Bài 25. Tiêu hóa ở khoang miệng

Về dự tiết dạy theo chủ đề :
TIÊU HÓA THỨC ĂN
GV: Trần Thị Hải Huế
TỔ: KHTN
Sinh học 8
2
1. Quá trình tiêu hóa gồm những hoạt động nào?
Ăn hoặc uống
Đẩy thức ăn trong ống tiêu hóa
Tiêu hóa thức ăn (tiết dịch tiêu hóa, biến đổi lí học, biến đổi hóa học)
Hấp thụ chất dinh dưỡng
Thải phân
2. Nêu các cơ quan trong hệ tiêu hóa của người?
Kiểm tra bài cũ:


Ống tiêu hoá: Miệng Thực quản Họng Dạ dày Tá tràng Ruột Hậu môn.
Tuyến tiêu hoá: Tuyến nước bọt (trong khoang miệng);
Tuyến vị (ở dạ dày); Tuyến ruột (ở ruột non); Gan tiết dịch mật; Tuyến tụy.
Tiết 26 - Bài 25
TIÊU HÓA Ở KHOANG MIỆNG
NỘI DUNG:
I. TIÊU HÓA Ở KHOANG MIỆNG:
II. NUỐT VÀ ĐẨY THỨC ĂN QUA THỰC QUẢN:

I. TIÊU HÓA Ở KHOANG MIỆNG
Bài 25: TIÊU HÓA Ở KHOANG MIỆNG
Hình 25-1. Các cơ quan trong khoang miệng
Trong khoang miệng gồm có những bộ phận nào?
Răng
Lưỡi
Tuyến nước bọt
RĂNG
LƯỠI
TUYẾN NƯỚC BỌT
Cấu tạo khoang miệng:
Răng cửa
Răng nanh
Răng hàm
Lưỡi và tuyến nước bọt có chức năng gì trong tiêu hóa?
- Lưỡi : đảo trộn thức ăn.
- Tuyến nước bọt: tiết nước bọt
Nơi tiết nước bọt
1
2
3
Ngoài ra, tham gia vào các hoạt động tiêu hóa còn có các cơ môi và má.
- Răng :
- Lưỡi
-Tuyến nước bọt
Răng cửa. Răng nanh. Răng hàm
TUYẾN NƯỚC BỌT
CT RĂNG NGƯỜI
CẤU TẠO CỦA LƯỠI
Lớp men răng
Lớp ngà răng
Tuỷ răng
Xương hàm
Các mạch máu
Răng bị sâu
Vi khuẩn phá lớp
Men răng, ngà răng
gây viêm tuỷ răng
Vết thức ăn còn dính
Ơ� nơi khó làm sạch
Vi khuẩn sinh sôi
nơi vết thức ăn
Răng bình thường
Em có biết ?
Bài 25: TIÊU HÓA Ở KHOANG MIỆNG
Khoang miệng nếu vệ sinh không sạch sẽ,răng bị sâu thì quá trình nhai sẽ diễn ra kém và hiệu quả tiêu hóa giảm đi vì vậy chúng ta phải thường xuyên vệ sinh răng miệng sạch sẽ.
Bệnh nhiệt miệng
Bệnh viêm lợi
I. TIÊU HÓA Ở KHOANG MIỆNG
Bài 25: TIÊU HÓA Ở KHOANG MIỆNG
1.Cấu tạo khoang miệng:
Khi thức ăn được đưa vào trong miệng sẽ diễn ra các hoạt động nào?
Có các hoạt động:
2. Các hoạt động tiêu hóa:
+ Tiết nước bọt
+ Nhai
+ Đảo trộn thức ăn.
+ Hoạt động của enzim (men) amilaza
trong nước bọt.
+Tạo viên thức ăn
Biến đổi vật lí
Biến đổi hóa học
Enzim là gì?
Tinh bột chín
Đường mantôzơ
Enzim là chất xúc tác sinh học, chỉ với một lượng rất nhỏ có thể thúc đẩy tốc độ phản ứng tăng lên nhiều lần. Mỗi loại enzim chỉ xúc tác cho một phản ứng nhất định, trong điều kiện pH và nhiệt độ nhất định.
