Bài 25. Tiêu hóa ở khoang miệng

Kiểm tra bài cũ:
Câu 1: Vai trò của tiêu hóa đối với cơ thể người là gì?
Quá trình tiêu hóa gồm những hoạt động nào ?
Câu 2:Quá trình tiêu hóa được thực hiện nhờ hoạt động của cơ quan nào ?

Câu 1:
-Nhờ quá trình tiêu hóa thức ăn được biến đổi thành chất dinh dưỡng mà cơ thể hấp thụ được qua thành ruột và thải bỏ các chất thừa không thể hấp thụ được

- Quá trình tiêu hóa gồm các hoạt động: ăn và uống, vận chuyển thức ăn trong ống tiêu hóa, tiêu hóa thức ăn, hấp thụ các chất dinh dưỡng, thải phân.
Câu 2: Quá trình tiêu hóa được thực hiện nhờ hoạt động của các cơ quan trong ống tiêu hóa(miệng, họng, thực quản, dạ dày, ruột non, ruột già, hậu môn) và tuyến tiêu hóa( tuyến nước bọt, tuyến gan, tuyến tụy, tuyến vị, tuyến ruột)
Tiết 26- Bài 25
Tiêu hóa ở khoang miệng
I. Tiêu hóa ở khoang miệng
Tiết 26 - Bài 25
Tiêu hóa ở khoang miệng
CÁC EM QUAN SÁT HÌNH 25-1 : XÁC ĐỊNH CÁC CƠ QUAN TRONG KHOANG MIỆNG
Tuyến nước bọt
Nơi tiết nước bọt
Răng cửa
Răng hàm
Răng nanh
Lưỡi
1
2
3
4
5
6
TUYẾN NƯỚC BỌT
CT RĂNG NGƯỜI
CẤU TẠO CỦA LƯỠI
1. Tiêu hoá ở khoang miệng
Thực hành: Em hãy nhai kĩ một miếng bánh mì.
Khi thức ăn vào trong khoang miệng sẽ diễn ra các hoạt động nào?
Trả lời:
- Tiết nước bọt.
- Nhai
-Đảo trộn thức ăn.
-Hoạt động của enzim ( men) amilaza trong nước bọt.
- Tạo viên thức ăn.
Khi ta nhai bánh mì ( cơm ) lâu trong miệng ta cảm giác như thế nào?
Enzim là gì?
Tinh bột chín
Đường mantôzơ
Enzim là chất xúc tác sinh học, chỉ với một lượng rất nhỏ có thể thúc đẩy tốc độ phản ứng tăng lên nhiều lần. Mỗi loại enzim chỉ xúc tác cho một phản ứng nhất định, trong điều kiện pH và nhiệt độ nhất định.
Amilaza
pH = 7,2
to = 37oC
Enzim Amilaza
Bài 25 - Tiết 27: Tiêu hoá ở khoang miệng
Quan sát đoạn hình sau, cho biết: Tại sao khi nhai cơm hoặc bánh mì lâu trong khoang miệng ta có cảm giác ngọt ?
. Từ những thông tin trên, hãy điền các cụm
từ phù hợp theo cột và theo hàng trong bảng
25-T82 (SGK) “Hoạt động biến đổi thức ăn
ở khoang miệng” ( 3 phút)

