Bài 25. Sự nhiễm từ của sắt, thép - Nam châm điện

1
KÍNH CHÀO QUÍ THẦY CÔ
Tập thể học sinh lớp 9a1
2
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu1. So s�nh t� phỉ cđa thanh nam ch�m v� t� phỉ cđa �ng d�y c� d�ng �iƯn ch�y qua?
Giải bài 24.2/29(SBT)
+ Phần từ phổ bên ngoài giống nhau.
+ Bên trong khác nhau: Trong lòng ống dây cũng có đường mạt sắt được sắp xếp gần như song song với nhau.
Giaỷi baứi 24.2/29(SBT)
ẹaồy nhau
b. Chuựng huựt nhau
3
b. Hình dưới cho biết chiều dòng điện chạy qua các vòng dây. Hãy dùng QTNTP để xác định tên các từ cực của ống dây.
A
B
Câu 2. a. Ph�t biĨu quy t�c n�m tay ph�i?
KIỂM TRA BÀI CŨ
4
A
B
Từ cực bắc
Từ cực nam
Đáp án câu 2
Quy tắc nắm tay phải: Nắm tay phải, rồi đặt sao cho bốn ngón tay hướng theo chiều dòng điện chạy qua các vòng dây thì ngón tay cái choãi ra chỉ chiều đường sức từ trong lòng ống dây.
5
SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT , THÉP - NAM CHÂM ĐIỆN
Tiết 27
6
Đóng khoá K, quan sát góc lệch của kim nam châm so với phương ban đầu
K
Hình 25.1
( không có lõi sắt)
7
Đóng khoá K, quan sát góc lệch của kim nam châm so với phương ban đầu
K
Hình 25.1
(Có lõi sắt)
8
I. SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP
Đóng khoá K, quan sát góc lệch của kim nam châm so với phương ban đầu. Nhận xét.
Mắc mạch điện như hình vẽ
1.Thí nghiệm:
a. Boá trí thí nghieäm nhö (H25.1)
+ OÁng dây chưa có lõi sắt, thép

SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT , THÉP - NAM CHÂM ĐIỆN
9


Đóng khoá K, quan sát và cho nhận xét về góc lệch của kim nam châm so với trường hợp ống dây chưa có lõi sắt, thép
Cho lõi sắt (hoặc thép) vào ống dây
lõi sắt (thép)
1.Thí nghiệm:
a. Boá trí thí nghieäm nhö (H25.1)
+ Ống dây chưa có lõi sắt, thép:
+ Ống dây có lõi sắt hoặc thép

SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT , THÉP - NAM CHÂM ĐIỆN
I. SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP
10
1.Thí nghiệm:
a . Boá trí thí nghieäm nhö (H25.1)
b. Boá trí thí nghieäm nhö (H25.2)
Ống dây có lõi sắt non
Ngắt khoá K, quan sát hiện tượng xảy ra với các đinh sắt.
Mắc mạch điện như hình vẽ
lõi sắt non
đinh sắt
SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT , THÉP - NAM CHÂM ĐIỆN
I. SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP
11


Ngắt khoá K, quan sát hiện tượng xảy ra với các đinh sắt.
Mắc mạch điện như hình vẽ
Lõi thép
đinh sắt
SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT , THÉP - NAM CHÂM ĐIỆN
I. SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP
1.Thí nghiệm:
c) Ống dây có lõi theùp:
(H25.2)
12
SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT , THÉP - NAM CHÂM ĐIỆN
I. SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP
1.Thí nghiệm:
Kết quả thí nghiệm phần a
- Kim nam châm bị lệch đi so với phương ban đầu .
Góc lệch của nam châm lớn hơn so với trường hợp
không có lõi sắt, hoặc lõi thép
Kết quả thí nghiệm phần b
- Lõi sắt non mất hết từ tính .
- Lõi thép vẫn giữ được từ tính .
13
C1: Nhận xét về tác dụng từ của ống dây có lõi sắt non và ống dây có lõi thép khi ngắt dòng điện qua ống dây.
Khi ngắt dòng điện đi qua ống dây, lõi sắt non mất heỏt từ tính còn lõi thép thì vẫn giữ nguyên từ tính.
SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT , THÉP - NAM CHÂM ĐIỆN
I. SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP
1.Thí nghiệm:

14
a) Lõi sắt hoặc lõi thép làm tăng tác dụng từ của ống dây có dòng điện.
b) Khi ngắt điện, lõi sắt non mất hết từ tính còn lõi thép thì vẫn giữ được từ tính.
SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT , THÉP - NAM CHÂM ĐIỆN
1.Thí nghiệm:
I. SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP

+Sắt, thép, niken, côban và các vật liệu từ khác
đặt trong từ trường, đều bị nhiễm từ .
+ Sau khi đã bị nhiễm từ, sắt non không giữ được từ tính lâu dài, còn thép thì giữ được từ tính lâu dài.
2. Kết luận:
15
C1: Nhận xét về tác dụng từ của ống dây có lõi sắt non và ống dây có lõi thép khi ngắt dòng điện qua ống dây.
Khi ngắt dòng điện đi qua ống dây, lõi sắt non mất heỏt từ tính còn lõi thép thì vẫn giữ nguyên từ tính.
SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT , THÉP - NAM CHÂM ĐIỆN
I. SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP
1.Thí nghiệm:

16
II. NAM CHÂM ĐIỆN
Lõi sắt non
1A - 22
Khuôn nhựa
ống dây
Nam châm điện
kẹp giấy

SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT , THÉP - NAM CHÂM ĐIỆN
I. SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP
Cấu tạo :Gồm có một ống dây dẫn
trong đó có lõi sắt non
* Vậy có thể làm tăng lực từ của nam châm điện tác dụng lên một vật bằng cách tăng cường độ dòng điện chạy qua các vòng dây hoặc tăng số vòng của ống dây.(ký hiệu là n)

17
II. NAM CHÂM ĐIỆN
C2: Quan sát và chỉ ra các bộ phận của nam châm điện. Cho biÕt ý nghÜa cña c¸c con sè kh¸c nhau ghi trªn èng d©y
Lõi sắt non
1A - 22
Khuôn nhựa
ống dây
Nam châm điện
kẹp giấy
Các con số khác nhau (1000, 1500) ghi trên ống dây cho biết ống dây có thể sử dụng với những số vòng khác nhau, tuỳ theo cách chọn để nối 2 đầu ống dây với nguồn điện.
Dòng chữ 1A - 22?
Cho biết ống dây dùng với dòng điện có cường độ 1A, điện trở ống dây 22
SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT , THÉP - NAM CHÂM ĐIỆN
I. SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP


18
C3: So sánh các nam châm điện: a và b; c và d; b,d và e nam châm nào mạnh hơn?
I = 1A
n = 250
I = 1A
n = 500
I = 1A
n = 300
I = 1A
n = 500
I = 2A
n = 300
I = 2A
n = 300
I = 2A
n = 750
a)
b)
c)
d)
b)
d)
e)
NC b mạnh hơn a
NC d mạnh hơn c
NC e mạnh hơn b và d



19
III. VẬN DỤNG
C4: Khi chạm mũi kéo vào đầu thanh nam châm thì sau đó mũi kéo hút được các vụn sắt. Giải thích vì sao?

Vì khi chạm vào thanh nam châm thì mũi kéo đã bị nhiễm từ và trở thành một nam châm
Mặt khác, kéo làm bằng thép nên sau khi không còn tiếp xúc với nam châm nữa, nó vẫn giữ nguyên được từ tính lâu dài.
SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT , THÉP - NAM CHÂM ĐIỆN
I. SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP
II. NAM CHÂM ĐIỆN
20
C5: Muốn nam châm điện mất hết từ tính thì làm thế nào. Tại sao?
-
K
Chỉ cần ngắt khoá K
SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT , THÉP - NAM CHÂM ĐIỆN
I. SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP
II. NAM CHÂM ĐIỆN
III. VẬN DỤNG
21
C6: Trả lời câu hỏi phần mở bài:

Lợi thế của nam châm điện:
Có thể chế tạo nam châm điện cực mạnh bằng cách tăng số vòng dây và tăng cường ủoọ dòng điện đi qua ống dây.
Chỉ cần ngắt dòng ủiện qua ống dây là nam châm điện mất hết từ tính.
Có thể thay đổi tên từ cực của nam châm bằng cách thay đổi chiều dòng điện qua ống dây.
SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT , THÉP - NAM CHÂM ĐIỆN
I. SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP
II. NAM CHÂM ĐIỆN
III. VẬN DỤNG
22
Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà
* Bài cũ:
- Học thuộc bài theo nội dung ghi
- Làm bài tập 25.2 -> 25.4 (SBT)
- Đọc lại phần có thể chưa biết
* Bài mới : "Ư�ng dụng của nam châm".
Chuẩn bị :
- Tìm hiểu ứng dụng của nam châm
- Quan sát thí nghiệm 26.1 -> 26.5(SGK)
23
Bài tập: Nam châm điện gồm có một ống dây quấn quanh một lõi sắt non có dòng điện chạy qua .
Nếu ngắt dòng điện thì còn tác dụng từ nữa không ?
Lõi của nam châm điện phải là sắt non, không được là thép. Vì sao?
Đáp án
Không
Vì khi ngắt điện, thép còn giữ được từ tính ,
nam châm điện mất hết từ tính
24

Làm bài tập 25 trang 31 SBT
+ Hướng dẫn: Vận dụng quy tắc nắm tay phải và sự nhiễm từ của sắt thép có thể giải được.
+ Bài 25.3: Nếu một đầu kẹp giấy bị hút tại cực S thì đầu đó là từ cực N, từ đó suy ra tên các từ cực của đầu còn lại và các kẹp giấy khác.
25
KÍNH CHÀO QUÍ THẦY CÔ
VÀ CÁC EM HỌC SINH
THÂN MẾN
Kết thúc
26