Bài 25. Sự nhiễm từ của sắt, thép - Nam châm điện

SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP NAM CHÂM ĐIỆN
Tiết 27
Quy tắc nắm tay phải dùng để làm gì? Hãy phát biểu quy tắc nắm tay phải ?
Kiểm tra bài cũ
* Quy tắc nắm tay phải dùng để xác định chiều đường sức từ của ống dây khi biết chiều dòng điện chạy qua các vòng dây.
* Nắm bàn tay phải, rồi đặt sao cho bốn ngón tay hướng theo chiều dòng điện chạy qua các vòng dây thì ngón tay cái choãi ra chỉ chiều của đường sức từ trong lòng ống dây.
Một nam châm điện mạnh có thể hút được một xe tải nặng hàng chục tấn. Trong khi đó chưa có nam châm vĩnh cửu nào có được lực hút mạnh như vậy. Nam châm điện được tạo ra như thế nào? Có gì lợi hơn so với nam châm vĩnh cửu?
phim
Sự nhiễm từ của sắt, thép - Nam châm điện
TIẾT 27
a.Thí nghiệm 1
Bố trí thí nghiệm như hình 25.1
Đóng công tắc K cho dòng điện chạy qua ống dây. Quan sát góc lệch của kim nam châm so với phương ban đầu.
- Đặt lõi sắt non vào trong lòng ống dây. Đóng công tắc K. Quan sát và chô nhận xét về góc lệch của kim nam châm so với trường hợp ống dây không có lõi sắt.
K
Lõi sắt
K
a.Thí nghiệm 1
K
1.Thí nghiệm 1
Lõi sắt hoặc lõi thép làm tăng tác dụng từ của ống dây.
Vậy lõi sắt, thép có tác dụng gì ?
TN2
b. Thí nghiệm 2
Lõi thép
Lõi sắt non
Khi khóa K đóng
Khi khóa K mở
Em có nhận xét gì về tác dụng từ của ống dây có lõi sắt non và ống dây có lõi thép khi ngắt dòng điện qua ống dây?
Khi ngắt dòng điện đi qua ống dây, lõi sắt non mất hết từ tính còn lõi thép thì vẫn giữ được từ tính.
2. Kết luận:
Qua hai thí nghiệm trên em nào rút ra được kết luận về sự nhiễm từ của sắt, thép?
a) Lõi sắt, lõi thép làm tăng tác dụng từ của ống dây có dòng điện.
b) Khi ngắt dòng điện đi qua ống dây, lõi sắt non mất hết từ tính còn lõi thép thì vẫn giữ được từ tính.
Sở dĩ lõi sắt hoặc lõi thép làm tăng tác dụng từ của ống dây vì khi đặt trong từ trường thì lõi sắt, lõi thép bị nhiễm từ và trở thành một nam châm nữa.
Không những sắt, thép mà các vật liệu từ như niken, cooban…đặt trong từ trường, đều bị nhiễm từ.
Các con số khác nhau (1000, 1500) ghi trên ống dây cho biết ống dây có thể được sử dụng với những số vòng dây khác nhau, tuỳ theo cách chọn để nối hai đầu ống dây với nguồn điện.
- Dòng chữ (1A-22Ω) cho biết ống dây được dùng với dòng điện tối đa là I = 1A và điện trở lớn nhất là R = 22Ω.
Quan sát hình vẽ cho biết ý nghĩa của các con số khác nhau ghi trên ống dây ?
Hoạt động của nam châm điện: Khi dòng điện chạy qua ống dây, thì ống dây trở thành một nam châm, đồng thời lõi sắt non bị nhiễm từ và trở thành nam châm nữa. Khi ngắt điện thì lõi sắt non mất từ tính và nam châm điện ngừng hoạt động.
Nam châm b từ tính mạnh hơn Nam châm a
Nam châm d từ tính mạnh hơn Nam châm c
Nam châm e từ tính mạnh hơn Nam châm b,d
Em nào giải thích được hoạt động của nam châm điện ?
So sánh từ tính của các nam châm trên ?
III- Vận dụng
Khi chạm vào đầu thanh nam châm thì mũi kéo bị nhiễm từ và trở thành một nam châm.
Mặt khác, kéo làm bằng thép nên sau khi không còn tiếp xúc với nam châm nữa nó vẫn giữ được từ tính lâu dài.
C4. Khi chạm mũi kéo vào đầu thanh nam châm thì sau
đó mũi kéo hút được các vụn sắt. Giải thích vì sao?
Nam châm điện được tạo ra như thế nào, có gì lợi
hơn so với nam châm vĩnh cửu?
Lợi thế của nam châm điện:
- Có thể chế tạo nam châm điện cực mạnh bằng cách tăng số vòng dây và tăng cường độ dòng điện đi qua ống dây.
- Chỉ cần ngắt dòng điện đi qua ống dây là nam châm điện mất hết từ tính.
- Có thể thay đổi tên từ cực của nam châm điện bằng cách đổi chiều dòng điện qua ống dây.
Sắt, thép, niken, cooban, và các vật liệu khác đặt trong từ trường, đều bị nhiễm từ.
Sau khi bị nhiễm từ, sát non không giữ được từ tính lâu dài, còn thép thì giữ được từ tính lâu dài.
Có thể làm tăng lực từ của nam châm điện tác dụng lên một vật bằng cách tăng cường độ dòng điện chạy qua các vòng dây hoặc tăng số vòng của ống dây.
Ghi nhớ
CÔNG VIỆC VỀ NHÀ:
-Về nhà học bài.
- Làm các bài tập: 25. 3, 4 / SBT.
Nghiên cứu nội dung bài 26: Ứng dụng của nam châm
+ Tìm hiểu cấu tạo của loa điện
+ Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của rơle điện từ (hình 26.3 SGK)+ +Tìm hiểu những ứng dụng của nam châm vĩnh cửu và nam châm điện trong cuộc sống mà em biết.
* Chuẩn bị: Nêu một sổ ứng dụng của nam châm điện trong thực tế
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN.
BAÌ HỌC
BAÌ HỌC