Bài 25. Ôn tập về thơ

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ GIÁO VỀ DỰ GiỜ LỚP 9
NGỮ VĂN 9
Giáo viên thực hiện: PHAN VĂN PHONG

Ôn tập thơ
Thơ hiện đại
Việt Nam
1
2
3
STT
Tác phẩm, Tác giả - Năm sáng tác
Thể thơ
Tóm tắt nội dung
Đặc sắc nghệ thuật
Đồng chí - 1948
(Chính Hữu)
Tự do

Cơ sở hình thành và sức mạnh của tình đồng chí.

Chi tiết hình ảnh, ngôn ngữ giản dị, chân thực...

Hình ảnh những chiến sĩ lái xe Trường Sơn hiên ngang dũng cảm...
Chất liệu hiện thực sinh động, hình ảnh độc đáo...
Bài thơ về tiểu đội xe không kính 1969
(Phạm Tiến Duật)
Tự do
Bức tranh đẹp về thiên nhiên vũ trụ và nguời lao động...
Bút pháp hiện thực và lãng mạn, hình ảnh đẹp ...
Đoàn thuyền đánh cá - 1958
(Huy Cận)
7 chữ
4
5
6
7
TT
Tác phẩm, Tác giả
Thể thơ
Tóm tắt nội dung
Đặc sắc nghệ thuật
Bếp lửa - 1963
(Bằng Việt)
7 và 8 chữ
Khúc hát ru những em bé.... 1971 (Nguyễn Khoa Điềm)

8 chữ
A.Suy ngẫm của người lính sau chiến tranh ... nhắc nhỏ uông nuớc nhớ nguồn
A Hình ảnh bình dị, giàu ý nghĩa biểu tuợng giọng điệu chân thành.
ánh Trăng
1978
(Nguyễn Duy)
5 chữ
B Ca ngợi tình mẹ và ý nghĩa của lời ru
B Vận dụng sáng tạo hình ảnh và giọng điệu lời ru của ca dao.
Con Cò , 1962
(Chế Lan Viên)
Tự do

C Những kỷ niệm xúc động về bà và tình bà cháu...
C Sáng tạo hình ảnh bếp lửa gắn liền với hình ảnh người bà ...
D Tình yêu thuơng con, gắn liền với lòng yêu nuớc... tinh thần chiến đấu khát vọng về tương lai.
D Khai thác điệu ru ngọt ngào, trìu mến
8
9
10
11
TT
Tác phẩm, Tác giả
Thể thơ
Tóm tắt nội dung
Đặc sắc nghệ thuật
Mùa xuân nho nhỏ , 1980 (Thanh Hải)
5 chữ
Viếng lăng Bác 1976
(Viễn Phuơng)
8 chữ
E. Cảm nhận tinh tế của nhà thơ về thiên nhiên lúc giao mùa
E Hình ảnh gợi tả, cảm giác tinh tế ngôn ngữ gợi cảm.
Sang Thu Sau 1975
(Hữu Thỉnh)
5 chữ
F. Nhắc con tự hào về cội nguồn sinh duỡng, truyền thống quê huơng.
F Cách nói cụ thể giàu hình ảnh... ngôn ngữ mộc mạc.
Nói với con
Sau 1975
( Y Phuơng)
Tự do
G Cảm xúc truớc mùa xuân của thiên nhiên đất nuớc và ước nguyện của nhà thơ.
G Giọng điệu trong sáng thiết tha, hình ảnh đẹp so sánh ẩn dụ.
H. Lòng thành kính và niềm xúc động của nhà thơ... khi vào lăng viếng Bác
H Giọng điệu trang trọng và thiết tha nhiều hình ảnh đẹp
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
STT
Tác phẩm, Tác giả
Thể thơ
Tóm tắt nội dung
Đặc sắc nghệ thuật
Đồng chí - 1948
(Chính Hữu)
Tự do
Cơ sở hình thành và sức mạnh của tình đồng chí.

Chi tiết hình ảnh, ngôn ngữ giản dị, chân thực...

Hình ảnh những chiến sĩ lái xe Trường Sơn hiên ngang dũng cảm...
Chất liệu hiện thực sinh động, hình ảnh độc đáo...
Bài thơ về tiểu đội xe không kính - 1969 (Phạm Tiến Duật)
Tự do
Bức tranh đẹp về thiên nhiên vũ trụ và người lao động...
Bút pháp hiện thực và lãng mạn, hình ảnh đẹp ...
Đoàn thuyền đánh cá - 1958 (Huy Cận)
7 chữ
Bếp lửa - 1963
(Bằng Việt)
Tự do
Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ - 1971 (Nguyễn Khoa Điềm)
8 chữ

.Suy ngẫm của người lính sau chiến tranh ... nhắc nhỏ uông nước nhớ nguồn
Hình ảnh bình dị, giàu ý nghĩa biểu tuợng giọng điệu chân thành.
ánh Trăng -1978
(Nguyễn Duy)
5 chữ

