Bài 25. Sự nhiễm từ của sắt, thép - Nam châm điện

Tiết 27 – Bài 25: Sự nhiễm từ của sắt thép
Nam châm điện.
I. Sự nhiễm từ của sắt thép:
1. Thí nghiệm:
a) Bố trí thí nghiệm như hình bên
Lõi thép
Lõi sắt non
1
2
3
Bắc
- Đóng công tác K cho dòng điện chạy qua ống dây. Quan sát góc lệch của kim nam châm so với phương ban đầu.
Đặt nõi sắt non hoặc nõi thép vào trong long ống dây. Đóng khoá K. Quan sát và cho nhận xét?
 NhËn xÐt: Gãc lÖch khi cã lâi s¾t lµ lín nhÊt, gãc lÖch khi chØ cã quËn d©y lµ nhá nhÊt. Lâi s¾t vµ lâi thÐp lµm t¨ng tõ tÝnh cña quËn d©y.
I. Sự nhiễm từ của sắt thép:
1. Thí nghiệm:
b) Bố trí thí nghiệm như hình bên
Lõi thép
Lõi sắt non
Các vụn sắt
- Hãy cho biết hiện tượng xảy ra với đinh sắt trong trường hợp sau:
+ Ống dây dang có lõi sắt non đang hút đinh. Ngắt công tắc K?
+ Ống dây có lõi thép đang hút đinh. Ngắt công tắc K?
 - Khi ngắt công tắc K thì các đinh sắt rơi xuống.
- Khi ngắt công tắc K thì các đinh sắt vấn bị hút.
C1: Nhận xét về tác dụng từ của ống dây có lõi sắt non và ống dây có lõi thép khi ngắt dòng điện qua ống dây?
I. Sự nhiễm từ của sắt thép:
1. Thí nghiệm:
 Khi ngắt dòng điện qua ống dây thì nõi sắt non mất hết từ tính còn lõi thép vẫn giữ được từ tính
Sự nhiễm từ của sắt thép:
2. Kết luận:
- Từ các thí nghiệm trên các em rút ra kết luận gì?
 a) Lõi sắt hoặc lõi thép làm tăng tác dụng từ của ống dây có dòng điện.
b) Khi ngắt điện lõi sắt mất hết từ tính còn lõi thép vẫn giữ được từ tính.
+ Sở dĩ lõi sắt hoặc lõi thép làm tăng tác dụng từ của ống dây vì khi đặt trong từ trường thì lõi sắt, lõi thép bị nhiễm từ và trở thành một nam châm nữa.
+ Không những lõi sắt, thép mà các vật liệu như niken, coban… đặt trong từ tường đều bị nhiễm từ.
II. Nam châm điện:
 Cấu tạo: Một ống dây, bên trong có lõi sắt non.
C2: Quan sát và chỉ ra các bộ phận của nam châm điện mô tả trên hình 25.3. Cho biết ý nghĩa các con số khác nhau ghi trên ống dây?
 Các con số khác nhau (1000, 1500) ghi trên ống dây cho biết ống dây có thể sử dụng với những số vòng dây khác nhau, tuỳ theo các chọn để nối hai đầu dây với nguồn điện. Dòng chữ 1A – 22 cho biết ống dây được dung với dòng điện có cường đôj 1A, điện trở của ống dây là 22.
II. Nam châm điện:
Có thể làm tăng lực từ của nam châm điện tác dụng nên một vật bằng cách tăng cường độ dòng điện chạy qua các vòng dây hoặc tăng số vòng dây của ống dây (kí hiệu n).
C3: So sánh các nam châm điện được mô tả trong hình dưới đây. Trong các nam châm điện a và b; c và d; e và b,d thì nam châm nào mạnh hơn?
I = 1A, n = 250
I = 1A, n = 500
a
b
I = 1A
n = 300
I = 2A
n = 300
c
d
I = 1A, n = 500
I = 2A, n = 300
I = 2A, n = 750
b
d
e
 Nam ch©m b m¹nh h¬n nam ch©m a
Nam châm d mạnh hơn nam châm c
Nam châm e mạnh hơn nam châm b và d
III. Vận dụng
C4: Khi chạm mũi kéo vào đầu thanh nam châm thì sau đó mũi kéo hút được các vụn sắt. Hãy giải thích?
- Vì khi chạm vào thanh nam châm thì mũi kéo đã bị nhiễm từ và trở thành một nam châm
- Mặt khác, kéo làm bằng thép nên sau khi không còn tiếp xúc với nam châm nữa, nó vẫn giữ được từ tính lâu dài.
C5: Muốn nam châm điện mất hết từ tính thì phải làm thế nào?
Ngắt khoá K
III. Vận dụng
C6: Em hãy trả lời câu hỏi phần đầu bài.
- Có thể chế tạo nam châm điện cực mạnh bằng cách tăng số vòng dây và tăng cường độ dòng điện đi qua ống dây.
Chỉ cần ngắt dòng điện qua ống dây là nam châm điện mất hết từ tính.
Có thể thay đổi tên từ cực của nam châm bằng cách thay đổi chiều dòng điện qua ống dây.
Lợi thế của nam châm điện: