Bài 25. Sự nhiễm từ của sắt, thép - Nam châm điện

BÀI GIẢNG VẬT LÍ 9
TRƯỜNG THCS HOÀ AN
GV:Lê Thị Hưởng
Lớp: 9A4
Nắm tay phải, rồi đặt sao cho bốn ngón tay hướng theo chiều dòng điện chạy qua các vòng dây thì ngón tay cái choãi ra chỉ chiều đường sức từ trong lòng ống dây.
Phát biểu quy tắc nắm tay phải. Hãy xác định chiều của đường sức từ trong ống dây và các từ cực của ống dây biết chiều mũi tên là chiều dòng điện? (theo hình sau).
KIỂM TRA BÀI CŨ
A
B
Qui tắc nắm tay phải: Nắm bàn tay phải, rồi đặt sao cho bốn ngón tay hướng theo chiều dòng điện qua các vòng dây thì ngón tay cái choãi ra chỉ chiều của đường sức từ trong lòng ống dây.
B
A
S
N
I. SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP
1. Thí nghiệm
a.Thí nghiệm 1
-Đóng công tắc cho dòng điện chạy
qua ống dây và quan sát góc lệch
của kim nam châm so với phương
ban đầu.
-Đặt lõi sắt non hoặc lõi thép vào
trong lòng ống dây.Đóng công tắc
quan sát góc lệch của kim nam châm.
Bài 25: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP - NAM CHÂM ĐIỆN
Nhận xét: Góc lệch của kim nam châm trong trường hợp ống dây có lõi sắt(thép) lớn hơn.
b.Thí nghiệm 2
*Hãy cho biết hiện tượng gì xảy ra với đinh sắt trong các trường hợp sau:
+Ống dây có lõi sắt non đang hút đinh sắt. Ngắt khóa K
Bài 25: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP - NAM CHÂM ĐIỆN
I. SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP
a.Thí nghiệm 1
1. Thí nghiệm
+Ống dây có lõi thép đang hút đinh sắt. Ngắt khóa K
Ống dây có lõi sắt non
Ống dây có lõi thép
Ống dây có lõi sắt non
Ống dây có lõi thép
CÁC EM CÙNG QUAN SÁT LẠI THÍ NGHIỆM
Đinh sắt bị rơi
Đinh sắt không rơi
I. S? nhi?m t? c?a s?t, thộp:
1.Thớ nghi?m
a.Thớ nghi?m1:
Nh?n xột: Gúc l?ch c?a kim nam chõm trong tru?ng h?p ?ng dõy cú lừi s?t ho?c thộp l?n hon gúc l?ch c?a kim nam chõm trong tru?ng h?p ?ng dõy khụng cú lừi s?t ho?c thộp.
b.Thớ ngi?m 2:
Nh?n xột: Khi ng?t dũng di?n ch?y qua ?ng dõy, lừi s?t non m?t h?t t? tớnh cũn lừi thộp v?n gi? du?c t? tớnh lõu d�i.
Bài 25: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP - NAM CHÂM ĐIỆN
I. S? nhi?m t? c?a s?t, thộp:
1.Thớ nghi?m
a. Thớ nhi?m 1:
b. Thớ nghi?m 2:
2. K?t lu?n:
Nguyên nhân nào đã làm tăng tác dụng từ của ống dây có dòng điện chạy qua?
? Lừi s?t ho?c thộp dó l�m tang tỏc d?ng t? c?a ?ng dõy cú dũng di?n ch?y qua vỡ khi d?t trong t? tru?ng thỡ s?t, thộp b? nhi?m t? v� tr? th�nh m?t nam chõm n?a.
Sự nhiễm từ của sắt và thép có gì khác nhau?
? Khi ng?t dũng di?n, lừi s?t non m?t h?t t? tớnh cũn lừi thộp v?n gi? du?c t? tớnh.
Trong bài này sắt, thép được dùng để làm gì?
Bài 25: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP - NAM CHÂM ĐIỆN
I. S? nhi?m t? c?a s?t, thộp:
1. Thớ nghi?m:
a. Thớ nghi?m 1:
b. Thớ nghi?m 2:
2. K?t lu?n:
? Lừi s?t ho?c thộp dó l�m tang tỏc d?ng t? c?a ?ng dõy cú dũng di?n ch?y qua vỡ khi d?t trong t? tru?ng, s?t, thộp b? nhi?m t? v� tr? th�nh m?t nam chõm n?a.
? Khi ng?t dũng di?n, lừi s?t non m?t h?t t? tớnh cũn lừi thộp v?n gi? du?c t? tớnh.
Bài 25: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP - NAM CHÂM ĐIỆN
II. Nam chõm di?n:
Hãy cho biết cấu tạo của nam châm điện?
? C?u t?o: G?m ?ng dõy d?n trong cú lừi s?t non.
Hãy cho biết ý nghĩa của các con số ghi trên nam châm điện (trên hình).
I. S? nhi?m t? c?a s?t, thộp:
1. Thớ nghi?m:
a. Thớ nghi?m 1
b. Thớ nghi?m 2:
2. K?t lu?n:
Lừi s?t ho?c thộp dó l�m tang tỏc d?ng t? c?a ?ng dõy cú dũng di?n ch?y qua vỡ khi d?t trong t? tru?ng, s?t, thộp b? nhi?m t? v� tr? th�nh m?t nam chõm n?a.
Khi ng?t dũng di?n, lừi s?t non m?t h?t t? tớnh cũn lừi thộp v?n gi? du?c t? tớnh.
Bài 25: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP - NAM CHÂM ĐIỆN
II. Nam châm điện:
Cấu tạo: Gồm ống dây dẫn trong có lõi sắt non.
Có những cách nào có thể làm tăng lực từ của nam châm điện?
Có thể làm tăng lực từ của nam châm điện bằng cách tăng cường độ dòng điện chạy qua các vòng dây hoặc tăng số vòng dây của ống dây.
12
So sánh các nam châm điện: a và b; c và d; b,d và e nam châm nào mạnh hơn?
I = 1A
n = 250
I = 1A
n = 500
I = 1A
n = 300
I = 1A
n = 500
I = 2A
n = 300
I = 2A
n = 300
I = 2A
n = 750
a)
b)
c)
d)
b)
d)
e)
Nam châm b mạnh hơn a
Nam châm d mạnh hơn c
Nam châm e mạnh hơn b và d
I. S? nhi?m t? c?a s?t, thộp:
1. Thớ nghi?m:
a. Thớ nghi?m 1:
b. Thớ nghi?m 2
2. K?t lu?n:
Lõi sắt hoặc thép đã làm tăng tác dụng từ của ống dây có dòng điện chạy qua vì khi đặt trong từ trường, sắt, thép bị nhiễm từ và trở thành một nam châm nữa.
Khi ng?t dũng di?n, lừi s?t non m?t h?t t? tớnh cũn lừi thộp v?n gi? du?c t? tớnh.
Bài 25: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP - NAM CHÂM ĐIỆN
II. Nam châm điện:
Cấu tạo: Gồm ống dây dẫn trong có lõi sắt non.

