Bài 25. Sự nhiễm từ của sắt, thép - Nam châm điện

TỔ: LÝ - HOÁ - SINH - CN

Bài 25

S? NHI?M T? C?A S?T, THÉP - NAM CHÂM ĐIỆN
TỔ: LÝ - HOÁ - SINH - CN
I. SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP
1. Thí nghiệm:
a. Bố trí thí nghiệm như hình 25.1
- Đóng công tắc K, cho dòng điện chạy qua ống dây. Quan sát góc lệch của kim nam châm so với phương ban đầu
TỔ: LÝ - HOÁ - SINH - CN

- Đặt lõi sắt non hoặc lõi thép vào
trong lòng ống dây.
- Đóng công tắc K.

- Quan sát và cho biết góc lệch
của kim nam châm so với trường hợp ống dây không có lõi sắt ( thép)

- Khi đặt lõi sắt hoặc thép vào trong lòng ống dây, đóng khoá K, góc lệch của kim nam châm lớn hơn so với trường hợp không có lõi sắt hoặc thép
TỔ: LÝ - HOÁ - SINH - CN
b. Boá trí thí nghieäm nhö hình 25.2
Hãy cho biết hiện tượng xảy ra với đinh sắt trong các trường hợp sau:
- Ống dây có lõi sắt non đang hút đinh sắt. Ngắt công tắc K
- Ống dây có lõi thép đang hút đinh sắt. Ngắt công tắc K
TỔ: LÝ - HOÁ - SINH - CN
C1: Nhận xét về tác dụng từ của ống dây có lõi sắt non và ống dây có lõi thép khi ngắt dòng điện chạy qua?
- Lõi sắt non mất hết từ tính, còn lõi thép thì vẫn giữ được từ tính
? Qua thí nghiệm 25.1 và 25.2 em rút ra được kết luận gì?
2. Kết luận:
a) Lõi sắt non hoặc lõi thép làm tăng tác dụng từ của ống dây có dòng điện
b) Khi ngắt dòng điện, lõi sắt non mất hết từ tính còn lõi thép thì vẫn giữ được từ tính
TỔ: LÝ - HOÁ - SINH - CN
? Tại sao lõi sắt non hoặc lõi thép làm tăng tác dụng từ của ống dây có dòng điện chạy qua?
Vì khi đặt trong từ trường thì lõi sắt, thép bị nhiễm từ và trở thành một nam châm nữa
Không những sắt, thép mà các vật liệu từ như niken, côban. đặt trong từ trường cũng bị nhiễm từ
* Chính sự nhiễm từ của sắt non và thép khác nhau nên người ta đã dùng sắt non để chế tạo nam châm điện, còn thép dùng để chế tạo nam châm châm vĩnh cửu
TỔ: LÝ - HOÁ - SINH - CN
II. NAM CHÂM ĐIỆN
C2: Quan sát hình 25.3, tìm hiểu cấu tạo của nam châm điện
Lõi sắt non
Ống dây dẫn
TỔ: LÝ - HOÁ - SINH - CN
Các con số khác nhau ( 1000, 1500) ghi trên ống dây cho biết ống dây có thể được sử dụng với những số vòng dây khác nhau, tùy theo cách chọn để nối hai đầu ống dây với nguồn điện
Dòng chữ 1A-22?
cho biết ống dây được dùng với dòng điện có
cường độ 1A, điện trở của ống dây là 22?
? Hãy cho biết ý nghĩa của các con số khác nhau ghi trên ống dây.
TỔ: LÝ - HOÁ - SINH - CN
? Có những cách nào làm tăng lực từ của nam châm điện.
Có thể làm tăng lực từ của nam châm điện tác dụng lên một vật, bằng cách:
+ Tăng số vòng của các ống dây (kí hiệu n)
+ Tăng cường độ dòng điện chạy qua các vòng dây
TỔ: LÝ - HOÁ - SINH - CN
C3: So sánh các nam châm điện được mô tả trên hình 25.4. Trong các nam châm điện a và b ; c và d ; b, d và e thì nam châm nào mạnh hơn?
Nam châm b mạnh hơn a, d mạnh hơn c, e mạnh hơn b và d
TỔ: LÝ - HOÁ - SINH - CN
III/ VẬN DỤNG
C4: Khi chạm mũi kéo vào đầu thanh nam châm thì sau đó mũi kéo đó hút được các vụn sắt. Giải thích vì sao?
Vì khi chạm vào đầu thanh nam châm thì mũi kéo đã bị nhiễm từ và trở thành một nam châm. Mặt khác, kéo làm bằng thép nên sau khi không còn tiếp xúc với nam châm nữa, nó vẫn giữ được từ tính lâu dài
TỔ: LÝ - HOÁ - SINH - CN
Muốn nam châm điện mất hết từ tính ta chỉ cần ngắt dòng điện đi qua ống dây của nam châm
C5: Muốn nam châm điện mất hết từ tính ta làm thế nào?
TỔ: LÝ - HOÁ - SINH - CN
C6: Em hãy trả lời câu hỏi nêu ở đầu bài
Lợi thế của nam châm điện :
Có thể chế tạo nam châm điện cực mạnh bằng cách tăng số vòng dây và tăng cường độ dòng điện đi qua ống dây
Chỉ cần ngắt dòng điện đi qua ống dây là nam châm điện mất hết từ tính
Có thể thay đổi tên từ cực của nam châm điện bằng cách đổi chiều dòng điện đi qua ống dây