Amilaza
pH = 7,2
to = 37oC
Enzim Amilaza
Quan sát đoạn hình sau, cho biết: tại sao khi nhai cơm hoặc bánh mì lâu trong khoang miệng ta có cảm giác ngọt ?
Bài 25: TIÊU HÓA Ở KHOANG MIỆNG
Khi hiệu lệnh bắt đầu bạn số một chạy lên chọn và ghép 1 thông tin vào bảng của đội mình. Bạn tiếp theo chỉ được tiếp tục khi bạn trước đã về vị trí.

*Chú ý: Người lên sau có quyền điều chỉnh phần ghép của người lên trước trong đội mình.

Sau 2 phút đội nào ghép được chính xác và nhanh hơn là đội chiến thắng -> nhận những phần quà thú vị.
trò chơi tiếp sức.
Luật chơi:
1/Tạo viên thức ăn vừa nuốt
2/Làm mềm và nhuyễn t/ăn
3/Làm ướt và mềm thức ăn
4/Biến đổi 1 phần tinh bột chín trong thức ăn thành đường mantozơ
5/Làm thức ăn thấm đẫm nước bọt
I. TIÊU HÓA Ở KHOANG MIỆNG
Bài 25: TIÊU HÓA Ở KHOANG MIỆNG
- Tiết nước bọt
- Nhai
- Đảo trộn thức ăn
- Tạo viên thức ăn
2. Răng
1.Răng, lưỡi, các cơ môi, má
1. Răng, lưỡi,các cơ môi, má
3. Tuyến nước bọt
3.Ướt, mềm thức ăn
2.Mềm,nhuyễn t/ ăn
5. Ngấm nước bọt
1.Tạo viên t/ăn vừa nuốt
- Hoạt động của enzim Amilaza trong nước bọt
4. Biến đổi một phần tinh bột (chín) trong thức ăn thành đường
mantôzơ
4.Enzim Amilaza
I. TIÊU HÓA Ở KHOANG MIỆNG
Bài 25: TIÊU HÓA Ở KHOANG MIỆNG
II. NUỐT VÀ ĐẨY THỨC ĂN QUA THỰC QUẢN
Biến đổi lý học: Tiết nước bọt, nhai, đảo trộn thức ăn, tạo viên thức thức ăn.
+ Tác dụng: làm thức ăn mềm, nhuyễn, thấm đẫm nước bọt và dễ nuốt.

Biến đổi hoá học: hoạt động của enzim amilaza trong nước bọt.
+ Tác dụng: biến đổi một phần tinh bột chín  đường mantôzơ.
I. TIÊU HÓA Ở KHOANG MIỆNG
Bài 25: TIÊU HÓA Ở KHOANG MIỆNG
II.NUỐT VÀ ĐẨY THỨC ĂN QUA THỰC QUẢN
Lưỡi
Nắp thanh quản
Thanh quản
Khí quản
Thức ăn
Khẩu cái mềm
Nuốt và đẩy thức ăn qua thực quản
THẢO LUẬN NHÓM:
- Nuốt diễn ra nhờ hoạt động của cơ quan nào là chủ yếu và có tác dụng gì?
-Lực đẩy viên thức ăn qua thực quản xuống dạ dày được tạo ra như thế nào?
-Thức ăn qua thực quản có được biến đổi gì về mặt lí học và hóa học không?
-Nuốt diễn ra nhờ hoạt động của lưỡi là chủ yếu và có tác dụng đẩy viên thức ăn từ khoang miệng xuống thực quản.
-Lực đẩy viên thức ăn qua thực quản xuống dạ dày nhờ sự co dãn phối hợp nhịp nhàng của các cơ thực quản
-Thời gian đi qua thực quản rất nhanh (khoảng 2-4 giây),nên thức ăn hầu như không được biến đổi gì.
Vì sao người lớn thường khuyên các em trong khi ăn không nên cười đùa?
