Bài 26. Chương trình địa phương (phần tiếng việt)

Bài dạy
Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô giáo và các em học sinh!
Giáo viên thực hiện:
Nguyễn Thị Ngọt
Ngữ văn 9
KIỂM TRA BÀI CŨ
Đọc đoạn thơ sau và trả lời câu hỏi :
“Gan chi gan rứa mẹ nờ?
Mẹ rằng cứu nước mình chờ chi ai?
Chẳng bằng con gái, con trai
Sáu mươi còn một chút tài đò đưa”.
( Mẹ Suốt – Tố Hữu)
1) Các từ “chi”, “rứa”, “nờ” trong đoạn thơ trên thuộc lớp từ nào trong Tiếng Việt?

2) Việc sử dụng các từ ngữ trên đem lại tác dụng gì cho bài thơ?


Từ địa phương

Tăng tính tự nhiên và tạo sự độc đáo cho bài thơ qua đặc trưng ngôn ngữ của địa phương
chương trình địa phương
tư
địa phương

luyện phát âm
Phần tiếng Việt
Tiết 137
Từ địa phương: từ chỉ được dùng trong một phạm vi vùng, miền nhất định.

VD: + bát, thìa, ( quả)nhót ...- phương ngữ miền Bắc.
+ Chi, rứa, nờ... ... - phương ngữ Trung.
+ Ba, má , trái chôm chôm...- phương ngữ miền Nam.


*Từ toàn dân: từ được dùng thống nhất trong cả nước, không hạn chế phạm vi địa lí.
Chôm chôm
Măng cụt
Mỗi lần bị xúc động, vết thẹo dài bên mà phải lại đỏ ửng lên, giần giật, trông rất dễ sợ. Với vẻ mặt xúc động ấy và hai tay vẫn đưa về phía trước, anh chầm chậm bước tới, giọng lặp bặp run run:
- Ba đây con !
- Ba đây con !

b) Nghe mẹ nó bảo gọi ba vào ăn cơm thì nó bảo lại:
- Thì mà cứ kêu đi.
Mẹ nó đâm nổi giận quơ đũa bếp dọa đánh, nó phải gọi nhưng lại nói trổng:
- Vô ăn cơm!
Anh Sáu vẫn ngồi im, giả vờ không nghe,chờ nó gọi “ Ba vô ăn cơm”. Con bé cứ đứng trong bếp nói vọng ra:
- Cơm chín rồi!
Anh cũng không quay lại.Con bé bực quá, quay lại mẹ nó và bảo:
- Con kêu rồi mà người ta không nghe.

c) Bữa sau, đang nấu cơm thì mẹ nó chạy đi mua thức ăn. Mẹ nó dặn, ở nhà có gì cần thì gọi ba giúp cho. Nó không nói không rằng, cứ lui cui dưới bếp. Nghe nồi cơm sôi, nó giở nắp,lấy đũa bếp sơ qua- nồi cơm hơi to, nhắm không thể nhắc xuống để chắt nước được, đến lúc đó nó mới nhìn lên anh Sáu, Tôi nghĩ thầm, con bé đanh bị dồn vào thế bí, chắc nó phải gọi ba thôi, Nó nhìn dáo dác một lúc rồi kêu lên:
- Cơm sôi rồi, chắt nước giùm cái!- Nó cũng lại nói trổng.
Nhóm 1
Mỗi lần bị xúc động, vết thẹo dài bên mà phải lại đỏ ửng lên, giần giật, trông rất dễ sợ. Với vẻ mặt xúc động ấy và hai tay vẫn đưa về phía trước, anh chầm chậm bước tới, giọng lặp bặp run run:
- Ba đây con !
- Ba đây con !


Mỗi lần bị xúc động, vết thẹo dài bên mà phải lại đỏ ửng lên, giần giật, trông rất dễ sợ. Với vẻ mặt xúc động ấy và hai tay vẫn đưa về phía trước, anh chầm chậm bước tới, giọng lặp bặp run run:
- Ba đây con !
- Ba đây con !

Nhóm 2: Nghe mẹ nó bảo gọi ba vào ăn cơm thì nó bảo lại:
- Thì má cứ kêu đi.
Mẹ nó đâm nổi giận quơ đũa bếp dọa đánh, nó phải gọi nhưng lại nói trổng:
- Vô ăn cơm!
Anh Sáu vẫn ngồi im, giả vờ không nghe,chờ nó gọi “ Ba vô ăn cơm”. Con bé cứ đứng trong bếp nói vọng ra:
- Cơm chín rồi!
Anh cũng không quay lại.Con bé bực quá, quay lại mẹ nó và bảo:
- Con kêu rồi mà người ta không nghe.

Nhóm 2: Nghe mẹ nó bảo gọi ba vào ăn cơm thì nó bảo lại:
- Thì má cứ kêu đi.
Mẹ nó đâm nổi giận quơ đũa bếp dọa đánh, nó phải gọi nhưng lại nói trổng:
- Vô ăn cơm!
Anh Sáu vẫn ngồi im, giả vờ không nghe,chờ nó gọi “ Ba vô ăn cơm”. Con bé cứ đứng trong bếp nói vọng ra:
- Cơm chín rồi!
Anh cũng không quay lại.Con bé bực quá, quay lại mẹ nó và bảo:
- Con kêu rồi mà người ta không nghe.

