Bài 25. Ôn tập về thơ

Ôn tập thơ
Thơ hiện đại
Việt Nam
1
2
3
STT
Tác phẩm, Tác giả - Năm sáng tác
Thể thơ
Tóm tắt nội dung
Đặc sắc nghệ thuật
Đồng chí - 1948
(Chính Hữu)
Tự do

Cơ sở hình thành và sức mạnh của tình đồng chí.

Chi tiết hình ảnh, ngôn ngữ giản dị, chân thực...

Hình ảnh những chiến sĩ lái xe Trường Sơn hiên ngang dũng cảm...
Chất liệu hiện thực sinh động, hình ảnh độc đáo...
Bài thơ về tiểu đội xe không kính 1969
(Phạm Tiến Duật)
Tự do
Bức tranh đẹp về thiên nhiên vũ trụ và người lao động...
Bút pháp hiện thực và lãng mạn, hình ảnh đẹp ...
Đoàn thuyền đánh cá - 1958
(Huy Cận)
7 chữ
4
5
6
7
TT
Tác phẩm, Tác giả
Thể thơ
Tóm tắt nội dung
Đặc sắc nghệ thuật
Bếp lửa - 1963
(Bằng Việt)
7 và 8 chữ
Khúc hát ru những em bé.... 1971 (Nguyễn Khoa Điềm)

8 chữ
a. Suy ngẫm của người lính sau chiến tranh ... nhắc nhỏ uông nước nhớ nguồn
a. Hình ảnh bình dị, giàu ý nghĩa biểu tượng giọng điệu chân thành.
ánh Trăng
1978
(Nguyễn Duy)
5 chữ
b. Ca ngợi tình mẹ và ý nghĩa của lời ru
b. Vận dụng sáng tạo hình ảnh và giọng điệu lời ru của ca dao.
Con Cò - 1962
(Chế Lan Viên)
Tự do

c. Những kỷ niệm xúc động về bà và tình bà cháu...
c. Sáng tạo hình ảnh bếp lửa gắn liền với hình ảnh người bà ...
d. Tình yêu thương, gắn liền với lòng yêu nước... tinh thần chiến đấu khát vọng về tương lai.
d. Khai thác điệu ru ngọt ngào, trìu mến
8
9
10
11
TT
Tác phẩm, Tác giả
Thể thơ
Tóm tắt nội dung
Đặc sắc nghệ thuật
Mùa xuân nho nhỏ - 1980 (Thanh Hải)
5 chữ
Viếng lăng Bác 1976
(Viễn Phương)
8 chữ
e. Cảm nhận tinh tế của nhà thơ về thiên nhiên lúc giao mùa
e. Hình ảnh gợi tả, cảm giác tinh tế ngôn ngữ gợi cảm.
Sang Thu Sau 1975
(Hữu Thỉnh)
5 chữ
f. Nhắc con tự hào về cội nguồn sinh dưỡng, truyền thống quê hương.
f. Cách nói cụ thể giàu hình ảnh... ngôn ngữ mộc mạc.
Nói với con
Sau 1975
( Y Phương)
Tự do
g. Cảm xúc trước mùa xuân của thiên nhiên đất nước và ước nguyện của nhà thơ.
g. Giọng điệu trong sáng thiết tha, hình ảnh đẹp so sánh ẩn dụ.
h. Lòng thành kính và niềm xúc động của nhà thơ... khi vào lăng viếng Bác
h. Giọng điệu trang trọng và thiết tha nhiều hình ảnh đẹp
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
STT
Tác phẩm, Tác giả
Thể thơ
Tóm tắt nội dung
Đặc sắc nghệ thuật
Đồng chí - 1948
(Chính Hữu)
Tự do
Cơ sở hình thành và sức mạnh của tình đồng chí.

Chi tiết hình ảnh, ngôn ngữ giản dị, chân thực...

Hình ảnh những chiến sĩ lái xe Trường Sơn hiên ngang dũng cảm...
Chất liệu hiện thực sinh động, hình ảnh độc đáo...
Bài thơ về tiểu đội xe không kính - 1969 (Phạm Tiến Duật)
Tự do
Bức tranh đẹp về thiên nhiên vũ trụ và người lao động...
Bút pháp hiện thực và lãng mạn, hình ảnh đẹp ...
Đoàn thuyền đánh cá - 1958 (Huy Cận)
7 chữ
Bếp lửa - 1963
(Bằng Việt)
Tự do
Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ - 1971 (Nguyễn Khoa Điềm)
8 chữ

Suy ngẫm của người lính sau chiến tranh ... nhắc nhỏ uông nước nhớ nguồn
Hình ảnh bình dị, giàu ý nghĩa biểu tượng giọng điệu chân thành.
ánh Trăng -1978
(Nguyễn Duy)
5 chữ

Ca ngợi tình mẹ và ý nghĩa của lời ru
Vận dụng sáng tạo hình ảnh và giọng điệu lời ru của ca dao.
Con Cò - 1962
(Chế Lan Viên)
Tự do

