Bài 25. Ôn tập về thơ

CHÀO CÁC EM!
CHÚC CÁC EM HỌC TẬP TỐT!
KIỂM TRA BÀI CŨ
1, Đồng chí
2, Đoàn thuyền đánh cá
3, Con cò
4, Bếp lửa
5,Bài thơ về tiểu đội xe không kính
6, Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ

7, Viếng lăng Bác
8, Ánh trăng
9, Nói với con
10, Mùa xuân nho nhỏ
11, Sang thu
Chính Hữu
Huy Cận
Chế Lan Viên
Bằng Việt
Phạm Tiến Duật
Nguyễn Khoa Điềm
Viễn Phương
Nguyễn Duy
Y Phương
Thanh Hải
Hữu Thỉnh
Hãy điền tên tác giả cho các bài thơ sau?
1, Đồng chí 1991
2, Đoàn thuyền đánh cá 1980
3, Con cò 1978
4, Bếp lửa sau 1975
5,Bài thơ về tiểu đội xe không kính 1976
6, Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ 1971
7, Viếng lăng Bác 1958
8, Ánh trăng 1948
9, Nói với con 1969
10, Mùa xuân nho nhỏ 1963
11, Sang thu 1982
Xác định thời gian sáng tác của bài thơ bằng cách nối tên bài thơ với năm sáng tác
Tuần: 28
Tiết: 127
ÔN TẬP VỀ THƠ
Quan sát và đối chiếu bảng thống kê đã chuẩn bị ở nhà với bảng thống kê sau
1. Lập bản thống kê
Đồng chí
Đoàn thuyền đánh cá, Bếp lửa, Con cò
Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ,
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Ánh trăng, Viếng lăng Bác, Mùa xuân nho nhỏ
Nói với con, Sang thu
Em hãy điền tên văn bản thơ hiện đại đã học trong sách Ngữ văn 9 theo các giai đoạn văn học sau?
1945 - 1954
Giai đoạn kháng chiến chống Pháp
1955 - 1964
Giai đoạn hoà bình sau cuộc kháng chiến chống Pháp
1965 - 1975
Giai đoạn kháng chiến chống Mĩ
1975 - nay
Giai đoạn đất nước hoàn toàn thống nhất
2.
Thảo luận nhóm (4ph): Các tác phẩm thơ trên đã thể hiện như thế nào về cuộc sống của đất nước và tư tưởng, tình cảm của con người Việt Nam?

