Bài 25. Tiêu hóa ở khoang miệng

Giáo viên: Nguyễn Thị Thuý Lâm
Trường THCS Dũng Tiến

Vai trò của tiêu hoá đối với cơ thể người là gì ?
Kiểm tra bài cũ.
Kể tên các cơ quan tiêu hóa và các tuyến tiêu hoá ở người?
Tiết 28: Tiêu hóa ở khoang miệng
1. Cấu tạo khoang miệng
? Trong khoang miệng có những bộ phận nào
I. Tiêu hoá ở khoang miệng
Có 3 loại : Răng: + Cửa
+ Nanh
+ Hàm
Răng cửa
Tuyến nước bọt
Nơi tiết nước bọt
Lưỡi
Răng nanh
Răng hàm
+ Cửa
+ Nanh
+ Hàm
Răng - Lưỡi - Tuyến nước bọt
- Răng:
Lưỡi
- Tuyến nước bọt
Răng:
Nêu chức năng chính của lưỡi và tuyến nước bọt trong tiêu hoá ?
Có mấy loại răng? Chức năng chính của răng là gì?
Lưỡi: Đảo trộn
Tuyến nước bọt: Tiết nước bọt
Trả lời: Có 5 hoạt động sau:
Tiết nước bọt
Nhai
Đảo trộn thức ăn
Hoạt động của enzin (men) amilaza trong nước bọt.
Tạo viên thức ăn

2. Các hoạt động tiêu hoá ở khoang miệng:
Khi thức ăn đưa vào miệng sẽ có những hoạt động nào xảy ra ?
Tiết 28: Tiêu hóa ở khoang miệng
Dựa vào hình H 25.2
Giải thích tại sao khi nhai cơm (bánh mì) lâu trong miệng ta thấy có vị ngọt
Tiết 28: Tiêu hóa ở khoang miệng
Tinh bột
Đường Mantôzơ
pH = 7,2
to = 37o C
Amilaza
Tiết 28: Tiêu hóa ở khoang miệng
Có 5 hoạt động xảy ra ở miệng
Tiết nước bọt
Nhai
Đảo trộn thức ăn
Hoạt động của enzin (men) amilaza trong nước bọt
Tạo viên thức ăn

Giới thiệu về Enzin
Enzim là chất xúc tác sinh học, chỉ với một lượng rất nhỏ có thể thúc đẩy tốc độ phản ứng tăng lên nhiều lần. Mỗi loại enzim chỉ xúc tác cho một phản ứng nhất định, trong điều kiện pH và nhiệt độ nhất định
Tiết 28: Tiêu hóa ở khoang miệng
Hoạt động nhóm
Dựa vào thông tin trên hãy điền các cụm từ phù hợp theo cột và hàng vào phiếu học tập số 1
Tiết 28: Tiêu hóa ở khoang miệng
Tiết nước bọt

Nhai

Đảo trộn thức ăn
- Tạo viên thức ăn
- Ho�t ��ng cđa Enzim-amilaza
Các tuyến
nước bọt
Răng

Răng, lưỡi,
cơ môi, cơ má
Răng, lưỡi,
cơ môi, cơ má
- L�m �ít, mỊm th�c �n
C�t nh�, l�m mỊm th�c �n
Th�m n�íc b�t

- T�o k�ch th�íc v�a ph�i dƠ nu�t
Enzim amilaza
Làm tinh bột chín ?Đường man tozơ
Phiếu học tập số 1
Tiêu hoá ở khoang miệng
1) Cấu tạo khoang miệng :
2) Các hoạt động tiêu hoá ở khoang miệng:
- Biến đổi lí học : Tiết nước bọt , nhai , đảo trộn thức ăn và tạo viên thức ăn,
+ Tác dụng: làm mềm nhuyễn thức ăn, giúp thức ăn thấm đều nước bọt , tạo viên vừa để nuốt
- Biến đổi hoá học: Hoạt động của en zim amilaza trong nước bọt
+ Tác dụng: Biến đổi một phần tinh bột chín ? Đường man-tô-zơ
Tiết 28: Tiêu hóa ở khoang miệng
Biến đổi lí học có những hoạt động nào? Tác dụng gì?
Biến đổi hoá học có những hoạt động nào? Tác dụng gì?
Khi viên thức ăn được tạo ra và thu gom trên mặt lưỡi thì phản xạ nuốt mới bắt đầu. Thoạt tiên lưỡi nâng cao viên thức ăn lên chạm vòm miệng, rồi hơi rụt lại một chút để viên thức ăn được chuyển xuống họng, vào thực quản. Khi nuốt lưỡi nâng lên thì đồng thời kéo nắp thanh quản đóng kín lỗ khí quản lại để thức ăn không lọt vào đường hô hấp, khẩu cái mềm nâng lên đóng kín 2 lỗ thông lên mũi. Khi thức ăn lọt vào thực quản, các cơ vòng ở thực quản lần lượt co đẩy dần viên thức ăn xuống dạ dày.
II. Nuốt và đẩy thức ăn qua thực quản
1.Cấu tạo khoang miệng
2. Các hoạt động tiêu hoá ở khoang miệng
I. Tiêu hoá ở khoang miệng
Khi nhai xong ta làm động tác gì?