Vì khẩu cái mềm (lưỡi gà) và nắp thanh quản mở ra một phần thức ăn sẽ lên khoang mũi phần khác sẽ xuống khí quản gây ra các phản xạ hắt hơi, ho để đẩy thức ăn bắn ra ngoài -> đó là hành động bất lịch sự, mất vệ sinh
dãn
dãn
I. TIÊU HÓA Ở KHOANG MIỆNG
Bài 25: TIÊU HÓA Ở KHOANG MIỆNG
II.NUỐT VÀ ĐẨY THỨC ĂN QUA THỰC QUẢN
- Thức ăn được nuốt xuống thực quản nhờ hoạt động chủ yếu của lưỡi.
-Thức ăn qua thực quản xuống dạ dày nhờ hoạt động của các cơ thực quản.
Bài 25: TIÊU HÓA Ở KHOANG MIỆNG
Tôi có vai trò trong tiêu hóa
thức ăn ở khoang miệng .
2. Tôi còn bảo vệ răng miệng .
3. Tôi có enzim amilaza
Tôi là ai ?
Em có biết ?
Bài 25: TIÊU HÓA Ở KHOANG MIỆNG
TÔI LÀ “NƯỚC BỌT”
VAI TRÒ CỦA NƯỚC BỌT
Mỗi ngày cơ thể ta tiết ra khoảng 800-1200ml nước bọt. Bình thường, mỗi giờ tiết khoảng 15ml, nhưng khi nói, khi nhai và đặc biệt khi ăn thức ăn khô sẽ tiết nhiều hơn. Ban ngày tiết nhiều hơn ban đêm.
Nước bọt không chỉ có vai trò trong tiêu hóa mà còn có tác dụng bảo vệ răng miệng. Sở dĩ vậy là nhờ trong nước bọt có chất lizozim có tác dụng sát khuẩn. Những khi ta tiết ít nước bọt( vào ban đêm, khi uống thuốc kháng sinh…) sẽ là điều kiện cho vi khuẩn phát triển nơi vết thức ăn còn dính lại, tạo ra môi trường axit gây viêm răng lợi và làm cho miệng có mùi hôi. Bởi vậy, cần phải vệ sinh răng miệng đúng cách sau khi ăn, đặc biệt là sau bữa ăn tối.
Bài 25: TIÊU HÓA Ở KHOANG MIỆNG
Luật chơi�:
Lớp chia 2 đội:
đội này chọn ô chữ và đọc câu hỏi cho đội kia trả lời.
Trả lời đúng 1 ô chữ được 1 điểm, trả lời sai không bị trừ điểm.
Giải đúng ô chữ bí mật được 2 điểm.
Sau khi kết thúc, đội nào được nhiều điểm hơn sẽ là đội chiến thắng.
Ô chữ bí ẩn hôm nay là một câu thành ngữ trong ăn uống
TRÒ CHƠI TIẾP SỨC
Ô CHữ
3
1
2
4
5
6
7
8
9
10
11
T H ự C Q U ả N
M a N t o z ơ
A m i l a z a
L í h ọ c
T i n h b ộ t
C o d ã n
s â u r ă n g
ô chữ bí ẩn
k H ẩ u c á i m ề m
k H o a n g m i ệ n g
L ư ỡ i
B a
â
i
N
l
h
N
i
o
k
u
a
Trong khoang miệng có bao nhiêu đôi tuyến nước bọt?
Cơ quan có chức năng đảo trộn và tạo viên thức ăn?
2 chữ cái
4 chữ cái
7 chữ cái
7 chữ cái
8 chữ cái
5 chữ cái
7 chữ cái
5 chữ cái
7 chữ cái
10 chữ cái
11 chữ cái
11 chữ cái
Cơ quan dẫn thức ăn từ khoang miệng xuống dạ dày?
Sản phẩm tạo ra từ biến đổi hoá học ở khoang miệng?
Tên loại enzim tiêu hoá có trong nước bọt?
ở khoang miệng thức ăn chủ yếu bị biến đổi này?
Enzim trong nước bọt có khả năng biến đổi chất này?
