Bài 26. Châu chấu

Bài 26: CHÂU CHẤU
I - Cấu tạo ngoài và di chuyển
LỚP SÂU BỌ
? Thường gặp châu chấu ở đâu? Cơ thể được chia làm mấy phần?
ĐẦU
NGỰC
BỤNG
- Ở cánh đồng lúa.
- Ba phần: Đầu, ngực, bụng.
Bài 26: CHÂU CHẤU
I - Cấu tạo ngoài và di chuyển
LỚP SÂU BỌ
- Cơ thể gồm 3 phần: Đầu, ngực, bụng.
? Phần đầu có những bộ phận nào? Đặc điểm của từng bộ phận?
+ Phần đầu có: cơ quan miệng, một đôi râu, mắt kép.
Mắt kép
Râu
Cơ quan miệng
- Một đôi râu hình sợi: là cơ quan khứu giác và xúc giác (nếu cắt bỏ thì sâu bọ khó tìm được thức ăn).
- Cơ quan thị giác: là đôi mắt kép lớn có nhiều ô mắt và 3 mắt đơn nhỏ ở phía trước.
+ Mắt đơn: giúp con vật phân biệt được sáng, tối.
+ Mắt kép: (do nhiều mắt đơn ghép lại còn gọi là diện mắt) ghép thành, làm cho con vật có khả năng nhận biết nhanh chóng và rõ ràng sự di chuyển của kẻ thù.
? Phần ngực gồm những bộ phận nào?
Chân
Cánh
- Phần ngực có 3 đốt: Đốt ngực trước, đốt ngực giữa, đốt ngực sau.
- Mỗi đốt ngực đều mang một đôi chân.
- Đốt ngực giữa và đốt ngực sau có thêm đôi cánh.
Bài 26: CHÂU CHẤU
I - Cấu tạo ngoài và di chuyển
LỚP SÂU BỌ
- Cơ thể gồm 3 phần: Đầu, ngực, bụng.
+ Phần đầu có: cơ quan miệng, một đôi râu, mắt kép.
+ Phần ngực có: 3 đôi chân, 2 đôi cánh.
? Phần bụng gồm những bộ phận nào?
- Phần bụng gồm 10 đốt, trên mỗi đốt có một đôi lỗ thở ở 2 bên.
- Nếu dìm bụng xuống nước chúng sẽ chết vì ngạt thở.
- Ngoài lỗ thở, phần bụng còn có cơ quan: Gai đuôi, màng đẻ, cơ quan giao phối do phần phụ của các đốt bụng cuối biến đổi thành.
Lỗ thở
Lỗ thở
Bài 26: CHÂU CHẤU
I - Cấu tạo ngoài và di chuyển
LỚP SÂU BỌ
- Cơ thể gồm 3 phần: Đầu, ngực, bụng.
+ Phần đầu có: cơ quan miệng, một đôi râu, mắt kép.
+ Phần ngực có: 3 đôi chân, 2 đôi cánh.
+ Phần bụng có: lỗ thở. Ngoài lỗ thở phần bụng còn có cơ quan: Gai đuôi, màng đẻ, cơ quan giao phối do phần phụ của các đốt bụng cuối biến đổi thành.
? So với các loài sâu bọ khác như: bọ ngựa, cánh cam, kiến mối, bọ hung,… khả năng di chuyển của châu chấu có linh hoạt hơn không? Tại sao?
Linh hoạt hơn vì: Nhờ đôi càng (Do đôi chân sau phát triển thành) → Giúp cơ thể bật xa khỏi chỗ bám đến nơi an toàn rất nhanh chóng, nếu cần di chuyển xa. Từ cú nhảy đó, châu chấu giương đôi cánh ra, có thể bay từ ruộng này sang ruộng khác, vùng này sang vùng khác.
? Châu chấu có những hình thức di chuyển nào?
- Bò: bằng 3 đôi chân trên cây.
- Nhảy: từ cây này sang cây khác bằng đôi chân sau ( càng).
- Bay: Bằng cánh ( nếu di chuyển xa ).
Bài 26: CHÂU CHẤU
I - Cấu tạo ngoài và di chuyển
LỚP SÂU BỌ
- Cơ thể gồm 3 phần: Đầu, ngực, bụng.
+ Phần đầu có: cơ quan miệng, một đôi râu, mắt kép.
+ Phần ngực có: 3 đôi chân, 2 đôi cánh.
