Bài 26. Chương trình địa phương (phần tiếng việt)

Chào mừng quý thầy cô giáo
về dự giờ thăm lớp
TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNG TRONG TÁC PHẨM VĂN HỌC
(tiếp theo)
Tuần 28, tiết 133
TIẾT 133. CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG PHẦN TIẾNG VIỆT (tt)
1. Đọc các câu ca dao, tục ngữ sau (chú ý những từ in đậm) và điền vào bảng phân tích theo mẫu
a. Chèo ghe sợ sấu cắn chưn
Xuống bưng sợ đỉa, lên rừng sợ ma
(Ca dao)
b. Ăn cúi trốc, kéo nốc kêu làng.
(Tục ngữ)
c. Anh về, em nắm vạt áo, em la làng
Biểu anh bỏ chữ thương chữ nhớ lại giữa đàng cho em.
(Ca dao)
TIẾT 133. CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG PHẦN TIẾNG VIỆT (tt)
1. Đọc các câu ca dao, tục ngữ sau (chú ý những từ in đậm) và điền vào bảng phân tích theo mẫu
a. Chèo ghe sợ sấu cắn chưn
Xuống bưng sợ đỉa, lên rừng sợ ma
(Ca dao)
b. Ăn cúi trốc, kéo nốc kêu làng.
(Tục ngữ)
c. Anh về, em nắm vạt áo, em la làng
Biểu anh bỏ chữ thương chữ nhớ lại giữa đàng cho em. (Ca dao)
Từ địa phương
Câu
Từ địa phương
Câu
Thuộc địa phương
Nghĩa ( hoặc từ toàn dân tương ứng)
a
b
3. Bưng
2. Chưn
Vùng đồng lầy ngập nước, mọc nhiều cỏ lác
1. Ghe
Chân
Thuyền
Đường
2. Nốc
1. Trốc
Đầu
Nam Bộ
Nam Bộ
Nam Bộ
Trung Bộ
TB, NB
TB, NB
TB, NB
Thuyền có mui
c
1. La
2. Biểu
3. Đàng
Trung Bộ
Bảo
Kêu, gọi lớn
TIẾT 133. CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG PHẦN TIẾNG VIỆT (tt)
2. Tìm từ ngữ địa phương trong đoạn trích sau. Những từ ngữ đó thuộc phương ngữ nào? Việc sử dụng từ ngữ trong các đoạn trích có tác dụng gì ?
a. Gan chi gan rứa mẹ nờ?
Mẹ rằng: Cứu nước mình chờ chi ai?
Chẳng bằng con gái, con trai
Sáu mươi còn một chút tài đò đưa
Tàu bay hắn bắn sớm trưa
Thì tui cứ việc sớm trưa đưa đò …
Ghé tai mẹ, hỏi tò mò:
Cớ răng ông cũng ưng cho mẹ chèo?
Mẹ cười: Nói cứng phải xiêu
Ra khơi ông còn dám, tui chẳng liều bằng ông!
Nghe ra, ông cũng vui lòng
Tui đi, còn chạy ra sông dặn dò:
“Coi chừng sóng lớn gió to
Màn xanh đây mụ, đắp cho kín mình”

(Mẹ Suốt, Tố Hữu)
- Phương ngữ :
Trung Bộ
- Tác dụng:
+ Thể hiện người mẹ Miền Trung mạnh mẽ, bộc trực, yêu nước.
+ Tác phẩm sống động hơn, gợi cảm hơn.
TIẾT 133. CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG PHẦN TIẾNG VIỆT (tt)
b. Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời.
(Mùa xuân nho nhỏ, Thanh Hải)
chi
- Phương ngữ :
- Tác dụng:
Trung Bộ
+ giọng thơ trở nên đằm thắm.
+ bộc lộ cảm xúc say sưa, ngây ngất của mình trước mùa xuân.
TIẾT 133. CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG PHẦN TIẾNG VIỆT (tt)
3. Hãy tìm những đoạn thơ, văn, ca dao, tục ngữ hoặc lời bài hát có sử dụng từ địa phương rồi chỉ ra các từ địa phương tương ứng với từ toàn dân ?
Ngày hôm sau ồn ào trên bến đỗ
Khắp dân làng tấp nập đón ghe về.
(Quê hương, Tế Hanh)
Sáng ra bờ suối, tối vào hang
Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng.
(Tức cảnh Pác Bó, Hồ Chủ Tịch)
(TB, NB)
(Miền Bắc)
Thuyền
Ngô
Các câu ca dao, tục ngữ, đoạn thơ, văn hoặc bài hát
Từ địa phương
Từ ngữ toàn dân
Ghe
Bẹ
Trước gây việc dữ tại mầy
Truyền quân bốn phía phủ vây bịt bùng.
(Truyện Lục Vân Tiên, Nguyễn Đình Chiểu)
Mầy
(Miền Nam)

Mày

TIẾT 133. CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG PHẦN TIẾNG VIỆT (tt)
TIẾT 133. CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG PHẦN TIẾNG VIỆT (tt)
TIẾT 133. CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG PHẦN TIẾNG VIỆT (tt)
KÍNH CHÚC QUÝ THẦY CÔ
SỨC KHỎE, HẠNH PHÚC!