Thảo luận
Thảo luận nhóm:
Hoàn thành bảng 25: Hoạt động biến đổi thức ăn ở khoang miệng
Hết giờ
-Tiết nước bọt
Hoạt động của
Enzim Amilaza
trong nước bọt
-Răng
-Răng, lưỡi,các
cơ môi và má
-Răng, lưỡi,các
cơ môi và má
-Tuyến nước bọt
Biến đổi một
phần tinh bột
(chín) trong thức
ăn thành đường
mantozơ
Enzim Amilaza
- Ướt, mềm thức
ăn
- Mềm,nhuyễn thức
ăn
- Ngấm nước bọt
-Tạo viên vừa
nuốt
Nhai
- Đảo trộn thức ăn
- Tạo viên thức ăn
Tiêu hoá ở khoang miệng gồm:
- Biến đổi lí học:
Tác dụng: Làm mềm nhuyễn thức ăn, giúp thức ăn thấm nước bọt, tạo viên vừa nuốt.
- Biến đổi hoá học:
Tác dụng: Biến đổi một phần tinh bột (chín) trong thức ăn thành đường Mantôzơ
II.Nuốt và đẩy thức ăn qua thực quản.
I. Tiêu hóa ở khoang miệng.
Tiết nước bọt, nhai, đảo trộn thức ăn, tạo viên thức ăn.
Hoạt động của Enzim amilaza trong nước bọt
Tiết 26 - Bài 25
Tiêu hóa ở khoang miệng
II. Nuốt và đẩy thức ăn qua thực quản
Các em quan sát hình ảnh
Nuốt diễn ra nhờ hoạt động của cơ quan nào
là chủ yếu và có tác dụng gì ?
2. Lực đẩy thức ăn qua thực quản xuống dạ dày
đã được tạo ra như thế nào ?
3. Thức ăn qua thực quản có được biến đổi gì
về mặt lý học và hóa học không ?
Nhờ hoạt động của lưỡi là chủ yếu và có tác dụng đẩy viên thức ăn từ khoang miệng xuống thực quản.
Lực đẩy thức ăn qua thực quản xuống dạ dày đã được tạo ra nhờ sự co dãn phối hợp nhịp nhàng của các cơ thực quản.
Thời gian thức ăn qua thực quản rất nhanh ( chỉ 2 - 4 giây) nên có thể coi như thức ăn không được biến đổi gì về mặt lý học và hoá học.
Vì sao người lớn thường khuyên các em trong khi ăn không nên cười đùa?
Vì lưỡi gà, nắp thanh quản mở ra m?t phần thức ăn sẽ lên khoang mũi
phần khác sẽ xuống khí quản gây ra các phản xạ hắt hơi, ho để đẩy thức ăn bắn ra ngoài -> đó là hành động bất lịch sự, mất vệ sinh
Vì sao nĩi " nhai ki no l�u"
Vì khi nhai càng kĩ thì hiệu suất tiêu hoá càng cao,cơ thể thấp thụ được nhiều chất dinh dưỡng hơn nên no lâu hơn.
Tiêu hoá ở khoang miệng gồm:
- Biến đổi lí học: Tiết nước bọt, nhai, đảo trộn thức ăn, tạo viên thức ăn.
Tác dụng: Làm mềm nhuyễn thức ăn, giúp thức ăn thấm nước bọt, tạo viên vừa để nuốt.
- Biến đổi hoá học: Hoạt động của Enzim trong nước bọt
Tác dụng: Biến đổi một phần tinh bột (chín) trong thức ăn thành đường Mantôzơ
II.Nuốt và đẩy thức ăn qua thực quản.
I. Tiêu hóa ở khoang miệng.
Thức ăn được nuốt xuống thực quản nhờ hoạt động chủ yếu của lưỡi và được đẩy xuống dạ dày nhờ hoạt động của các cơ thực quản

Tiết 26 - Bài 25
Tiêu hóa ở khoang miệng
Theo các bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng, BV Nhi Đồng 1, từ đầu năm đến nay mỗi tuần họ đã phải xử lý từ 4 - 5 ca hóc, sặc thức ăn(đặc biệt là trẻ em và người già).
Người cao tuổi nên ăn chậm, từng miếng nhỏ.
NCT hay bị nghẹn do chức năng co, dãn của thực quản kém; khi ăn thường không tập trung, nhai vội, nuốt những miếng t/ăn quá to nên t/ăn dễ rơi nhầm vào khí quản, gây ho sặc sụa và nghẹt thở.



