Bài 25. Sự nhiễm từ của sắt, thép - Nam châm điện

1
Tiết 27 - Bài 25: Sự nhiễm từ của sắt, thép - nam châm điện
Biên soạn: Nguyễn Văn Yên . 175
Phòng GD&ĐT TP Bắc Ninh
Trường THCS Phong Khê
Lần 2 (có bổ sung)
2
Kiểm tra bài cũ
1.So sánh từ phổ của thanh nam châm và từ phổ của ống dây có dòng điện chạy qua?
2. Phát biểu quy tắc nắm tay phải?
+ Phần từ phổ bên ngoài giống nhau.
+ Bên trong khác nhau: Trong lòng ống dây cũng có đường mạt sắt được sắp xếp gần như song song với nhau.
Quy tắc nắm tay phải: Nắm tay phải, rồi đặt sao cho bốn ngón tay hướng theo chiều dòng điện chạy qua các vòng dây thì ngón tay cái choãi ra chỉ chiều đường sức từ trong lòng ống dây.
3
3. Hình dưới cho biết chiều dòng điện chạy qua các vòng dây. Hãy dùng quy tắc nắm tay phải để xác định tên các từ cực của ống dây.
A
B
Từ cực bắc
Từ cực nam
Trả lơì (Trigger)
4
Một nam châm điện mạnh có thể hút được xe tải nặmg hàng chục tấn, trong khi đó chưa có một năm châm vĩnh cửu nào có được lực hút mạnh như vậy.
Nam châm điện được tạo ra như thế nào, có lợi hơn gì so với nam châm vĩnh cửu?
Chúng ta sang bài hôm nay:
Tiết 27
Sự nhiễm Từ của sắt, thép - Nam châm điện
5
I./ Sự nhiễm từ của sắt, thép:
1.Thí nghiệm:
a) Ống dây chưa có lõi sắt, thép:
Đóng khoá K, quan sát góc lệch của kim nam châm so với phương ban đầu
Mắc mạch điện như hình vẽ
K
Tiết 27: Sự nhiễm từ của sắt, thép - nam châm điện
6
I./ Sự nhiễm từ của sắt, thép:
1.Thí nghiệm:
a) Ống dây chưa có lõi sắt, thép:
Các em quan sát một lần nữa, ở tấc độ chậm hơn
Mắc mạch điện như hình vẽ
K
Tiết 27: Sự nhiễm từ của sắt, thép - nam châm điện
7
I./ Sự nhiễm từ của sắt, thép:
1.Thí nghiệm:
a) èng d©y ch­a cã lâi s¾t, thÐp
b) èng d©y cã lâi s¾t, thÐp
Đóng khoá K, quan sát góc lệch của kim nam châm so với phương ban đầu
Cho lõi sắt hoặc thép vào ống dây
K
Tiết 27: Sự nhiễm từ của sắt, thép - nam châm điện
 Nhận xét: Góc lệch của kim nam châm trong trường hợp ống dây không có lõi sắt hoặc thép nhỏ hơn so với trường hợp ống dây có lõi sắt hoặc thép.
8
1.Thí nghiệm:
c) Ống dây có lõi sắt non:

Đóng khoá K, quan sát hiện tượng xảy ra với các đinh sắt.
I./ Sự nhiễm từ của sắt, thép:
Mắc mạch điện như hình vẽ
lõi sắt non
đinh sắt
Tiết 27: Sự nhiễm từ của sắt, thép - nam châm điện
9
1.Thí nghiệm:
c) Ống dây có lõi sắt non:

Ngắt khoá K, quan sát hiện tượng xảy ra với các đinh sắt.
I./ Sự nhiễm từ của sắt, thép:
Mắc mạch điện như hình vẽ
lõi sắt non
đinh sắt
10


Ngắt khoá K, quan sát hiện tượng xảy ra với các đinh sắt.
I./ Sự nhiễm từ của sắt, thép:
Mắc mạch điện như hình vẽ
Lõi thép
đinh sắt
1.Thí nghiệm:
d) Ống dây có lõi thép:

Tiết 27: Sự nhiễm từ của sắt, thép - nam châm điện
11
C1: Nhận xét về tác dụng từ của ống dây có lõi sắt non và ống dây có lõi thép khi ngắt dòng điện qua ống dây.
I./ Sự nhiễm từ của sắt, thép:
1. Thí nghiệm
Khi ngắt dòng điện đi qua ống dây, lõi sắt non mất h?t từ tính còn lõi thép thì vẫn giữ từ tính.
Tiết 27: Sự nhiễm từ của sắt, thép - nam châm điện
12
2. Kết luận:
a) Lõi sắt hoặc lõi thép làm tăng tác dụng từ của ống dây có dòng điện.
b) Khi ngắt điện, lõi sắt non mất hết từ tính còn lõi thép thì vẫn giữ được từ tính.
I./ Sự nhiễm từ của sắt, thép:
1. Thí nghiệm
Tiết 27: Sự nhiễm từ của sắt, thép - nam châm điện
13
1A - 22
I./ Sự nhiễm từ của sắt, thép
1. Thí nghiệm
2. Kết luận