Có thể làm tăng lực từ của nam châm điện bằng cách tăng cường độ dòng điện chạy qua các vòng dây hoặc tăng số vòng dây của ống dây.
III. V?n d?ng:
C4: T?i sao khi ch?m mui chi?c kộo v�o d?u thanh nam chõm thỡ sau dú mui kộo hỳt du?c cỏc v?n s?t?
 Vì khi chạm vào đầu thanh nam châm thì mũi kéo đã bị nhiễm từ và trở thành một nam châm. Mặc khác, kéo làm bằng thép nên sau khi không còn tiếp xúc với nam châm nữa, nó vẫn giữ được từ tính lâu dài.
C5: L�m th? n�o nam chõm di?n m?t h?t t? tớnh?
 Chỉ cần ngắt dòng điện đi qua ống dây của nam châm.
C6: Nam chõm di?n cú l?i ớch gỡ hon nam chõm vinh c?u?
Lợi thế của nam châm điện :
- Có thể chế tạo nam châm điện cực mạnh bằng cách tăng số vòng dây và tăng cường độ dòng điện đi qua ống dây.
- Chỉ cần ngắt dòng điện đi qua ống dây là nam châm điện mất hết từ tính.
- Có thể thay đổi tên từ cực của nam châm điện bằng cách đổi chiều dòng điện qua ống dây.

