Bài 25. Sự nhiễm từ của sắt, thép - Nam châm điện

V
Â
T
L
Ý
9
TRƯỜNG THCS CÁT HANH
TRƯỜNG THCS CÁT HANH
PHÒNG GD HUYỆN PHÙ CÁT * TRƯỜNG THCS CÁT HANH *
GD
PHÙ CÁT
* NIÊN KHOÁ 2012-2013*
BÀI GIẢNG
Các em hãy cố gắng học thật tốt
* Phaùt bieåu quy taéc naém tay phaûi?
Câu 1
Câu 2
* Moät oáng daây ñöôïc ñaët sao cho truïc cuûa noù naèm doïc theo thanh nam chaâm hình 24.1. Ñoùng coâng taéc K, Thoaït tieân ta thaáy thanh nam chaâm bò ñaåy ra xa
a) Ñaàu B cuûa thanh nam chaâm laø cöïc Baéc hay cöïc Nam
b) Sau ñoù coù hieän töôïng gì xaûy ra vôùi thanh nam chaâm?
*Nắm bàn tay phải rồi đặt sao cho chiều của 4 ngón tay hướng theo chiều dòng điện qua các vòng dây thì ngón tay cái choải ra chỉ chiều đường sức từ trong lòng ống dây.
Moät nam chaâm ñieän maïnh coù theå huùt ñöôïc xe taûi naëng haøng chuïc taán, trong khi ñoù chöa coù moät nam chaâm vónh cöûu naøo coù ñöôïc löïc huùt maïnh nhö vaäy. Nam chaâm ñieän ñöôïc caáu taïo nhö theá naøo, coù gì lôïi hôn so vôùi nam chaâm vónh cöûu? Bài học hôm nay chúng ta cùng nhau tìm hiểu?
Tiết 25
SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP
NAM CHÂM ĐIỆN
K
Tiết 25: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP-NAM CHÂM ĐIỆN
I. SÖÏ NHIEÃM TÖØ CUÛA SAÉT, THEÙP
1.Thí nghieäm:
a.Boá trí TN nhö hình 25.1
Đóng công tắc K, cho dòng điện chạy qua ống dây. Quan sát góc lệch của kim nam châm so với phương ban đầu
Tru?c kim nam châm bị lệch so với phương Nam- Bắc
Em có nhận xét gì về góc lệch của trục kim nam châm so với phương Bắc-Nam?
K
Tiết 25: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP-NAM CHÂM ĐIỆN
I. SÖÏ NHIEÃM TÖØ CUÛA SAÉT, THEÙP
1.Thí nghieäm:
a.Boá trí TN nhö hình 25.1
Đặt lõi sắt non hoặc lõi thép vào trong lòng ống dây. Đóng công tắc K. Quan sát và cho biết góc lệch của kim nam châm so với trường hợp ống dây không có lõi sắt ( thép)

Góc lệch của kim nam châm so với phương ban đầu lớn hơn
Em có nhận xét gì về góc lệch của trục kim nam châm so với TN trước?
lõi sắt non
đinh sắt
Tiết 25: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP-NAM CHÂM ĐIỆN
I. SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP
1.Thí nghiệm:
a.Bố trí TN như hình 25.1
b.Bố trí TN như hình 25.2
Hãy cho biết hiện tượng xảy ra với đinh sắt trong các trường hợp sau:
-Ống dây có lõi sắt non đang hút đinh sắt, khi ngắt công tắc K


Lõi thép
đinh sắt
Hãy cho biết hiện tượng xảy ra với đinh sắt trong các trường hợp sau:
-Ống dây có lõi thép đang hút đinh sắt. Ngắt công tắc K
Tiết 25: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP-NAM CHÂM ĐIỆN
I. SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP
1.Thí nghiệm:
a.Bố trí TN như hình 25.1
b.Bố trí TN như hình 25.2

C1: Nhận xét về tác dụng từ của ống dây có lõi sắt non và ống dây có lõi thép khi ngắt dòng điện chạy qua?


Tiết 25: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP-NAM CHÂM ĐIỆN
I. SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP
1.Thí nghiệm:
2.Kết luận:
a) Lõi sắt non hoặc lõi thép làm tăng tác dụng từ của ống dây có dòng điện
b) Khi ngắt dòng điện, lõi sắt non mất hết từ tính còn lõi thép thì vẫn giữ được từ tính

Tại sao lõi sắt non hoặc lõi thép làm tăng tác dụng từ của ống dây có dòng điện chạy qua?
Vì khi đặt trong từ trường thì lõi sắt, thép bị nhiễm từ và trở thành một nam châm nữa
Không những sắt, thép mà các vật liệu từ như niken, côban. đặt trong từ trường cũng bị nhiễm từ


Tiết 25: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP-NAM CHÂM ĐIỆN
I. SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP
1.Thí nghiệm:
2.Kết luận:
a) Lõi sắt non hoặc lõi thép làm tăng tác dụng từ của ống dây có dòng điện
b) Khi ngắt dòng điện, lõi sắt non mất hết từ tính còn lõi thép thì vẫn giữ được từ tính
II. NAM CHÂM ĐIỆN
C2: Quan sát và chỉ ra các bộ phận của nam châm điện mô tả trên hình 25.3. Cho biết ý nghĩa của các con số khác nhau ghi trên ống dây