+ Phần bụng có: lỗ thở. Ngoài lỗ thở phần bụng còn có cơ quan: Gai đuôi, màng đẻ, cơ quan giao phối do phần phụ của các đốt bụng cuối biến đổi thành.
- Di chuyển bằng các hình thức:
+ Bò: bằng 3 đôi chân.
+ Nhảy: bằng đôi chân sau ( càng).
+ Bay: bằng cánh.
Bài 26: CHÂU CHẤU
I - Cấu tạo ngoài và di chuyển
LỚP SÂU BỌ
II - Cấu tạo trong
? Quan sát hình vẽ trên em hãy cho biết châu chấu gồm có những cơ quan nào?
- Miệng → Hầu → Diều → Dạ dày → Ruột tịt → Ruột sau → Trực tràng → Hậu môn.
- Có hệ thống ống khí xuất phát từ các lỗ thở ở hai bên thành bụng, phân nhánh chằng chịt, đem ôxi tới các tế bào.
- Đơn giản, tim hình ống, gồm nhiều ngăn ở mặt lưng. Hệ mạch hở
- Dạng chuỗi hạch, có hạch não phát triển
- Có nhiều ống bài tiết lọc chất thải rồi đổ vào ruột sau
? Thảo luận nhóm, hoàn thành bài tập bảng?
? Hệ tiêu hóa và hệ bài tiết của châu chấu có mối quan hệ với nhau như thế nào?
Các ống bài tiết (Ống Manpighi) lọc chất thải đổ vào cuối ruột giữa và đầu ruột sau để chất bài tiết theo phân cùng đổ ra ngoài dễ dàng.
? Vì sao hệ tuần hoàn ở sâu bọ lại đơn giản đi khi hệ thống ống khí phát triển?
Ở sâu bọ việc cung cấp oxi do hệ thống ống khí đảm nhiệm, vì thế hệ tuần hoàn trở nên rất đơn giản, chỉ gồm một dãy tim hình ống, có nhiều ngăn để đẩy máu đem chất dinh dưỡng đi nuôi cơ thể.
Bài 26: CHÂU CHẤU
I - Cấu tạo ngoài và di chuyển
LỚP SÂU BỌ
II - Cấu tạo trong
III - Dinh dưỡng
? Qúa trình dinh dưỡng diễn ra như thế nào?
- Qúa trình dinh dưỡng: Thức ăn được tẩm nước bọt rồi tập trung ở diều, được nghiền nhỏ ở dạ dày cơ, rồi tiêu hoá nhờ en zim do ruột tiết ra.
Bài 26: CHÂU CHẤU
I - Cấu tạo ngoài và di chuyển
LỚP SÂU BỌ
II - Cấu tạo trong
III - Dinh dưỡng
- Thức ăn được tẩm nước bọt rồi tập trung ở diều, được nghiền nhỏ ở dạ dày cơ, rồi tiêu hoá nhờ en zim do ruột tiết ra.
? Châu chấu hô hấp nhờ cơ quan nào?
- Hô hấp nhờ lỗ thở ở mặt bụng.
Lỗ thở
? Tại sao khi sống bụng của châu chấu luôn phập phồng?
Động tác hô hấp ở chấu chấu là hít và thải không khí qua lỗ thở ở mặt bụng nên khi sống bụng chúng luôn phập phồng (- Khi thở: Bụng châu chấu phình, dẹp nhịp nhàng.
- Khi hít vào: Bốn đôi lỗ thở ở phía trước mở ra, ở đôi lỗ thở phía sau khép kín, khi thở ra các lỗ thở hoạt động ngược lại).
Bài 26: CHÂU CHẤU
I - Cấu tạo ngoài và di chuyển
LỚP SÂU BỌ
II - Cấu tạo trong
III - Dinh dưỡng
IV - Sinh sản và phát triển
? Nghiên cứu thông tin, nhận xét tuyến sinh dục của châu chấu?
- Châu chấu phân tính, tuyến sinh dục dạng chùm, tuyến phụ sinh dục dạng ống.
+ Cơ quan sinh dục ở con đực: Hai tinh hoàn chứa tinh trùng, và các ống tiết dịch và dẫn tinh trùng.
+ Cơ quan sinh dục ở con cái: Hai buồng chứa trứng và các ống tiết dịch và dẫn trứng.
Bài 26: CHÂU CHẤU
I - Cấu tạo ngoài và di chuyển
LỚP SÂU BỌ
II - Cấu tạo trong
III - Dinh dưỡng
IV - Sinh sản và phát triển
- Châu chấu phân tính, tuyến sinh dục dạng chùm, tuyến phụ sinh dục dạng ống.