Ca ngợi tình mẹ và ý nghĩa của lời ru
Vận dụng sáng tạo hình ảnh và giọng điệu lời ru của ca dao.
Con Cò - 1962
(Chế Lan Viên)
Tự do

Mùa xuân nho nhỏ - 1980 (Thanh Hải)
5 chữ
Viếng lăng Bác - 1976
(Viễn Phương)
8 chữ
Cảm nhận tinh tế của nhà thơ về thiên nhiên lúc giao mùa
Hình ảnh gợi tả, cảm giác tinh tế ngôn ngữ gợi cảm.
Sang Thu - Sau 1975
(Hữu Thỉnh)
5 chữ
Nhắc con tự hào về cội nguồn sinh duỡng, truyền thống quê hương.
Cách nói cụ thể giàu hình ảnh... ngôn ngữ mộc mạc.
Tự do
Nói với con - Sau 1975
( Y Phương)
.Những kỷ niệm xúc động về bà và tình bà cháu...
Sáng tạo hình ảnh bếp lửa gắn liền với hình ảnh người bà ...
Tình yêu thương con, gắn liền với lòng yêu nước... tinh thần chiến đấu khát vọng về tương lai.
Khai thác điệu ru ngọt ngào, trìu mến
.Cảm xúc trưuớc mùa xuân của thiên nhiên đất nước và ước nguyện của nhà thơ.
Giọng điệu trong sáng thiết tha, hình ảnh đẹp so sánh ẩn dụ.
. Lòng thành kính và niềm xúc động của nhà thơ... khi vào lăng viếng Bác
Giọng điệu trang trọng và thiết tha nhiều hình ảnh đẹp
Giai đoạn 1945 - 1954

b. Giai đoạn 1954 -1964

Giai đoạn 1964-1975

Sau 1975
ánh trăng, Mùa xuân nho nhỏ, Viếng lăng Bác, Sang thu, Nói với con
Đồng Chí
Đoàn thuyền đánh cá, Con cò, Bếp lửa
Bài thơ về tiểu đội xe không kính, Khúc hát ru những em bé lớn trên lung mẹ
*)Nội dung ph?n ỏnh:
+ Các tác phẩm thơ hiện đại tái hiện về cuộc sống con người Việt Nam trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp, Mỹ và công cuộc xây dựng đất nuớc.
+ Thể hiện tâm hồn tu tuởng tình cảm của con nguời Việt Nam:
- Yêu nuớc, yêu quê huơng
- Tình đồng chí, gắn bó với cách mạng, kính yêu lãnh tụ
- Tình mẹ con, cha con, bà cháu
*. Các đề tài :
- Nguời lính :
- Lao động :
- Đảng lãnh tụ :
- Thiên nhiên đất nuớc :
- Tình cảm gia đình :
Đồng chí, Bài thơ về tiểu đội xe không kính, Anh trăng .
Đoàn thuyền đánh cá
Viếng lăng Bác
Sang thu, Mùa xuân nho nhỏ
Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ, Con cò,
Bếp lửa, Nói với con
Hình ảnh người lính
("D?ng chớ", "B�i tho v? ti?u d?i xe khụng kớnh", "�nh trang")
ĐÒu viÕt vÒ ngưêi lÝnh c¸ch m¹ng víi vÎ ®Ñp trong tÝnh c¸ch vµ t©m hån hä.
+
ánh trăng: là suy ngẫm của người lính đã đi qua chiến tranh. ánh trăng gợi lại những kỷ niệm về tình đồng đội và những năm tháng gian lao của chiến tranh, nhắc nhở đạo lý sống nghĩa tình, chung thuỷ.

-Đồng chí: hình ảnh nguời lính ở thời kì đầu cuộc kháng chiến chống Pháp. Họ xuất thân từ nông dân, nơi những làng quê nghèo lam lũ h? tình nguyện, hăng hái đi chiến đ?u.Tình đồng chí của họ đựa trên cơ sở cùng chung cảnh ngộ, cùng chia sẻ những gian lao, thiếu thốn và cùng chung lí tuởng chiến đấu.
Nét riêng:
Nét chung:
Bài thơ tiểu đội xe không kính: là hình ảnh người lính lái xe trên tuyến đường Truờng Sơn bất chấp khó khăn, nguy hiểm trong tư thế hiên ngang lạc quan ý chí chiến đấu giải phóng miền Nam. Đó là hình ảnh tiêu biểu cho thế hệ trẻ trong kháng chiến chống Mỹ.
ĐÒu ngîi ca t×nh mÑ con th¾m thiÕt, thiªng liªng.
C¸ch biÓu hiÖn: ®Òu dïng ®iÖu h¸t ru, lêi ru cña mÑ.
+ Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ: thể hiện sự thống nhất tình yêu con với lòng yêu nước, yêu cách mạng và ý chí chiến đấu của người mẹ Tà - Ôi trong kháng chiến chống Mỹ.
+ Con cò: khai thác hình tượng con cò trong ca dao hát ru để ngợi ca tình mẹ và ý nghĩa của lời ru.
+ Mây và sóng: hoá thân vào lời trò chuyện hồn nhiên ngây thơ của em bé với mẹ để thể hiện tình yêu mẹ thắm thiết của trẻ thơ.(Ngụn ng? d?i tho?i qua d?c tho?i)
? Nét riêng:
Tình mẫu tử
?Nét chung:
(“Con cò”, “Khúc hát ru những em bé…”,
“Mây và sóng”)

