Bài 25. Sự nhiễm từ của sắt, thép - Nam châm điện

TỔ TOÁN – LÝ- TIN
Tiết: 27
SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT THÉP-
NAM CHÂM ĐIỆN
Nắm tay phải, rồi đặt sao cho bốn ngón tay hướng theo chiều dòng điện chạy qua các vòng dây thì ngón tay cái choãi ra chỉ chiều đường sức từ trong lòng ống dây.
Phát biểu quy tắc nắm tay phải. Hãy xác định chiều của đường sức từ trong ống dây và các từ cực của ống dây biết chiều mũi tên là chiều dòng điện? (theo hình sau).
A
B















Nội dung:
I.SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP:
II. NAM CHÂM ĐIỆN:
III. VẬN DỤNG:
Một nam châm điện mạnh có thể hút được xe tải năng hàng chục tấn, trong khi đó chưa có nam châm vĩnh cửu nào có lực hút mạnh như vậy. Nam châm điện được tạo ra như thế nào, có lợi gì hơn so với nam châm vĩnh cửu? Chúng ta cùng tìm hiểu qua bài học hôm nay.
Bố trí thí nghiệm như hình 25.1
*Hãy cho biết hiện tượng gì xảy ra với kim namchâm trong các trường hợp sau:
+Ống dây không có lõi thép,sắt non
I. SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP
a.Thí nghiệm 1
1. Thí nghiệm
+Ống dây có lõi thép, sắt non
K
K
Ống dây không có lõi thép (sắt non)
Ống dây có lõi thép (sắt non)
CÁC EM CÙNG QUAN SÁT THÍ NGHIỆM
K
K
Ống dây không có lõi thép (sắt non)
Ống dây có lõi thép (sắt non)
CÁC EM CÙNG QUAN SÁT LẠI THÍ NGHIỆM
Góc lệch của kim nam châm khi cuộn dây có lõi sắt, thép so với khi không có lõi sắt thép có gì khác nhau?
NX: Góc lệch của kim nam châm trong trường hợp ống dây có lõi sắt(thép) lớn hơn.
b.Thí nghiệm 2
Bố trí thí nghiệm như hình 25.2
*Hãy cho biết hiện tượng gì xảy ra với đinh sắt trong các trường hợp sau:
+Ống dây có lõi sắt non đang hút đinh sắt. Ngắt khóa K
I. SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP
a.Thí nghiệm 1
1. Thí nghiệm
+Ống dây có lõi thép đang hút đinh sắt. Ngắt khóa K
Ống dây có lõi sắt non
Ống dây có lõi thép
Ống dây có lõi sắt non
Ống dây có lõi thép
CÁC EM CÙNG QUAN SÁT LẠI THÍ NGHIỆM
Đinh sắt bị rơi
Đinh sắt bị không rơi
C1: Nhận xét về tác dụng từ của ống dây có
lõi sắt non và ống dây có lõi thép khi ngắt dòng điện qua ống dây.
I. Sự nhiễm từ của sắt, thép
1. Thí nghiệm
a. Thí nghiệm 1
b. Thí nghiệm 2
2. Kết luận
? Lõi sắt hoặc thép đã làm tăng tác dụng từ của ống dây có dòng điện chạy qua vì khi đặt trong từ trường sắt, thép bị nhiễm từ và trở thành m?t nam châm n?a.
? Khi ngắt dòng điện, lõi sắt non mất hết từ tính còn lõi thép vẫn giữ được từ tính.
II. Nam châm điện
Hãy cho biết cấu tạo của nam châm điện?
? Cấu tạo: Gồm ống dây dẫn trong có lõi sắt non.
Hãy cho biết ý nghĩa của các con số ghi trên nam châm điện trên hình?
I. Sự nhiễm từ của sắt, thép
1. Thí nghiệm
a. Thí nghiệm 1
b. Thí nghiệm 2
2. Kết luận
Lõi sắt hoặc thép đã làm tăng tác dụng từ của ống dây có dòng điện chạy qua vì khi đặt trong từ trường sắt, thép bị nhiễm từ và trở thành m?t nam châm n?a.
Khi ngắt dòng điện, lõi sắt non mất hết từ tính còn lõi thép vẫn giữ được từ tính.
II. Nam châm điện
Cấu tạo: Gồm ống dây dẫn trong có lõi sắt non.
Có những cách nào có thể làm tăng lực từ của nam châm điện?
Có thể làm tăng lực từ của nam châm điện bằng cách tăng cường độ dòng điện chạy qua các vòng dây hoặc tăng số vòng dây của ống dây
12
So sánh các nam châm điện: a và b; c và d; b,d và e nam châm nào mạnh hơn?
I = 1A
n = 250
I = 1A
n = 500
I = 1A
n = 300
I = 1A
n = 500
I = 2A
n = 300
I = 2A
n = 300
I = 2A
n = 750
a)
b)
c)
d)
b)
d)
e)
Nam châm b mạnh hơn a
Nam châm d mạnh hơn c
Nam châm e mạnh hơn b và d
I. Sự nhiễm từ của sắt, thép
1. Thí nghiệm
a. Thí nghiệm 1
b. Thí nghiệm 2
2. Kết luận
Lõi sắt hoặc thép đã làm tăng tác dụng từ của ống dây có dòng điện chạy qua vì khi đặt trong từ trường sắt, thép bị nhiễm từ và trở thành m?t nam châm n?a.
Khi ngắt dòng điện, lõi sắt non mất hết từ tính còn lõi thép vẫn giữ được từ tính.
II. Nam châm điện
Cấu tạo: Gồm ống dây dẫn trong có lõi sắt non.
Có những cách nào có thể làm tăng lực từ của nam châm điện?
Có thể làm tăng lực từ của nam châm điện bằng cách tăng cường độ dòng điện chạy qua các vòng dây hoặc tăng số vòng dây của ống dây
III. Vận dụng

C4:Khi cham mũi kéovào thanh nam châmthì sau đó mũi kéo hút được các vụn sắt.Giải thích vì sao?
TL:Vì kéo làm bằng thép nên bị nhiễm từ và khi lấy ra khỏi nam châm vẫn còn giữ được từ tính.
C5: Muốn nam châm điện mất hết từ tính thì làm thế nào?
TL: Ngắt dòng điện chạy qua nó
C6: Nam châm điện được tao ra như thế nào? Và có gì lợi hơn so với nam châm vĩnh cửu?
Tạo ra được nam châm cực mạnh bằng cách tăng số vòng dây và tăng cường độ dòng điện qua ống dây
Chỉ cần ngắt dòng điện là nam châm mất hết từ tính
Việc sử dụng nam châm điện thay cho các động cơ điện để vận chuyển hàng hoá (sắt thép…) trong sản xuất góp phần bảo vệ môi trường
Hướng dẫn vềnhà
Học phần ghi nhớ SGK
Bài tập về nhà: BT 25 SBT
Soạn Bài: Ứng dụng của nam châm