Bài 26. Hội thoại

CHÀO MỪNG QUÍ THẦY CÔ
CÙNG TOÀN THỂ CÁC EM !
HỘI THOẠI
Tiết 107
Tiết 107- HỘI THOẠI
Cô tôi hỏi luôn, giọng vẫn ngọt :
-Sao lại không vào? Mợ mày phát tài lắm,có như dạo trước đâu !
Rồi hai con mắt long lanh của cô tôi chằm chặp đưa nhìn tôi. Tôi lại im lặng cúi đầu xuống đất : lòng tôi càng thắt lại, khóe mắt tôi đã cay cay. Cô tôi liền vỗ vai tôi cười mà nói rằng :
- Mày dại quá, cứ vào đi, tao chạy cho tiền tàu. Vào mà bắt mợ mày may vá sắm sửa cho và thăm em bé chứ.
[…] Tôi cười dài trong tiếng khóc, hỏi cô tôi :
- Sao cô biết mợ con có con ?
Cô tôi vẫn cứ tươi cười kể các chuyện cho tôi nghe. Có một bà họ nội xa vào trong ấy cân gạo về bán. Bà ta một hôm đi qua chợ thấy mẹ tôi ngồi cho con bú ở bên rổ bóng đèn.[…]
I/Vai xã hội trong hội thoại.
* Ví dụ (sgk tr 92-93)
Tiết 107- HỘI THOẠI
Cô tôi chưa dứt câu, cổ họng tôi đã nghẹn ứ khóc không ra tiếng.Giá những cổ tục đã đày đọa mẹ tôi là một vật như hòn đá hay cục thủy tinh, đầu mẩu gỗ, tôi quyết vồ ngay lấy mà cắn, mà nhai, mà nghiến cho kì nát vụn mới thôi.
Cô tôi bỗng đổi giọng, lại vỗ vai, nhìn vào mặt tôi, nghiêm nghị :
- Vậy mày hỏi cô Thông- tên người đàn bà họ nội xa kia- chỗ ở của mợ mày, rồi đánh giấy cho mợ mày, bảo dù sao cũng phải về. Trước sau cũng phải một lần xấu, chả nhẽ bán xới mãi được sao ?
Tỏ sự ngậm ngùi thương xót thầy tôi, cô tôi chập chừng nói tiếp :
- Mấy lại rằm tháng tám này là giỗ đầu cậu mày, mợ mày về dù sao cũng đỡ tủi cho cậu mày, và mày cũng còn phải có họ, có hàng, người ta hỏi đến chứ? ( Nguyên Hồng- Những ngày thơ ấu)
Tiết 107- HỘI THOẠI
I/Vai xã hội trong hội thoại.
* Ví dụ (sgk tr 92-93)
Hồng ! Mày có muốn vào Thanh Hoá chơi với mẹ mày không?
Sao lại không vào? Mợ mày phát tài lắm, có như dạo trước đâu!
Mày dại quá, cứ vào đi, tao chạy cho tiền tàu. Vào mà bắt mợ mày may vá sắm sửa cho và thăm em bé chứ.
Trước sau cũng một lần xấu, chả nhẽ bán xới mãi được sao?
Tiết 107- HỘI THOẠI
I/Vai xã hội trong hội thoại.
* Ví dụ (sgk tr 92-93)

Chi tiết thể hiện sự kìm nén của bé Hồng để giữ thái độ lễ phép:
-Tôi cúi đầu không đáp
Tôi lại im lặng cúi đầu xuống đất: lòng tôi càng thắt lại, khoé mắt tôi đã cay cay.
Tôi cười dài trong tiếng khóc, hỏi cô tôi: Sao mợ biết mẹ con có con.
Cô tôi chưa dứt câu, cổ họng tôi đã nghẹn ứ khóc không ra tiếng.
Tiết 107-HỘI THOẠI
Một Học sinh lớp 8
)
ở nhà( trong gia đình)
Ở trường( ngoài xã hội)
Ông bà
Chamẹ
Anh chị
Em
Thầy cô
Anh chị khối 9
Bạn cùng khối
Khối 6,7
cháu
con
Em
Anh, chị
Học trò
Em
Bạn bè
Anh, chị
Vai dưới
Vai ngang hàng
Vai dưới
Vai trên
Đa dạng
Quan sỏt so d? th? hi?n cỏc m?i quan h? xó h?i
Vai trên
Thân
Thân-Sơ
II/ Luyện tập
- Nghiêm khắc chê trách, chỉ ra lỗi lầm của các tướng sĩ:
+ Nay các ngươi nhìn chủ nhục mà không biết lo, thấy nước nhục mà không biết thẹn
+ Hoặc lấy việc chọi gà làm vui đùa, hoặc lấy việc đánh bạc làm tiêu khiển…..
+ Nhược bằng khinh bỏ sách này, trái lời dạy bảo của ta tức là kẻ nghịch thù
- Khuyên bảo chân tình:
+ Huống chi ta cùng các ngươi sinh phải thời loạn lạc..
+ Giặc với ta là kẻ thù không đội trời chung …
+ Ta viết bài hịch này để các ngươi biết bụng ta
Bài 2:
Đọc đoạn trích dưới đây và trả lời câu hỏi:
Tôi nắm lấy cái vai gầy của Lão, ôn tồn bảo:
- Chẳng kiếp gì sung sướng thật, nhưng có cái này là sung sướng; bây giờ cụ ngồi xuống phảng này chơi, tôi đi luộc mấy củ khoai lang, nấu một ấm nước chè tươi thật đặc; ông con mình ăn khoai, uống nước chè, rồi hút thuốc lào. thế là sung sướng.
-� Vâng! Ông giáo dạy phải! Đối với chúng mình thì thế là sung sướng.
���� Lão nói xong lại cười như đưa đà. Tiếng cười gượng nhưng đã hiền hậu lại. Tôi vui vẻ bảo:
-�Thế là được, chứ gì? Vậy cụ ngồi xướng đây, tôi đi luộc khoai, nấu nước.
-���Nói đùa thế, chứ ông giáo cho để khi khác.
(Nam Cao, Lão Hạc)
a. - Địa vị: ông giáo vai trên, lão Hạc vai dưới-
- Tuổi tác: lão Hạc vai trên, ông giáo vai dưới.

b. Thái độ vừa kính trọng vừa thân tình của ông giáo đối với lão Hạc:
- Nắm lấy vai gầy của lão, ôn tồn bảo
- Mời lão hút thuốc, uống nước, ăn khoai
- Gọi lão Hạc là cụ, xưng hô gộp: "ông con mình"


c. Thái độ vừa quý trọng vừa thân tình của lão đối với ông giáo:
. Gọi là "ông giáo", dùng từ "dạy" thay cho từ "nói"
. Xưng hô gộp " chúng mình", cách nói chuyện xuề xoà
* Chi tiết thể hiện tâm trạng không vui và sự giữ ý của lão Hạc:
. Lão Hạc chỉ cười như đưa đà, cười gượng, thoái thác lời mời của ông giáo.

Bài tập số 3: Viết một đoạn hội thoại ngắn (Tự chọn vai xã hội)
HƯỚNG DẪN HỌC TẬP
Nắm khái niệm vai xã hội và biết vận dụng vào quá trình hội thoại.
Bài tập về nhà: Viết một đoạn hội thoại ngắn (Tự chọn vai xã hội)
Chuẩn bị bài: Tìm hiểu yếu tố biểu cảm trong văn nghị luận.
Giờ học kết thúc chúc quý thầy cô và các em vui khỏe