯNG
TRƯỜNG THCS BÌNH KHÊ
LỚP 8A
Xác định hành động nói của các câu sau:
Thầy giáo mới ngày mai sẽ đến. (2) Hôm nay là bài học Pháp văn cuối cùng của các con. (3) Thầy mong các con hết sức chú ý.
(Buổi học cuối cùng)
Câu trần thuật
Trình bày
Trực tiếp
Câu trần thuật
Trình bày
Trực tiếp
Câu trần thuật
Điều khiển
Gián tiếp
Tiết 110:
HỘI THOẠI
Tiết 110: HỘI THOẠI
Câu 1: Quan hệ giữa các nhân vật
tham gia hội thoại trong đoạn
trích đã cho là quan hệ gì?
Ai ở vai trên? Ai ở vai dưới?
I.VAI XÃ HỘI TRONG HỘI THOẠI
Đọc ví dụ sách giáo khoa và trả lời các câu hỏi sau?
Quan hệ gia tộc
Người cô của Hồng: ở vị trí vai trên
Chú bé Hồng : ở vị trí vai dưới
1. Khảo sát, phân tích ngữ liệu
Câu 2: Cách ứng xử của người cô có
gì đáng chê trách?
- Với quan hệ gia tộc, người cô đã xử sự không đúng với thái độ
chân thành, thiện chí của tình cảm ruột thịt.
- Với tư cách là người lớn tuổi, vai bề trên, người cô đã
không có thái độ đúng mực của người lớn đối với trẻ em.
Tiết 110: HỘI THOẠI
I.VAI XÃ HỘI TRONG HỘI THOẠI
Câu 3: Tìm chi tiết cho thấy nhân vật chú bé Hồng đã cố gắng
kìm nén sự bất bình của mình để giữ thái độ lễ phép?
…tôi cúi đầu không đáp
…tôi lại im lặng cúi đầu
xuống đất…cổ họng tôi
đã nghẹn ứ khóc không ra tiếng
Tiết 110: HỘI THOẠI
I.VAI XÃ HỘI TRONG HỘI THOẠI
Vì sao Hồng phải
làm như vậy?
Vì Hồng là người thuộc vai dưới, có bổn
phận tôn trọng người trên.
2. GHI NHỚ
Một học sinh lớp 8
ở nhà (trong gia dỡnh)
ở truờng (ngoài xã hội)
Ông bà
Cha mẹ
Anh chị
Em
Thầy cô
Anh chị khối 9
Bạn cùng khối
Các em khối 6,7
Cháu
Con
Em
Anh-chị
Học trò
Em
Bạn bè
Anh-chị
* Các mối quan hệ của vai xã hội.
Vai dưới
Vai trên
Vai dưới
Vai ngang hàng
Vai trên
Da dạng
2. GHI NHỚ
Ghi nhớ
* Vai xaừ hoọi laứ vũ trớ cuỷa ngửụứi tham gia hoọi thoaùi ủoỏi vụựi ngửụứi khaực trong cuoọc thoaùi. Vai xaừ hoọi ủửụùc xaực ủũnh baống caực quan heọ xaừ hoọi:
+ Quan heọ treõn - dửụựi hay ngang haứng (theo tuoồi taực, thửự baọc trong gia ủỡnh vaứ xaừ hoọi);
+ Quan heọ thaõn - sụ (theo mửực ủoọ quen bieỏt, thaõn tỡnh)
* Vỡ quan heọ xaừ hoọi voỏn raỏt ủa daùng neõn vai xaừ hoọi cuỷa moói ngửụứi cuừng ủa daùng, nhie�u chie�u. Khi tham gia hoọi thoaùi, moói ngửụứi ca�n xaực ủũnh ủuựng vai cuỷa mỡnh ủeồ choùn caựch noựi cho phuứ hụùp.
II.Luyện tập:
Các chi tiết thể hiện
sự nghiêm khắc:
Nay các ngươi nhìn chủ nhục mà không biết lo, thấy nước nhục mà không biết thẹn…
Nếu các ngươi biết chuyên tập sách này theo lời dạy bảo của ta, thì mới phải đạo thần chủ…Ta viết bài hịch này để các ngươi biết bụng ta.
Các chi tiết biểu hiện
sự khoan dung
Bài tập 2: Đọc đoạn trích trong SGK và thực hiện theo yêu cầu câu hỏi:
a/Dựa vào đoạn trích và những điều đã biết về chuyện “Lão Hạc”, hãy xác định vai xã hội của 2 nhân vật tham gia cuộc hội thoại trên!
Xét về
điạ vị
xã hội
Xét về
tuổi tác
Tôi nắm lấy cái vai gầy của lão, ôn tồn bảo:
- Chaúng kieáp gì sung söôùng thaät, nhöng coù caùi naøy laø sung söôùng; baây giôø cuï ngoài xuoáng phaûn naøy chôi, toâi ñi luoäc maáy cuû khoai lang, naáu moät aám nöôùc cheø töôi thaät ñaëc; oâng con mình aên khoai, uoáng nöôùc cheø, roài huùt thuoác laøo… theá laø sung söôùng.