Cần phải vệ sinh răng miệng đúng cách sau khi ăn.

Thực hiện ăn sạch, uống sạch, ăn chín, uống sôi,để hạn chế vi khuẩn xâm nhập vào đường tiêu hoá.

Ăn chậm nhai kĩ , tập trung vào bữa ăn để tránh thức ăn lọt vào đường hô hấp.


Qua bài học này, em cần phải chú ý những gì trong quỏ trỡnh tiêu hoá ? khoang mi?ng?
Lớp men răng
RĂNG BÌNH THƯỜNG RĂNG BỊ SÂU
Vi khuẩn phá
lớp men răng,
ngà răng gây
viêm tuỷ răng
Lớp ngà răng
Tuỷ răng
Xương hàm
Các mạch máu
Vết thức ăn còn
dính ở nơi khó
làm sạch
Vi khuẩn sinh
Sôi nơi vết
thức ăn
Khoanh tròn vào một chữ cái đứng trước câu trả lời đúng
1.Nhai kĩ cơm cháy thấy có vị ngọt vì:
a. Cơm cháy đã biến thành đường.
b. Nhờ sự hoạt động của enzim amilaza.
c. Com chỏy v� th?c an dó du?c nh�o tr?n ki.
d. Th?c an dó du?c nghi?n nh?.
2. ở khoang miệng thức ăn được biến đổi về mặt lí học gồm:
a. Cắn, xé, nghiền, vo viên và nhào trộn với amilaza.
b. C?n, xộ, l�m nhuy?n v� nh�o tr?n v?i amilaza.
c. L�m nhuy?n v� nh�o tr?n v?i pepsin.
3. Thức ăn được nuốt xuống thực quản là nhờ:
a. Viên thức ăn đã mềm, nhuyễn.
b. Nắp thanh quản đóng lại.
c. Hoạt động chủ yếu của lưỡi.
d. Th?c qu?n kộo dón ra.
4. Trong khi an, u?ng c?n ph?i chỳ ý:
a. V?a an, v?a d?c truy?n d? d? m?t th?i gian.
b. Trong b?a an c?n núi chuy?n nhi?u d? t?o khụng khớ vui v?.
c. An ch?m, nhai ki, t?p trung v�o b?a an.
d. Ng?m mi?ng com trong mi?ng th?t lõu cho ch?y nu?c.

Bài tập
1. Hãy chọn các từ và cụm từ sau điền vào chỗ trống trong câu để trở nên hoàn chỉnh và hợp lí.
" Nhờ hoạt động phối hợp của(1) .. , lưỡi , các (2)..... và (3)............ cùng các (4)......... làm cho th?c ăn đưa vào khoang miệng trở thành (5)....., mềm, nhuyễn, thấm đẫm nước bọt và (6)....., trong đó một phần th?c an (7)..... được enzim (8)....... biến đổi thành đường mantôzơ.
Thức ăn được nuốt xuống thực quản nhờ hoạt động chủ yếu của(9)........và được đẩy qua thực quản xuống dạ dày nhờ hoạt động của các(10)........"

Cơ thực quản
b. Tinh bột
c. Dễ nuốt
d. Amilaza
e. Lưỡi
g. Răng
h. Cơ môi
i. Tuyến nước bọt
k. Má
l. Viên thức ăn
Răng
Cơ môi
Má
Viên thức ăn
Tuyến nước bọt
Dễ nuốt
Tinh bột
Amilaza
Lưỡi
a. Cơ thực quản
Tôi có vai trò trong tiêu hóa
thức ăn .
2. Tôi còn bảo vệ răng miệng .
3. Tôi có enzim amilaza
Tôi là ai ?
Em có biết ?
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Học bài trả lời câu hỏi SGK
D oc mục "Em có biết"
Chuẩn bị theo nhóm
+ Nước bọt hoà loãng(25%) lọc qua bông lọc
+ Nước bọt đun sôi
+ Hồ tinh bột