Nuốt

Tiết 28: Tiêu hóa ở khoang miệng
Tại sao không được vừa ăn vừa cười đùa nói chuyện?
Nhờ hoạt động của lưỡi là chủ yếu
Tác dụng: Đẩy viên thức ăn từ khoang miệng xuống thực quản.
II. Nuốt và đẩy thức ăn qua thực quản
1.Cấu tạo khoang miệng
2. Các hoạt động tiêu hoá ở khoang miệng
I. Tiêu hoá ở khoang miệng
Nắp thanh quản không đậy, thức ăn tràn sang khí quản và sặc
Thử nuốt một miếng giả, cho biết: Nuốt nhờ hoạt động của cơ quan nào là chủ yếu và có tác dụng gì ?
Tiết 28: Tiêu hóa ở khoang miệng
Nhờ hoạt động của lưỡi thức ăn được đẩy xuống thực quản
Nhờ co giãn phối hợp nhịp nhàng của các cơ ở thực quản
- Thức ăn qua thực quản xuống dạ dày nhờ hoạt động của các cơ thực quản
II. Nuốt và đẩy thức ăn qua thực quản
1.Cấu tạo khoang miệng
2. Các hoạt động tiêu hoá ở khoang miệng
I. Tiêu hoá ở khoang miệng
Lực đẩy của viên thức ăn qua thực quản xuống dạ dày được tạo thành như thế nào ?
Thức ăn qua thực quản có biến đổi về mặt lí học và hoá học không?

Thức ăn qua thực quản rất nhanh (chỉ 2 đến 4 giây) nên có thể coi như thức ăn không bị biến đổi gì về mặt lý, hoá học.
Qua bài học em hãy giải thích về mặt sinh học của câu thành ngữ "Nhai kĩ no lâu"?
Tiết 28: Tiêu hóa ở khoang miệng
Khi nhai càng kĩ thì hiệu xuất tiêu hoá càng cao, cơ thể hấp thụ được nhiều chất dinh dưỡng hơn nên no lâu hơn.

Nhờ hoạt động của lưỡi thức ăn được đẩy xuống thực quản
Không: vì thức ăn qua thực quản rất nhanh (khoảng 2 - 4 giây), nên có thể coi như thức ăn không được bíên đổi gì về mặt lí học và hoá học
Nhờ hoạt động phối hợp của răng, lưỡi, các cơ môi và má cùng các tuyến nước bọt làm cho thức ăn đưa vào khoang miệng trở thành viên thức ăn mềm, nhuyễn, thấm đẫm nước bọt được enzim amilazim biến đổi thành đường mantôzơ.
Thức ăn được nuốt xuống thực quản nhờ hoạt động chủ yếu của lưỡi và được đẩy qua thực quản xuống dạ dày nhờ hoạt động của các cơ thực quản
Ghi nhớ
Tiết 28: Tiêu hóa ở khoang miệng
Bài 1. Chọn phương án đúng
Loại thức ăn được biến đổi về mặt hóa học ở khoang miệng là :
a. Protit, lipit
b. Tinh bột chín
c. Protêin, tinh bột, hoa quả
d. Mỡ thực vật
b
Tiết 28: Tiêu hóa ở khoang miệng
Kiểm tra đánh giá
Bài 2. ẹie�n vaứo choó troỏng cho caõu sau

Thửực aờn ủửụùc nuoỏt xuoỏng thửùc quaỷn nhụứ hoaùt ủoọng chuỷ yeỏu cuỷa..... vaứ ủửụùc ủaồy qua thửùc quaỷn xuoỏng daù daứy nhụứ hoaùt ủoọng cuỷa ...............
lưỡi
các cơ thực quản
Em có biết ?
Vai trò của nước bọt
Mỗi ngày cơ thể ta tiết ra khoảng 800- 1200 ml nước bọt. Bình thường mỗi giờ tiết khoảng 15ml, nhưng khi nói , khi nhai và đặc biệt khi ăn thức ăn khô sẽ tiết ra nhiều hơn. Ban ngày tiết ra nhiều hơn ban đêm.
Nước bọt không chỉ có vai trò trong tiêu hóa mà còn có tác dụng bảo vệ răng miệng. Sở dĩ vậy là nhờ trong nước bọt có chất lizôzim có tác dụng sát khuẩn. Những khi ta tiết ra ít nước bọt(vào ban đêm, khi uống thuốc kháng sinh.) sẽ là điều kiện cho vi khuẩn phát triển nơi vết thức ăn còn dính lại, tạo ra môi trường axit gây viêm răng lợi (hình dưới) và làm cho miệng có mùi hôi. Bởi vậy, cần phải vệ sinh răng miệng đúng cách sau khi ăn, đặc biệt là sau ăn bữa tối.
Lớp men răng
Răng bình thường Răng bị sâu
Vi khuẩn phá lớp
men răng, ngà răng
gây viêm tuỷ răng
Lớp ngà răng
Tuỷ răng
Xương hàm
Các mạch máu
Vết thức ăn còn dính
Ơ� nơi khó làm sạch
Vi khuẩn sinh sôi
nơi vết thức ăn
Tiết 28: Tiêu hóa ở khoang miệng
Dặn dò
Học bài và làm các bài tập SGK - T.83
Chuẩn bị bài sau: Đọc trước bài "Tiêu hoá ở dạ dày"