- Các tác phẩm thơ kể trên đã tái hiện lại cuộc sống đất nước và hình ảnh con người Việt Nam suốt một thời kì lịch sử từ sau cách mạng tháng Tám 1945, qua từng giai đoạn:
+ Đất nước, con người Việt Nam qua hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ với nhiều gian khổ hi sinh nhưng rất anh hùng
+ Công cuộc lao động xây dựng đất nước và quan hệ tốt đẹp của con người
- Các tác phẩm thơ kể trên thể hiện tâm hồn, tình cảm, tư tưởng của con người Việt Nam: Tình yêu nước, yêu quê hương, tình đồng chí, sự gắn bó với cách mạng, lòng kính yêu với Bác Hồ, tình mẹ con, bà cháu trong sự thống nhất với những tình cảm chung rộng lớn.
Hãy đọc một số câu thơ thể hiện nội dung trên
3. Nhận xét:
a, Đề tài tình mẹ con:
Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ, Con cò, Mây và sóng ( Văn học nước ngoài)
* Điểm chung: Ca gợi tình mẹ con thắm thiết, thiêng liêng,gần
gũi.
* Nét riêng biệt:
- Bài thơ Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ: Thể hiện
sự thống nhất về tình mẹ con với lòng yêu nước, gắn bó với
Cách mạng và ý chí chiến đấu của người mẹ dân tộc Tà – ôi
- Bài thơ Con cò : Khai thác và phát triển ý thơ từ hình tượng
con cò quen thuộc trong bài ca dao hát ru để ca gợi tình mẹ
và ý nghĩa của lời ru.
- Bài thơ Mây và sóng: Nhà thơ hoá thân vào lời trò chuyện
hồn nhiên ngây thơ của em bé với mẹ, thể hiện tình yêu mẹ
thắm thiết.
Nhận xét những điểm chung trong các bài thơ trên?
Thảo luận nhóm (4ph): Nhận xét những nét riêng trong các bài thơ trên?
Bài thơ nào cùng đề tài trên (kể thêm về văn học nước ngoài)?
b, Đề tài về người lính và tình đồng đội:
Đồng chí, Bài thơ về tiểu đội xe không kính, Ánh trăng.
* Điểm chung: Ba bài đều viết về hình ảnh người lính với vẻ
đẹp tâm hồn đáng quí.
* Nét riêng:
Bài thơ Đồng chí viết về người lính ở thời kì đầu cuộc kháng
chiến chống Pháp, họ là những người nông dân mặc áo lính:
cùng chung cảnh ngộ - cùng chia sẻ gian khổ - cùng lí tưởng
chiến đấu, đây chính là cơ sở tạo nên sức mạnh tình đồng chí.
Bài thơ về tiểu đội xe không kính viết về người lính lái xe trên
tuyến đường Trường Sơn với tinh thần dũng cảm, bất chấp mọi
khó khăn gian khổ, niềm lạc quan,…họ là hình ảnh tiêu biểu cho
thế hệ trẻ trong kháng chiến chống Mĩ.
Bài thơ Ánh trăng nói về những suy ngẫm của người lính đã đi
qua chiến tranh, nay sống giữa thành phố, trong hoà bình. Bài
thơ gợi lại những kỉ niệm về những năm tháng gian lao của thời
chiến tranh, để từ đó nhắc nhở về đạo lí nghĩa tình thuỷ chung.
Nêu tên những bài thơ viết về người lính và tình đồng đội?
Nêu những điểm chung của các bài thơ trên?
Thảo luận nhóm (3ph): Nêu những nét riêng của các bài thơ trên?
4. Tìm hiểu nghệ thuật sáng tạo hình ảnh thơ
Bài thơ Đồng chí, tác giả sử dụng bút pháp hiện thực, đưa những chi tiết, hình ảnh thực của đời sống người lính vào thơ gần như là trực tiếp. Hình ảnh “Đầu súng trăng treo” giàu ý nghĩa biểu tưởng, nhưng cũng rất thực.
Bài thơ Đoàn thuyền đánh cá, tác giả chủ yếu dùng bút pháp tượng trưng, phóng đại với nhiều liên tưởng, tưởng tưởng, so sánh mới mẻ, độc đáo.
Bài thơ tiểu đội xe không kính, tác giả sử dụng bút pháp hiện thực, miêu tả rất cụ thể, chi tiết từ hình dáng chiếc xe không kính đến cảm giác và sinh hoạt của người lái xe.
Bài thơ Ánh trăng, tác giả có đưa vào nhiều hình ảnh và chi tiết thực, rất bình dị nhưng chủ yếu dùng bút pháp gợi tả, không đi vào chi tiết mà hướng tới ý nghĩa khái quát.
Hãy nhận xét bút pháp xây dựng hình ảnh thơ trong các bài: Đồng chí, Đoàn thuyền đánh cá, Bài thơ về tiểu đội xe không kính, Ánh trăng?
4. Luyện tập
Bài tập 1: Sắp xếp thể thơ cho đúng với mỗi bài thơ.

Tám chữ

Tự do
Năm chữ
Tự do
Năm chữ
Tự do
Năm chữ
Tám chữ

Năm chữ
Tự do
Hình ảnh này khiến em liên tưởng đến những câu thơ nào đã học?
Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi
Câu hát căng buồm cùng gió khơi…
(Đoàn thuyền đánh cá, Huy Cận)
Bài tập 2:
Hình ảnh này khiến em liên tưởng đến những câu thơ nào đã học?
Em cu Tai ngủ trên lưng mẹ ơi!
Em ngủ cho ngoan đừng rời lưng mẹ
Mẹ đang tỉa bắp trên núi Ka-lưi
Lưng núi thì to mà lưng mẹ nhỏ
Em ngủ cho ngoan đừng làm mẹ mỏi
Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi
Mặt trời của mẹ, em nằm trên lưng

(Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ,
Nguyễn Khoa Điềm)
Hình ảnh này khiến em liên tưởng đến những câu thơ nào đã học?
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết vòng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân…
(Viếng lăng Bác, Viễn Phương)
Hình ảnh này khiến em liên tưởng đến những câu thơ nào đã học?
Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi
Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng
(Bài thơ tiểu đội xe không kính, Phạm Tiến Duật)
Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời
Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy
Võng mắc chông chênh đường xe chạy
Lại đi, lại đi trời xanh thêm
(Bài thơ tiểu đội xe không kính, Phạm Tiến Duật)
* CỦNG CỐ VÀ DẶN DÒ
a, Củng cố: Nội dung, đặc điểm nghệ thuật của các tác phẩm thơ
hiện đại.
b, Dặn dò:
- Về nhà tìm thêm các bài thơ cùng chủ đề để so sánh đối chiếu.
- Học thuộc các bài thơ, năm rõ nội dung, đặc điểm nghệ thuật,
năm sáng tác
- Chuẩn bị bài: Nghĩa tường minh và hàm ý
TIẾT HỌC ĐẾN ĐÂY LÀ KẾT THÚC!
CHÚC CÁC EM CÓ NHỮNG PHÚT GIẢI LAO
VUI VẺ VÀ THOẢI MÁI!