- Vaâng! OÂng giaùo daïy phaûi! Ñoái vôùi chuùng mình thì theá laø sung söôùng.
     Laõo noùi xong laïi cöôøi nhö ñöa ñaø. Tieáng cöôøi göôïng nhöng ñaõ hieàn haäu laïi. Toâi vui veû baûo:
- Theá laø ñöôïc, chöù gì? Vaäy cuï ngoài xöôùng ñaây, toâi ñi luoäc khoai, naáu nöôùc.
-  Noùi ñuøa theá, chöù oâng giaùo cho ñeå khi khaùc.
(Nam Cao, Laõo Haïc)
b.���� Tìm những chi tiết trong lời thoại của nhân vật và lời miêu tả của nhà văn cho thấy thái độ vừa kính trọng, vừa thân tình của nhân vật ông giáo đối với lão Hạc.
b/ Tìm những chi tiết trong lời hội thoại của nhân vật, qua lời miêu tả của nhà văn cho thấy thái độ vừa kính trọng, vừa thân tình của nhân vật ông giáo đối với Lão Hạc?
Trong cử chỉ: Ông giáo nói với Lão Hạc những lời lẽ ôn tồn, thân mật nắm lấy vai lão, mời lão hút thuốc, uống nước, ăn khoai.
Trong lời lẽ:
- gọi “cụ” xưng hô gộp: “ ông - con mình”
thể hiện sự kính trọng người già
- xưng là “tôi”  thể hiện quan hệ bình đẳng.
Tôi nắm lấy cái vai gầy của lão, ôn tồn bảo:
- Chaúng kieáp gì sung söôùng thaät, nhöng coù caùi naøy laø sung söôùng; baây giôø cuï ngoài xuoáng phaûn naøy chôi, toâi ñi luoäc maáy cuû khoai lang, naáu moät aám nöôùc cheø töôi thaät ñaëc; oâng con mình aên khoai, uoáng nöôùc cheø, roài huùt thuoác laøo… theá laø sung söôùng.
- Vaâng! OÂng giaùo daïy phaûi! Ñoái vôùi chuùng mình thì theá laø sung söôùng.
     Laõo noùi xong laïi cöôøi nhö ñöa ñaø. Tieáng cöôøi göôïng nhöng ñaõ hieàn haäu laïi. Toâi vui veû baûo:
- Theá laø ñöôïc, chöù gì? Vaäy cuï ngoài xöôùng ñaây, toâi ñi luoäc khoai, naáu nöôùc.
-  Noùi ñuøa theá, chöù oâng giaùo cho ñeå khi khaùc.
(Nam Cao, Laõo Haïc)
c.���� Những chi tiết nào trong lời thoại của lão Hạc và lời miêu tả của nhà văn nói lên thái độ vừa quý trọng vừa thân tình của lão đối vơí ông giáo? Những chi tiết nào thể hiện tâm trạng không vui và sự giữ ý của lão Hạc?
c/ Những chi tiết nào trong lời thoại của Lão Hạc và lời miêu tả của nhà văn nói lên thái độ vừa quí trọng vừa thân tình của Lão Hạc đối với ông giáo?

Thể hiện sự thân tình.
Thể hiện sự kính trọng.
c/Những chi tiết nào thể hiện tâm trạng không vui và sự giữ ý của Lão Hạc?
- “Cười gượng”, “cười đưa đà”.
- Khéo léo từ chối việc ở lại ăn khoai, uống nước với ông giáo.
Lão Hạc có nỗi buồn, ý thức được rằng có một khoảng cách giữa mình đối với người đối thoại.
Hành động cử chỉ của Lão Hạc với ông giáo phù hợp với tâm trạng lúc ấy và tính khí khái của Lão Hạc
Bài tập 3:
Hãy thuật lại cuộc trò chuyện mà em đã được đọc, đã chứng kiến hoặc tham gia. Phân tích vai hội thoại của những người tham gia cuộc thoại, cách đối xử của họ với nhau thể hiện qua lời thoại và những cử chỉ thái độ kèm theo lời.
DẶN DÒ:
1/ Học bài cũ:
Xác định được vai xã hội trong từng tình huống cụ thể để có cách hội thoại phù hợp.
2/ Chuẩn bị bài mới:
Soạn bài: Tìm hiểu yếu tố biểu cảm trong văn nghị luận.

GIỜ HỌC KẾT THÚC
KÍNH CHÚC QUÝ THẦY CÔ
SỨC KHOẺ - HẠNH PHÚC - THÀNH ĐẠT
CHÚC CÁC EM!
CHĂM NGOAN
HỌC GIỎI