Thực quản đã làm gì để tống thức ăn xuống dạ dày?
Nếu ăn nhiều đồ ngọt vào buổi tối và lười chải răng sẽ mắc bệnh này?
Cơ Quan giúp thức ăn không bị lọt vào khoang mũi khi nuốt?
Nơi đầu tiên diễn ra quá trình tiêu hoá thức ăn?
n H a i k ĩ n o l â u
Học bài.
Trả lời câu hỏi ở SGK.
Hoàn thành bảng 25 vào vở bài tập
Xem bài 27 “ Tiêu hóa ở dạ dày”
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Tại sao vào buổi tối trước khi đi ngủ không nên ăn đồ ngọt và phải đánh răng sau khi ăn?
Những khi ta tiết ra ít nước bọt (vào ban đêm khi ngủ, khi uống thuốc kháng sinh.) sẽ là điều kiện cho vi khuẩn phát triển nơi vết thức ăn còn dính lại, tạo ra môi trường axit gây viêm răng lợi và làm cho miệng có mùi hôi. Bởi vậy, không nên ăn đồ ngọt trước khi đi ngủ và cần phải vệ sinh răng miệng đúng cách sau khi ăn, đặc biệt là sau ăn bữa tối.
Bài 25: TIÊU HÓA Ở KHOANG MIỆNG
Enzim là gì?
Enzim là chất xúc tác sinh học, chỉ với một lượng rất nhỏ có thể thúc đẩy tốc độ phản ứng tăng lên nhiều lần.
+ Tinh bột (chín)
- Enzim amilaza xúc tác cho việc biến đổi chất nào?
I. TIÊU HÓA Ở KHOANG MIỆNG
Bài 25: TIÊU HÓA Ở KHOANG MIỆNG
Cấu tạo khoang miệng:
Các hoạt động tiêu hóa:
Mỗi loại enzim chỉ xúc tác cho một phản ứng nhất định, trong điều kiện pH và nhiệt độ nhất định
- Tinh bột có trong những loại thức ăn nào?
+ Cơm, bánh mì, bún, khoai...
I. TIÊU HÓA Ở KHOANG MIỆNG
Bài 25: TIÊU HÓA Ở KHOANG MIỆNG
Cấu tạo khoang miệng:
Các hoạt động tiêu hóa:
Enzim Amilaza
Tinh bột (chín)
pH = 7,2
to = 37oC
Đường Mantôzơ
I. TIÊU HÓA Ở KHOANG MIỆNG
Bài 25: TIÊU HÓA Ở KHOANG MIỆNG
THẢO LUẬN NHÓM:
- Khi ta nhai cơm lâu trong miệng thấy có cảm giác ngọt là vì sao?
-Từ những thông tin trên , hãy điền các thông tin phù hợp theo cột và theo hàng trong bảng 25.
Vì tinh bột (chín) trong cơm đã chịu tác dụng của enzim amilaza trong nước bọt và biến đổi một phần tinh bột thành đường mantôzơ, đường này đã tác động vào các gai vị giác trên lưỡi cho ta cảm giác ngọt.
2. Hoạt động tiêu hoá ở khoang miệng:
Bài 25 - Tiết 27: Tiêu hoá ở khoang miệng
I. Tiêu hoá ở khoang miệng
1. Cấu tạo khoang miệng.
trò chơi tiếp sức.
hoàn thành bảng
-Tiết nước bọt
Nhai
Đảo trộn thức ăn
-Tạo viên thức ăn
Hoạt động của
Enzim Amilaza
trong nước bọt
?
?
?
?
2. Hoạt động tiêu hoá ở khoang miệng:
Bài 25 - Tiết 27: Tiêu hoá ở khoang miệng
I. Tiêu hoá ở khoang miệng
1. Cấu tạo khoang miệng.
trò chơi tiếp sức.
hoàn thành bảng
-Tiết nước bọt
Nhai
Đảo trộn thức ăn
-Tạo viên thức ăn
Hoạt động của
Enzim Amilaza
trong nước bọt
?
?
?
?