Bài 25. Sự nhiễm từ của sắt, thép - Nam châm điện

Phát biểu quy tắc nắm tay phải.
Quy tắc năm tay phải: Nắm bàn tay phải, rồi đặt sao cho bốn ngón tay hướng theo chiều dòng điện qua các vòng dây thì ngón tay cái choãi ra chỉ chiều của đường sức từ trong lòng ống dây.
KIỂM TRA BÀI CŨ
Tiết 27.
SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP-NAM CHÂM ĐIỆN
Bố trí thí nghiệm như hình 25.1
-Đóng công tắc cho dòng điện chạy qua ống dây và quan sát góc lệch
của kim nam châm so với phương ban đầu.
Đặt lõi sắt non (hoặc lõi thép)vào trong lòng ống dây. Đóng khoá K.
Quan sát và cho nhận xét về góc lệch của kim nam châm so với trường
hợp không có lõi sắt (hoặc lõi thép).
Dụng cụ thí nghiệm?
Một ống dây, một lõi sắt non, 1 lõi thép, 1 kim nam châm, 1 công tắc, 1 biến trở, 1 ampe kế, nguồn điện, dây nối.
Cách tiến hành thí nghiệm

K
Ống dây không có lõi thép (sắt non)
Ống dây có lõi thép (sắt non)
K
K
Ống dây không có lõi thép (sắt non)
Ống dây có lõi thép (sắt non)
Quan sát và cho nhận xét về góc lệch của kim nam châm so với trường hợp ống dây không có lõi sắt (thép).
CÁC EM CÙNG QUAN SÁT LẠI THÍ NGHIỆM
NX: Góc lệch của kim nam châm trong trường hợp ống dây có lõi sắt(thép) lớn hơn.
b.Thí nghiệm 2
Bố trí thí nghiệm như hình 25.2
Tiết 27: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP - NAM CHÂM ĐIỆN
KL1:Lõi sắt hoặc lõi thép làm tăng tác dụng từ của ống dây có dòng điện.
Vì khi đặt trong từ trường thì lõi sắt và thép bị nhiễm từ và trở thành một nam châm nữa.
a.Thí nghiệm 1
Ống dây có lõi sắt non
Ống dây có lõi thép
Ống dây có lõi sắt non
Ống dây có lõi thép
CÁC EM CÙNG QUAN SÁT LẠI THÍ NGHIỆM
Đinh sắt bị rơi
Đinh sắt bị không rơi
C1: Nhận xét về tác dụng từ của ống dây có
lõi sắt non và ống dây có lõi thép khi ngắt dòng điện qua ống dây?
b. Thí nghiệm 2
KL2: Khi ngắt dòng điện chạy qua ống dây lừi sắt non mất hết từ tính còn lõi thép vẫn giữ được từ tính.
2. Kết luận
? Lõi sắt hoặc thép đã làm tăng tác dụng từ của ống dây có dòng điện chạy qua.
? Khi ngắt dòng điện, lõi sắt non mất hết từ tính còn lõi thép vẫn giữ được từ tính.
II. Nam châm điện
1. Cấu tạo: Gồm ống dây dẫn trong có lõi sắt non.
2. Có thể làm tăng lực từ của nam châm điện bằng cách:
- Tăng cường độ dòng điện chạy qua các vòng dây( I).
- Tăng số vòng dây của ống dây( n).
12
So sánh các nam châm điện: a và b; c và d; b,d và e nam châm nào mạnh hơn?
I = 1A
n = 250
I = 1A
n = 500
I = 1A
n = 300
I = 1A
n = 500
I = 2A
n = 300
I = 2A
n = 300
I = 2A
n = 750
a)
b)
c)
d)
b)
d)
e)
Nam châm b mạnh hơn a
Nam châm d mạnh hơn c
Nam châm e mạnh hơn b và d
III. Vận dụng
C4: Tại sao khi chạm mũi chiếc kéo vào đầu thanh nam châm thì sau đó mũi kéo hút được các vụn sắt?
 Vì khi chạm vào đầu thanh nam châm thì mũi kéo đã bị nhiễm từ và trở thành một nam châm. Mặc khác, kéo làm bằng thép nên sau khi không còn tiếp xúc với nam châm nữa, nó vẫn giữ được từ tính lâu dài.
C5: Làm thế nào nam châm điện mất hết từ tính?
 Chỉ cần ngắt dòng điện đi qua ống dây của nam châm.
C6: Nam châm điện có lợi ích gì hơn nam châm vĩnh cửu
Lợi thế của nam châm điện :
- Có thể chế tạo nam châm điện cực mạnh bằng cách tăng số vòng dây và tăng cường độ dòng điện đi qua ống dây.
- Chỉ cần ngắt dòng điện đi qua ống dây là nam châm điện mất hết từ tính.
- Có thể thay đổi tên từ cực của nam châm điện bằng cách đổi chiều dòng điện qua ống dây.
Việc sử dụng Nam châm điện thay cho các động cơ nhiệt để vận chuyển hàng hoá(sắt, thép…) trong sản xuất giúp phần bảo vệ môi trường
KIẾN THỨC CƠ BẢN CẦN NẮM
1.Sự nhiễm từ của các vật liệu sắt từ.
-Các vật liệu sắt từ như sắt,thép,coban, niken….đặt trong từ trường đều bị nhiễm từ .

- Sau khi bị nhiễm từ thì sắt non không giữ được từ tính lâu dài, còn thép thì giữ được từ tính lâu dài.
2. Nam châm điện:
Nam châm điện là một ống dây dẫn trong có đặt một lõi sắt non.

Khi cho dòng điện chạy qua ống dây nó có thể tạo ra xung quanh nó một từ trường.

Có thể làm tăng lực từ của một nam châm điện tác dụng lên một vật bằng cách tăng cường độ dòng điện qua ống dây hay tăng số vòng của ống dây
So sánh sự nhiễm từ của sắt và thép?
Câu 1: Cách nào để một thanh thép bị nhiễm từ?

Hơ trên một ngọn lửa.

B. Cho cọ sát với vải khô.

C. Đặt vào trong lòng một ống dây có dòng điện chạy qua.

D. Để gần nguồn điện.
Câu 2: Chọn câu không đúng trong các câu sau dây .
Khi đặt trong từtrường sắt, thép và một số vật liệu từ khác đều bị nhiễm từ.

B. Khi không cho dòng điện chạy qua ống dây nam châm điện vẫn còn từ tính.

C. Dùng nam châm điện trong sản xuất thay cho động cơ nhiệt là một biện pháp bảo vệ môi trường.

D. Khi tăng cường độ dòng điện chạy qua các vòng dây của nam châm điện thì từ tính của nam châm điện tăng lên
.

Hướng dẫn về nhà
Học thuộc phần ghi nhớ SGK.
Đọc mục có thể em chưa biết trong SGK.
Chuẩn bị bài 26
Xin chân thành cảm ơn quý thầy cô và các em đã lắng nghe.