Tiết 25: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP-NAM CHÂM ĐIỆN
I. SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP
1.Thí nghiệm:
2.Kết luận:
a) Lõi sắt non hoặc lõi thép làm tăng tác dụng từ của ống dây có dòng điện
b) Khi ngắt dòng điện, lõi sắt non mất hết từ tính còn lõi thép thì vẫn giữ được từ tính
II. NAM CHÂM ĐIỆN
Các con số khác nhau ( 1000, 1500) ghi trên ống dây cho biết ống dây có thể được sử dụng với những số vòng dây khác nhau, tùy theo cách chọn để nối hai đầu ống dây với nguồn điện


Tiết 25: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP-NAM CHÂM ĐIỆN
I. SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP
1.Thí nghiệm:
2.Kết luận:
a) Lõi sắt non hoặc lõi thép làm tăng tác dụng từ của ống dây có dòng điện
b) Khi ngắt dòng điện, lõi sắt non mất hết từ tính còn lõi thép thì vẫn giữ được từ tính
II. NAM CHÂM ĐIỆN
Dòng chữ 1A-22
cho biết ống dây được dùng với dòng điện có
cường độ 1A, điện trở của ống dây là 22


Tiết 25: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP-NAM CHÂM ĐIỆN
I. SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP
1.Thí nghiệm:
2.Kết luận:
a) Lõi sắt non hoặc lõi thép làm tăng tác dụng từ của ống dây có dòng điện
b) Khi ngắt dòng điện, lõi sắt non mất hết từ tính còn lõi thép thì vẫn giữ được từ tính
II. NAM CHÂM ĐIỆN
Có những cách nào làm tăng lực từ của nam châm điện?
Có thể làm tăng lực từ của nam châm điện tác dụng lên một vật, bằng cách tăng cường độ dòng điện chạy qua các vòng dây hoặc tăng số vòng của các ống dây (kí hiệu n)


Tiết 25: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP-NAM CHÂM ĐIỆN
I. SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP
1.Thí nghiệm:
2.Kết luận:
a) Lõi sắt non hoặc lõi thép làm tăng tác dụng từ của ống dây có dòng điện
b) Khi ngắt dòng điện, lõi sắt non mất hết từ tính còn lõi thép thì vẫn giữ được từ tính
II. NAM CHÂM ĐIỆN
C3: So sánh các nam châm điện được mô tả trên hình 25.4. Trong các nam châm điện b và c ; c và d thì nam châm nào mạnh hơn?
*Sắt, thép, niken, côban và các vật liệu từ khác đặt trong từ trường, đều bị nhiễm từ
*Sau khi bị nhiễm từ, sắt non không giữ được từ tính lâu dài, còn thép thì giữ được từ tính lâu dài
*Có thể làm tăng lực từ của nam châm điện tác dụng lên một vật bằng cách tăng cường độ dòng điện chạy qua các vòng dây hoặc tăng số vòng của ống dây
Ghi nhớ bài
C4: Khi chạm mũi kéo vào đầu thanh nam châm thì sau đó mũi kéo đó hút được các vụn sắt. Giải thích vì sao?
VẬN DỤNG
Vì khi chạm vào đầu thanh nam châm thì mũi kéo đã bị nhiễm từ và trở thành một nam châm. Mặt khác, kéo làm bằng thép nên sau khi không còn tiếp xúc với nam châm nữa, nó vẫn giữ được từ tính lâu dài
Trả lời
C6: Em hãy trả lời câu hỏi nêu ở đầu bài
Trả lời
Lợi thế của nam châm điện :
Có thể chế tạo nam châm điện cực mạnh bằng cách tăng số vòng dây và tăng cường độ dòng điện đi qua ống dây
Chỉ cần ngắt dòng điện đi qua ống dây là nam châm điện mất hết từ tính
Có thể thay đổi tên từ cực của nam châm điện bằng cách đổi chiều dòng điện đi qua ống dây
Bài 25.4/ SBT tr 31: Trong các trường hợp sau, trường hợp nào vật có khả năng nhiễm từ và trở thành nam châm vĩnh cửu?
A. Một vòng dây dẫn bằng thép được đưa lại gần một cực của nam châm điện mạnh trong thời gian ngắn, rồi đưa ra xa.
B. Một vòng dây dẫn bằng sắt non được đưa lại gần một cực của nam châm điện mạnh trong thời gian ngắn, rồi đưa ra xa.
C. Một vòng dây dẫn bằng sắt non được đưa lại gần một cực của nam châm điện mạnh trong thời gian dài, rồi đưa ra xa.
D.Một lõi sắt non được đặt trong lòng một ống dây có dòng điện với cường độ lớn trong thời gian dài, rồi đưa ra xa
Đọc phần có thể em chưa biết
Làm bài tập 23.1 đến 23.14
Đọc trước bài : Ứng dụng của nam châm
Tiết 25: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP-NAM CHÂM ĐIỆN
Các em hãy cố gắng học tốt
TRƯỜNG THCS CÁT HANH
TRƯỜNG THCS CÁT HANH
Hãy yêu thích việc mình làm
bạn sẽ cảm thấy thú vị hơn
và việc mình làm sẽ có hiệu quả hơn.