C2: Quan sát và chỉ ra các bộ phận của nam châm điện. Cho biÕt ý nghÜa cña c¸c con sè kh¸c nhau ghi trªn èng d©y
Lõi sắt non
1A - 22
Khuôn nhựa
ống dây
Nam châm điện
kẹp giấy
Các con số khác nhau (1000, 1500) ghi trên ống dây cho biết ống dây có thể sử dụng với những số vòng khác nhau, tuỳ theo cách chọn để nối 2 đầu ống dây với nguồn điện.

Dòng chữ
Cho biết ống dây dùng với dòng điện có cường độ 1A, điện trở ống dây 22
Tiết 27: Sự nhiễm từ của sắt, thép - nam châm điện
II./ Nam châm điện:
1A - 22
14
C3: So sánh các nam châm điện: a và b; c và d; b,d và e nam châm nào mạnh hơn?
I = 1A
n = 250
I = 1A
n = 500
I = 1A
n = 300
I = 1A
n = 500
I = 2A
n = 300
I = 2A
n = 300
I = 2A
n = 750
a)
b)
c)
d)
b)
d)
e)
NC b mạnh hơn a
NC d mạnh hơn c
NC e mạnh hơn b và d
Tiết 27: Sự nhiễm từ của sắt, thép - nam châm điện
I./ Sự nhiễm từ của sắt, thép:
1. Thí nghiệm
2. Kết luận
II./ Nam châm điện
15
Tiết 27: Sự nhiễm từ của sắt, thép - nam châm điện
I./ Sự nhiễm từ của sắt, thép:
1. Thí nghiệm
2. Kết luận
II./ Nam châm điện
* Ghi nhớ
- Sắt, thép, niken, cô ban và các vật liệu từ khác đặt trong từ trường đều bị nhiễm từ.
- Sau khi đã bÞ nhiễm từ, sắt non không giữ được từ tính lâu dài, còn thép thì giữ được từ tính lâu dài.
- Có thể tăng lực từ của nam châm điện tác dụng lên một vật bằng cách tăng cường độ dòng điện chạy qua các vòng dây hoặc tăng số vòng dây của ống dây.
16
III./ Vận dụng:
C4: Khi chạm mũi kéo vào đầu thanh nam châm thì sau đó mũi kéo hút được các vụn sắt. Giải thích vì sao?

TLC4: Vì khi chạm vào thanh nam châm thì mũi kéo đã bị nhiễm từ và trở thành một nam châm
Mặt khác, kéo làm bằng thép nên sau khi không còn tiếp xúc với nam châm nữa, nó vẫn giữ nguyên được từ tính lâu dài.
Tiết 27: Sự nhiễm từ của sắt, thép - nam châm điện
I./ Sự nhiễm từ của sắt, thép:
1. Thí nghiệm
2. Kết luận
II./ Nam châm điện
17
C5: Muốn nam châm điện mất hết từ tính thì làm thế nào. Tại sao?
-
K
Chỉ cần ngắt khoá K
Tiết 27: Sự nhiễm từ của sắt, thép - nam châm điện
I./ Sự nhiễm từ của sắt, thép:
1. Thí nghiệm
2. Kết luận
II./ Nam châm điện
III./ Vận dụng:
18
C6: Trả lời câu hỏi phần mở bài:
Lợi thế của nam châm điện:
Có thể chế tạo nam châm điện cực mạnh bằng cách tăng số vòng dây và tăng cường độ dòng điện đi qua ống dây.
Chỉ cần ngắt dòng diện qua ống dây là nam châm điện mất hết từ tính.
Có thể thay đổi tên từ cực của nam châm bằng cách thay đổi chiều dòng điện qua ống dây.
Tiết 27: Sự nhiễm từ của sắt, thép - nam châm điện
I./ Sự nhiễm từ của sắt, thép:
1. Thí nghiệm
2. Kết luận
II./ Nam châm điện
III./ Vận dụng:
19
Dặn dò và bài tập về nhà:
Học kỹ phần ghi nhớ
Làm bài tập 25 trang 31 SBT
Hướng dẫn: Vận dụng quy tắc nắm tay phải và sự nhiễm từ của sắt thép có thể giải được.
Bài 25.3: Nếu một đầu kẹp giấy bị hút tại cực S thì đầu đó là từ cực N, từ đó suy ra tên các từ cực của đầu còn lại và các kẹp giấy khác.
20
Baâi hoåc kïët taåi àêy
C¶m ¬n c¸c em!