? Quá trình sinh sản và phát triển của chấu chấu diễn ra như thế nào?
Đến thời kỳ sinh sản: Con đực giao phối và thụ tinh cho trứng trong bụng con cái. Trứng sau khi thụ tinh được đưa ra ngoài phát triển thành châu chấu con (ấu trùng). Châu chấu non phải qua nhiều lần lột xác mới thực sự trở thành con trưởng thành
- Trứng đẻ dưới đất thành ổ
- Trứng hình ống, hơi to, màu vàng đậm, ống trứng xếp xiên hai hàng từ 10 đến 30 quả
? Vì sao châu chấu non phải qua nhiều lần lột xác mới lớn lên thành con trưởng thành?
Vì lớp vỏ cutincun kém đàn hồi, muốn lớn lên, lớp vỏ cũ phải bong ra để vỏ mới hình thành, trước khi vỏ mới hình thành cứng lại, châu chấu non lớn lên rất nhanh chóng.
? Quan sát châu chấu trưởng thành và chấu chấu non có nhận xét gì?
- Giống con trưởng thành.
- Khác: + Kích thước nhỏ.
+ Chưa đủ cánh
Châu chấu non mới nở đã giống bố, mẹ → kiểu biến thái không hoàn toàn
Bài 26: CHÂU CHẤU
I - Cấu tạo ngoài và di chuyển
LỚP SÂU BỌ
II - Cấu tạo trong
III - Dinh dưỡng
IV - Sinh sản và phát triển
- Châu chấu phân tính, tuyến sinh dục dạng chùm, tuyến phụ sinh dục dạng ống.
- Châu chấu đẻ trứng trong đất.
- Châu chấu non mới nở đã giống bố mẹ (kiểu biến thái không hoàn toàn) nhưng phải qua nhiều lần lột xác mới thực sự trở thành con trưởng thành.
? Châu chấu có phàm ăn không? Và ăn loại thức ăn gì?
Do cơ quan miệng của châu chấu có hàm trên và hàm dưới sắc, khỏe nên chúng rất phàm ăn. Thức ăn là thực vật, nhất là ăn lá, chồi non và ngọn cây. Châu chấu đẻ nhiều lứa, mỗi lứa lại đẻ nhiều trứng vì thế chúng gây hại cây cối rất ghê gớm. Trên nước ta và cả thế giới đã nhiều lần xảy ra nạn dịch châu chấu, chúng đi đến đâu gây mất mùa đói kém đến đó. Do vậy châu chấu là động vật có hại
Hướng dẫn học
- Học thuộc bài
- Hoàn thành vở bài tập.
- Tìm hiểu lối sống, tập tính của: Một số đại diện lớp sâu bọ
(mọt gỗ, bọ ngựa, ve sầu ….)
So với tôm sông, cơ quan tiêu hoá của châu chấu có thêm ruột tịt tiết dịch vị vào dạ dày và nhiều ống bài tiết lọc chất thải đổ vào ruột sau để theo phân ra ngoài.
- Châu chấu phàm ăn, chúng dùng đôi hàm sắc và khoẻ gặm các nõn cây và lá cây.
- Thức ăn được dịch nước bọt thấm ướt rồi tập trung ở diều, được nghiền nhỏ ở dạ dày rồi được tiếp tục biến đổi hoá học trong dạ dày, dưới tác dụng của men tiêu hoá của các đôi manh tràng.
- Châu chấu có 10 đôi lỗ thở ở 2 bên cơ thể.
- Ôxi được vận chuyển đến tận tế bào, còn khí cacbonic từ tế bào được đưa ra ngoài nhờ có hệ ống khí, đảm bảo thông khí trong mọi trạng thái của cơ thể.
- Tim: Hình ống dài có nhiều ngăn và nằm ngay dưới giáp lưng của các đốt bụng. Mỗi ngăn có 1 lỗ kim nhận máu từ hệ khe hổng bao quanh tim.
- Máu không có màu.
- Hệ mạch hở.
Hệ thần kinh dạng chuỗi: Từ đầu → Bụng có (Hạch não, hạch dưới hầu, hạch ngực, hạch bụng).
- Hạch não: Phối hợp hoạt động toàn bộ cơ thể phát nhánh tới mắt, râu, môi trên và các phần của đầu.
- Hạch dưới hầu: Phát nhánh tới cơ quan miệng.
- Hạch ngực: Điều khiển cánh và các nội quan phần ngực.