Bài 25: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP - NAM CHÂM ĐIỆN
Việc sử dụng Nam châm điện thay cho các động cơ nhiệt để vận chuyển hàng hoá(sắt, thép…) trong sản xuất góp phần bảo vệ môi trường
I. S? nhi?m t? c?a s?t, thộp:
1. Thớ nghi?m:
a. Thớ nghi?m 1
b. Thớ nghi?m 2
2. K?t lu?n:
?Lừi s?t ho?c thộp dó l�m tang tỏc d?ng t? c?a ?ng dõy cú dũng di?n ch?y qua vỡ khi d?t trong t? tru?ng, s?t, thộp b? nhi?m t? v� tr? th�nh m?t nam chõm n?a.
? Khi ng?t dũng di?n, lừi s?t non m?t h?t t? tớnh cũn lừi thộp v?n gi? du?c t? tớnh.
Bài 25: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP - NAM CHÂM ĐIỆN
II. Nam châm điện:
? C?u t?o: G?m ?ng dõy d?n trong cú lừi s?t non.
?Cú th? l�m tang l?c t? c?a nam chõm di?n b?ng cỏch tang cu?ng d? dũng di?n ch?y qua cỏc vũng dõy ho?c tang s? vũng dõy c?a ?ng dõy.
III. Vận dụng
Củng cố
So sánh sự nhiễm từ của sắt và thép.
I. S? nhi?m t? c?a s?t, thộp:
1. Thớ nghi?m:
a. Thí nghiệm 1
b. Thí nghiệm 2
2. K?t lu?n:
?Lừi s?t ho?c thộp dó l�m tang tỏc d?ng t? c?a ?ng dõy cú dũng di?n ch?y qua vỡ khi d?t trong t? tru?ng, s?t, thộp b? nhi?m t? v� tr? th�nh m?t nam chõm n?a.
? Khi ng?t dũng di?n, lừi s?t non m?t h?t t? tớnh cũn lừi thộp v?n gi? du?c t? tớnh.
Bài 25: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP - NAM CHÂM ĐIỆN
II. Nam chõm di?n:
?C?u t?o: G?m ?ng dõy d?n trong cú lừi s?t non.
?Cú th? l�m tang l?c t? c?a nam chõm di?n b?ng cỏch tang cu?ng d? dũng di?n ch?y qua cỏc vũng dõy ho?c tang s? vũng dõy c?a ?ng dõy.

III. V?n d?ng
Câu 1: Cách nào để một thanh thép bị nhiễm từ ?
A. Hơ trên một ngọn lửa.
B. Cho cọ sát với vải khô.
C. Đặt vào trong lòng một ống dây có dòng điện chạy qua.
D. Để gần nguồn điện.
C. Đặt vào trong lòng một ống dây có dòng điện chạy qua.
I. Sự nhiễm từ của sắt, thép
1. Thí nghiệm
a. Thí nghiệm 1
b. Thí nghiệm 2
2. Kết luận
? Lõi sắt hoặc thép đã làm tăng tác dụng từ của ống dây có dòng điện chạy qua vì khi đặt trong từ trường sắt, thép bị nhiễm từ và trở thành các nam châm.
? Khi ngắt dòng điện, lõi sắt non mất hết từ tính còn lõi thép vẫn giữ được từ tính.
Bài 25: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP - NAM CHÂM ĐIỆN
II. Nam châm điện
? Cấu tạo: Gồm ống dây dẫn trong có lõi sắt non.
? Có thể làm tăng lực từ của nam châm điện bằng cách tăng cường độ dòng điện chạy qua các vòng dây hoặc tăng số vòng dây của ống dây
III. Vận dụng
Câu 2: Chọn câu không đúng trong các câu sau dây .
A. Khi đặt trong từ trường, sắt, thép và một số vật liệu từ khác đều bị nhiễm từ.
B. Khi không cho dòng điện chạy qua ống dây nam châm điện vẫn còn từ tính.
C. Dùng nam châm điện trong sản xuất thay cho động cơ nhiệt là một biện pháp bảo vệ môi trường.
D. Khi tăng cường độ dòng điện chạy qua các vòng dây của nam châm điện thì từ tính của nam châm điện tăng lên
B. Khi không cho dòng điện chạy qua ống dây nam châm điện vẫn còn từ tính.
KIẾN THỨC CƠ BẢN CẦN NẮM
D Ò N G Đ I Ệ N
N
S Ắ T
S
V Ĩ N H C Ử U
U
N G Ắ T Đ I Ệ N
?
S Ắ T T H É P
H
V Ậ T L Ý
T
N A M C H Â M Đ I Ệ N
M
Đ I Ệ N T Ừ
I
1. Muốn nam châm điện hoạt động cần có yếu tố này.
1-8
2. Kim loại gì khi ngắt điện mất hết từ tính?
2-3
3. Em nhặt được một nam châm ngoài đường đó là nam châm gì?
3-7
4.Muốn nam châm điện mất hết từ tính thì làm thế nào?
4-8
5.Bài học hôm nay nghiên cứu 2 kim loại gì?.
5-7
6. Môn học nào giúp ta biết được sự nhiễm từ của sắt, thép?
6-5
7.Nam châm gì có khả năng hút được xe tải nặng?
7-11
8.Chương II vật lý 9 tên gì?
8-6
Thời gian:
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
14
13
12
11
10
9
8
7
5
6
4
3
2
1
0
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
0
1
U
.

Hướng dẫn tự học:
a)Bài vừa học:
Học thuộc phần ghi nhớ SGK trang 69.
Đọc mục “ Có thể em chưa biết”.
Làm BT:25.1 đến 25.4 SBT.
b)Bài sắp học: ứng dụng của nam châm.
Đọc trước nội dung(Trừ mụcII.2)
Dự đoán các câu trả lời
Xin chân thành cảm ơn quý thầy cô và các em đã lắng nghe.