Nhóm 3
Bữa sau, đang nấu cơm thì mẹ nó chạy đi mua thức ăn. Mẹ nó dặn, ở nhà có gì cần thì gọi ba giúp cho. Nó không nói không rằng, cứ lui cui dưới bếp. Nghe nồi cơm sôi, nó giở nắp,lấy đũa bếp sơ qua- nồi cơm hơi to, nhắm không thể nhắc xuống để chắt nước được, đến lúc đó nó mới nhìn lên anh Sáu, Tôi nghĩ thầm, con bé đanh bị dồn vào thế bí, chắc nó phải gọi ba thôi, Nó nhìn dáo dác một lúc rồi kêu lên:
- Cơm sôi rồi, chắt nước giùm cái!- Nó cũng lại nói trổng
Nhóm 3
Bữa sau, đang nấu cơm thì mẹ nó chạy đi mua thức ăn. Mẹ nó dặn, ở nhà có gì cần thì gọi ba giúp cho. Nó không nói không rằng, cứ lui cui dưới bếp. Nghe nồi cơm sôi, nó giở nắp,lấy đũa bếp sơ qua- nồi cơm hơi to, nhắm không thể nhắc xuống để chắt nước được, đến lúc đó nó mới nhìn lên anh Sáu, Tôi nghĩ thầm, con bé đanh bị dồn vào thế bí, chắc nó phải gọi ba thôi, Nó nhìn dáo dác một lúc rồi kêu lên:
- Cơm sôi rồi, chắt nước giùm cái!- Nó cũng lại nói trổng
a) Nó nhìn dáo dác một lúc rồi kêu lên:
- Cơm sôi rồi, chắt nước giùm cái ! - Nó cũng lại nói trổng.

b) -Con kêu rồi mà người ta không nghe.

Kêu : từ toàn dân
Kêu = nói to
Kêu : từ địa phương
Kêu = gọi
Bài 2/ 98
Những điều cần lưu ý về từ địa phương

- Từ địa phương là những từ chỉ được dùng trong một phạm vi vùng, miền nhất định.
Từ địa phương làm phong phú vốn từ tiếng Việt, thể hiện nét đặc sắc riêng của mỗi địa phương.
- Dùng từ địa phương một cách hợp lí sẽ tạo nên nét độc đáo cho lời nói, cho tác phẩm văn học.
- Không nên lạm dụng từ địa phương.
1. Phát âm phụ âm N:
- Trước khi phát âm đặt thẳng lưỡi ra bình thường rồi nhẹ nhàng áp lưỡi lên hàm trên (chạm vào răng) khi bắt đầu phát âm thì nhả nhẹ lưỡi xuống để âm thoát ra.
2. Phát âm phụ âm L:
- Trước khi phát âm đầu lưỡi đặt ở vị trí vòm lợi hàm trên (lưỡi không chạm vào răng) khi phát âm thì cho lưỡi bật mạnh xuống để âm thoát ra.
Các bước luyện phát âm đúng hai phụ âm L/N:

* Bước 1: Luyện phát âm từng âm vị, sau đó xen kẽ. Lúc đầu tốc độ chậm, sau nhanh dần.

* Bước 2: Tìm các tiếng có phụ âm đầu L/n để luyện:
VD: quả na, lúa nếp...

* Bước 3: Luyện đọc các câu, đoạn thơ có phụ âm L/n.

VD: Sáng nay, cô Nụ đi Hà Nội mua cái nồi về nấu cơm nếp, vừa nấu, vừa nếm hết nửa nồi.

* Bước 4: Luyện phát âm bằng hình thức đọc truyện, ngâm thơ, hoặc hát.

* Bước 5: Luyện trong giao tiếp hàng ngày.
Quả na
Hoa lưu ly
Nón lá
Con nai
Lá lốt
Nồi lẩu
16
Vịnh Hạ Long
17
Vạn Lý Trường Thành
Quả lựu
Cáp treo Bà Nà
Hoa trinh nữ
Hoa thanh long
Lán Nà Lừa
Nương lúa
Không cây không trái không hoa
Có lá ăn được đố là lá chi.
Kín như bưng lại kêu là trống
Trống hổng trống hảng lại kêu là buồng.
Kín như bưng lại kêu là trống
Trống hổng trống hảng lại kêu là buồng.
Bài hát : “Thật là hay”

Nghe véo von trong vòm cây hoạ mi với chim oanh.

Hai chú chim cao giọng hót, hót líu lo vang lừng.Vui rất

vui bay từ xa, chim khuyên tới hót theo.Li lí li, lí lì li.

Thật là hay hay hay.
Bài hát: “Hành khúc tới trường”

Mặt trời lấp ló đằng chân trời xa.Rộn ràng chân

bước đều theo tiếng ca.Non sông ta bao la mến yêu

sao đất quê hương.Vui như chim reo ca tiếng hát em

dưới mái trường.La la la la la la la la la.
Nếu nói lầm lẫn lần này thì lại nói lại.
Nếu lầm lẫn lần nữa thì lại nói lại.
Nói cho đến lúc luôn luôn lưu loát
hết lầm lẫn mới thôi.
GHI NHỚ
Chân thành cám ơn
Quý thầy cô
Các em học sinh.
&