Mùa xuân nho nhỏ - 1980 (Thanh Hải)
5 chữ
Viếng lăng Bác - 1976
(Viễn Phương)
8 chữ
Cảm nhận tinh tế của nhà thơ về thiên nhiên lúc giao mùa
Hình ảnh gợi tả, cảm giác tinh tế ngôn ngữ gợi cảm.
Sang Thu - Sau 1975
(Hữu Thỉnh)
5 chữ
Nhắc con tự hào về cội nguồn sinh dưỡng, truyền thống quê hương.
Cách nói cụ thể giàu hình ảnh... ngôn ngữ mộc mạc.
Tự do
Nói với con - Sau 1975
( Y Phương)
Những kỷ niệm xúc động về bà và tình bà cháu...
Sáng tạo hình ảnh bếp lửa gắn liền với hình ảnh người bà ...
Tình yêu thương, gắn liền với lòng yêu nước... tinh thần chiến đấu khát vọng về tương lai.
Khai thác điệu ru ngọt ngào, trìu mến
Cảm xúc trước mùa xuân của thiên nhiên đất nước và ước nguyện của nhà thơ.
Giọng điệu trong sáng thiết tha, hình ảnh đẹp so sánh ẩn dụ.
Lòng thành kính và niềm xúc động của nhà thơ... khi vào lăng viếng Bác
Giọng điệu trang trọng và thiết tha nhiều hình ảnh đẹp
Giai đoạn 1945 - 1954

b. Giai đoạn 1954 - 1964

Giai đoạn 1964-1975

Sau 1975
ánh trăng, Mùa xuân nho nhỏ, Viếng lăng Bác, Sang thu, Nói với con
Đồng Chí
Đoàn thuyền đánh cá, Con cò, Bếp lửa
Bài thơ về tiểu đội xe không kính, Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
2.Nội dung ph?n ỏnh:
+ Các tác phẩm thơ hiện đại tái hiện về cuộc sống con người Việt Nam trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp, Mỹ và công cuộc xây dựng đất nước.
+ Thể hiện tâm hồn tư tưởng tình cảm của con người Việt Nam:
- Yêu nước, yêu quê hương
- Tình đồng chí, gắn bó với cách mạng, kính yêu lãnh tụ
- Tình mẹ con, cha con, bà cháu
*. Các chủ đề :
- Người lính :
- Lao động :
- Đảng lãnh tụ :
- Thiên nhiên đất nước :
- Tình cảm gia đình :
Đồng chí, Bài thơ về tiểu đội xe không kính.
Đoàn thuyền đánh cá
Viếng lăng Bác
Sang thu, Mùa xuân nho nhỏ
Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ, Con cò,
Bếp lửa, Nói với con
Hình ảnh người lính
("D?ng chớ", B�i tho v? ti?u d?i xe khụng kớnh", "�nh trang")
ĐÒu viÕt vÒ ng­êi lÝnh c¸ch m¹ng víi vÎ ®Ñp trong tÝnh c¸ch vµ t©m hån hä.
+
"Bài thơ tiểu đội xe không kính": là hình ảnh người lính lái xe trên tuyến đường Trường Sơn bất chấp khó khăn, nguy hiểm trong tư thế hiên ngang lạc quan ý chí chiến đấu giải phóng miền Nam. Đó là hình ảnh tiêu biểu cho thế hệ trẻ trong kháng chiến chống Mỹ.

"ánh trăng": là suy ngẫm của người lính đã đi qua chiến tranh. ánh trăng gợi lại những kỷ niệm về tình đồng đội và những năm tháng gian lao của chiến tranh, nhắc nhở đạo lý sống nghĩa tình, chung thuỷ.

"Đồng chí": L� hỡnh ?nh người lính ở thời kì đầu cuộc kháng chiến chống Pháp. Họ xuất thân từ nông dân, nơi những làng quê nghèo lam lũ h? tình nguyện, hăng hái đi chiến đ?u.Tình đồng chí của họ đựa trên cơ sở cùng chung cảnh ngộ, cùng chia sẻ những gian lao, thiếu thốn và cùng chung lí tưởng chiến đấu.
Nét riêng:
Nét chung:
ĐÒu ngîi ca t×nh mÑ con th¾m thiÕt, thiªng liªng.
C¸ch biÓu hiÖn: ®Òu dïng ®iÖu h¸t ru, lêi ru cña mÑ.
+ "Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ": thể hiện sự thống nhất tình yêu con với lòng yêu nước, yêu cách mạng và ý chí chiến đấu của người mẹ Tà - Ôi trong kháng chiến chống Mỹ.
+ "Con cò": khai thác hình tượng con cò trong ca dao hát ru để ngợi ca tình mẹ và ý nghĩa của lời ru.
+ "Mây và sóng":hoá thân vào lời trò chuyện hồn nhiên ngây thơ của em bé với mẹ để thể hiện tình yêu mẹ thắm thiết của trẻ thơ.(Ngụn ng? d?i tho?i qua d?c tho?i)
? Nét riêng:
Tình mẫu tử
?Nét chung:
(“Con cò”, “Khúc hát ru những em bé…”,
“Mây và sóng”)