*) Ngh? thu?t
- Hình thức bi?u hi?n:
+ Thể loại: thơ trữ tình
+ Phương thức biểu đạt chủ yếu: Biểu cảm
- Bỳt phỏp ngh? thu?t, ngụn ng?, hỡnh ?nh:
+ Bút pháp xây dựng hình ảnh thơ đặc sắc tiêu biểu.
+ Ngôn ngữ trong sáng giản dị, gi�u s?c tỏi hi?n, liờn tu?ng m?i l?, d?c dỏo.
Đoàn thuyền đánh cá
Chñ yÕu sö dông bót ph¸p
t­îng trưng, phãng ®¹i víi
nhiÒu liªn t­ëng, tưëng
t­îng, so s¸nh míi mÎ,
®éc ®¸o.
Đồng Chí
Sö dông bót ph¸p hiÖn thùc,
®ưa nh÷ng chi tiÕt, hình ảnh
thùc cña ®êi sèng ngưêi
lÝnh vµo th¬ gÇn như lµ
trùc tiÕp kÓ c¶ hình ảnh
“§Çu sóng tr¨ng treo”®Ñp,
giµu ý nghÜa biÓu tưîng
nhưng còng lµ hình ảnh
thùc.
Bài thơ về tiểu đội
xe không kính
Sö dông bót ph¸p t¶ thùc,
miªu t¶ cô thÓ, chi tiÕt
tõ h×nh d¸ng nh÷ng chiÕc xe
kh«ng kÝnh ®Õn c¶m gi¸c
vµ sinh ho¹t, phÈm chÊt
cña ngưêi chiÕn sÜ l¸i xe
Trưêng S¬n

Tuy cã ®­a vµo chi tiÕt ,
Hình ảnh thùc rÊt b×nh dÞ
nh­ng chñ yÕu lµ
sö dông bót ph¸p gîi t¶
kh«ng ®i vµo chi tiÕt
mµ hưíng tíi ý nghĩa
kh¸i qu¸t vµ biÓu tưîng
cña hình ảnh thơ .
Ánh Trăng
Đồng Chí
Các bài thơ được phổ nhạc
Bài thơ về tiêủ đội xe không kính
Đoàn thuyền đánh cá
Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
Con cò
Sang Thu
Viếng lăng Bác
III. Luyện tập
Nhóm 2 : Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.
(Viếng lăng Bác, Viễn Phương)
Bài 1 : Tìm các biện pháp tu từ trong các câu thơ sau và cho biết tác dụng ?
Nhóm 1 : Mặt trời xuống biển nhu hòn lửa
Sóng đã cài then, đêm sập cửa
(Đoàn thuyền đánh cá, Huy Cận)
Nhóm 3 : Tất cả nhu hối hả
Tất cả như xôn xao...
(Mùa xuân nho nhỏ, Thanh Hải)
Biện pháp tu từ so sánh, nhân hoá
Biện pháp tu từ ẩn dụ
Biện pháp tu từ so sánh, điệp từ
III. Luyện tập
Bài 2 : Trong các bài thơ đã học em thích nhất khổ thơ nào ? Hãy đọc diễn cảm và trình bày cảm nhận của em về khổ thơ đó ?
Hướng dẫn về nhà
Học bài - Ôn lại toàn bộ kiến thức thơ hiện đại Việt Nam đã học.
So sánh hình tượng thơ trong từng bài
Chuẩn bị giờ sau kiểm tra một tiết về thơ
TRÒ CHƠI Ô CHỮ
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Câu 1: Nhà thơ Y Phương là người dân tộc nào ?
Câu 2: Trong bài “Nói với con” tác giả gọi người
cùng quê hương, dân tộc là ... ?
Câu 3: Trong bài thơ “Nói với con”
người cha giáo dục con tình cảm gì ?
Câu 5: ...là tiếng lòng tha thiết đối với quê hương đất nước
và ước nguyện chân thành của nhà thơ
trước lúc từ giã cuộc đời?
Câu 4: Bài thơ...diễn tả sự chuyển biến nhẹ nhàng
từ cuối hạ sang đầu thu?
Câu 6: Nêu điểm giống nhau giữa “KHRNEBLTLM”
NKĐ với bài thơ “Con cò” của Chế Lan Viên?
Câu 7: “Học vấn không chỉ là đọc sách,
nhưng đọc sách vẫn là con đường quan trọng
của học vấn” là câu nói của ai ?
Câu 8: Nét nổi bật nhất trong tâm hồn của ông Hai
(Làng – Kim Lân) ?
Câu 9: Tên khai sinh của nhà thơ Y Phương ?
Từ khóa