1. Ngh? thu?t
* Hình thức bi?u hi?n:
+ Thể loại: thơ trữ tình
+ Phương thức biểu đạt chủ yếu: Biểu cảm
*Bỳt phỏp ngh? thu?t, ngụn ng?, hỡnh ?nh:
+ Bút pháp xây dựng hình ảnh thơ đặc sắc tiêu biểu.
+ Ngôn ngữ trong sáng giản dị, gi�u s?c tỏi hi?n, liờn tu?ng m?i l?, d?c dỏo.
Đoàn thuyền đánh cá
Chñ yÕu sö dông bót ph¸p
t­îng tr­ng, phãng ®¹i víi
nhiÒu liªn t­ëng, t­ëng
t­îng, so s¸nh míi mÎ,
®éc ®¸o.
Đồng Chí
Sö dông bót ph¸p hiÖn thùc,
®­a nh÷ng chi tiÕt, hình ảnh
thùc cña ®êi sèng ng­êi
lÝnh vµo th¬ gÇn nh­ lµ
trùc tiÕp kÓ c¶ hình ảnh
“§Çu sóng tr¨ng treo”®Ñp,
giµu ý nghÜa biÓu t­îng
nh­ng còng lµ hình ảnh
thùc.
Bài thơ
về tiểu đội xe không kính
Sử dụng bút pháp tả thực,
miêu tả cụ thể, chi tiết
từ hình dáng những chiếc xe
không kính đến cảm giác
và sinh hoạt, phẩm chất
của người chiến sĩ lái xe
Trường Sơn
�nh trăng
Tuy có đưa vào chi tiết ,
hỡnh thực rất bình dị
nhưng chủ yếu là
sử dụng bút pháp gợi tả
không đi vào chi tiết
mà hướng tới ý nghia
khái quát và biểu tượng
của hỡnh ?nh tho .
4. Thành tựu
- Phát triển nhiều cả số lượng và chất lượng
- Đã xây dựng được những hình tượng đẹp về con người Việt Nam trong chiến đấu và lao động c?a m?t th?i k? l?ch s? v?i nhi?u bi?n d?ng sõu s?c .
- Có đóng góp lớn vào nền văn học dân tộc.
Đồng Chí
Các bài thơ được phổ nhạc
Bài thơ về tiêủ đội xe không kính
Đoàn thuyền đánh cá
Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
Con cò
Sang Thu
Viếng lăng Bác

1. Trong các nhận định sau đây nhận định nào không đúng về thành tựu của thơ ca Việt Nam hiện đậi. Chọn phương án trả lời đúng nhất ?
Thơ ca hiện đại phát triển cả nhiều cả số lượng và chất lượng
Đã xây dựng được những hình tượng đẹp về con người Việt Nam trong chiến đấu và lao động
Niêm luật chặt chẽ
Phong phú về đề tài thể loại có đóng góp lớn vào nền văn học dân tộc.
C
D
A
B
Hướng dẫn về nhà
Học bài - Ôn lại toàn bộ kiến thức thơ hiện đại Việt Nam đã học.
So sánh hình tượng thơ trong từng bài
Chuẩn bị giờ sau kiểm tra về thơ một tiết
Trân Trọng cảm ơn!
Cảm ơn sự tham gia học tập tích cực của các em học sinh.

Cảm ơn các Quý thầy, cô giáo đã đến dự giờ với lớp.
III. Luyện tập
Nhóm 2 : Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.
(Viếng lăng Bác, Viễn Phương)
Bài 1 : Tìm các biện pháp tu từ trong các câu thơ sau và cho biết tác dụng ?
Nhóm 1 : Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then, đêm sập cửa
(Đoàn thuyền đánh cá, Huy Cận)
Nhóm 3 : Tất cả như hối hả
Tất cả như xôn xao...
(Mùa xuân nho nhỏ, Thanh Hải)
Biện pháp tu từ so sánh, nhân hoá
Biện pháp tu từ ẩn dụ
Biện pháp tu từ so sánh, điệp từ
III. Luyện tập
Bài 2 : Trong các bài thơ đã học em thích nhất khổ thơ nào ? Hãy đọc diễn cảm và trình bày cảm nhận của em về khổ thơ đó ?
Bài 3 : So sánh mùa xuân trong thơ Nguyễn Du và mùa xuân trong thơ Thanh Hải có điểm gì khác ? Hãy tìm trong đoạn trích cảnh ngày xuân (Truyện Kiều) ở sách giáo khoa Ngữ Văn 9 tập 1
Hãy đọc những câu thơ miêu tả cảnh ngày xuân
Ngày xuân con én đưa thoi
Thiều Quang chín chục đã ngoài sáu mươi
Cỏ non xanh tận chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa
(Nguyễn Du - Truyện Kiều)
Viếng lăng Bác