Bài 25. Ôn tập về thơ

Trần Thị Kim Thu
THCS Cửa Ông
Năm học 2013 - 2014
Thơ hiện đại
Việt Nam


1
2
3
STT
Tác phẩm, tác giả, năm sáng tác
Thể thơ
Nội dung
Nghệ thuật
Đồng chí 1948
Chính Hữu
Tự do

Cơ sở hình thành và sức mạnh của tình đồng chí.

Chi tiết hình ảnh, ngôn ngữ giản dị, chân thực...

Hình ảnh những chiến sĩ lái xe Trường Sơn hiên ngang dũng cảm...
Chất liệu hiện thực sinh động, hình ảnh độc đáo...
Bài thơ về tiểu đội xe không kính - 1969
Phạm T. Duật
Tự do
Bức tranh đẹp về thiên nhiên vũ trụ và người lao động...
Bút pháp hiện thực và lãng mạn, hình ảnh đẹp ...
Đoàn thuyền đánh cá
1958
Huy Cận
7 chữ
STT
Tác phẩm,
Tác giả
Thể
thơ
Tóm tắt nội dung
Đặc sắc
nghệ thuật
Đồng chí - 1948
Chính Hữu
Tự do
Tự do
7 chữ
7 và
8 chữ
8 chữ
Cơ sở hình thành và sức mạnh của tình đồng chí.
Bài thơ về tiểu đội xe không kính 1969 Phạm Tiến Duật
Đoàn thuyền đánh cá - 1958 Huy Cận
Bếp lửa - 1963 Bằng Việt)
Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ - 1971 Nguyễn Khoa Điềm
Hình ảnh những chiến sĩ lái xe Trường Sơn hiên ngang dũng cảm...
Bức tranh đẹp về thiên nhiên vũ trụ và người lao động...
a. Suy ngẫm của người lính sau chiến tranh ... nhắc nhỏ uông nước nhớ nguồn
b. Ca ngợi tình mẹ và ý nghĩa của lời ru
Chi tiết hình ảnh, ngôn ngữ giản dị, chân thực...

Chất liệu hiện thực sinh động, hình
ảnh độc đáo...
Bút pháp hiện thực và lãng mạn, hình ảnh đẹp ...
a. Hình ảnh bình dị, giàu ý nghĩa biểu tượng giọng điệu chân thành.
b. Vận dụng sáng tạo hình ảnh và giọng điệu lời ru của ca dao.
c. Những kỷ niệm xúc động về bà và tình bà cháu...
d. Tình yêu thương, gắn liền với lòng yêu nước... tinh thần chiến đấu khát vọng về tương lai.
e. Cảm nhận tinh tế của nhà
thơ về thiên nhiên lúc giao mùa
f. Nhắc con tự hào về cội
nguồn sinh dưỡng, truyền
thống quê hương.
g. Cảm xúc trước mùa xuân
của thiên nhiên đất nước và
ước nguyện của nhà thơ.
h. Lòng thành kính và niềm xúc động của nhà thơ... khi vào lăng viếng Bác
c. Sáng tạo hình ảnh bếp lửa gắn liền với hình ảnh người bà ...
d. Khai thác điệu ru ngọt ngào, trìu mến
e. Hình ảnh gợi tả, cảm giác tinh tế ngôn ngữ gợi cảm.
f. Cách nói cụ thể giàu hình ảnh... ngôn ngữ mộc mạc.
g. Giọng điệu trong sáng thiết tha, hình ảnh đẹp so sánh ẩn dụ.
h. Giọng điệu trang
trọng và thiết tha nhiều hình ảnh đẹp
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
STT
Tác phẩm, Tác giả
Thể thơ
Tóm tắt nội dung
Đặc sắc nghệ thuật
Đồng chí - 1948
Chính Hữu
Tự do
Cơ sở hình thành và sức mạnh của tình đồng chí.

Chi tiết hình ảnh, ngôn ngữ giản dị, chân thực...

Hình ảnh những chiến sĩ lái xe Trường Sơn hiên ngang dũng cảm...
Chất liệu hiện thực sinh động, hình ảnh độc đáo...
Bài thơ về tiểu đội xe không kính - 1969 Phạm Tiến Duật
Tự do
Bức tranh đẹp về thiên nhiên vũ trụ và người lao động...
Bút pháp hiện thực và lãng mạn, hình ảnh đẹp ...
Đoàn thuyền đánh cá - 1958 Huy Cận
7 chữ
Bếp lửa - 1963
Bằng Việt)
7 và 8 chữ
Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ - 1971 Nguyễn Khoa Điềm
8 chữ

a. Suy ngẫm của người lính sau chiến tranh ... nhắc nhỏ uông nước nhớ nguồn
a. Hình ảnh bình dị, giàu ý nghĩa biểu tượng giọng điệu chân thành.
ánh Trăng - 1978
Nguyễn Duy
5 chữ

b. Ca ngợi tình mẹ và ý nghĩa của lời ru
b. Vận dụng sáng tạo hình ảnh và giọng điệu lời ru của ca dao.
Con Cò - 1962
Chế Lan Viên)
Tự do

Mùa xuân nho nhỏ - 1980 Thanh Hải
5 chữ
Viếng lăng Bác - 1976 Viễn Phương
8 chữ
e. Cảm nhận tinh tế của nhà thơ về thiên nhiên lúc giao mùa
e. Hình ảnh gợi tả, cảm giác tinh tế ngôn ngữ gợi cảm.
Sang Thu - : Sau 1975
Hữu Thỉnh
5 chữ
f. Nhắc con tự hào về cội nguồn sinh dưỡng, truyền thống quê hương.
f. Cách nói cụ thể giàu hình ảnh... ngôn ngữ mộc mạc.
Nói với con - ST Sau 1975
( Y Phương)
Tự do
Nói với con - Sau 1975
Y Phương
c. Những kỷ niệm xúc động về bà và tình bà cháu...
c. Sáng tạo hình ảnh bếp lửa gắn liền với hình ảnh người bà ...
d. Tình yêu thương, gắn liền với lòng yêu nước... tinh thần chiến đấu khát vọng về tương lai.
d. Khai thác điệu ru ngọt ngào, trìu mến
g. Cảm xúc trước mùa xuân của thiên nhiên đất nước và ước nguyện của nhà thơ.
g. Giọng điệu trong sáng thiết tha, hình ảnh đẹp so sánh ẩn dụ.
h. Lòng thành kính và niềm xúc động của nhà thơ... khi vào lăng viếng Bác
h. Giọng điệu trang trọng và thiết tha nhiều hình ảnh đẹp
a
Giai đoạn 1945 - 1954

b. Giai đoạn 1954 - 1964

Giai đoạn 1964 - 1975


d, Sau 1975
ánh trăng, Mùa xuân nho nhỏ, Viếng lăng Bác, Sang thu, Nói với con
Đồng Chí
Đoàn thuyền đánh cá, Con cò, Bếp lửa
Bài thơ về tiểu đội xe không kính, Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
Nội dung phản ánh
Tái hiện cuộc s?ng, đất nước và hỡnh ?nh con người Vi?t Nam
suốt một thời kỳ l?ch s? từ sau 1945 qua nhiều giai đoạn :
Đất nước và con người Vi?t Nam qua hai cuộc khỏng chi?n
với nhiều gian khổ hy sinh nhung vụ cựng anh dung
Công cuộc xõy d?ng đa,Tất nước và những quan hệ tốt đẹp của
con người.
b. Tâm hồn tỡnh c?m, tinh thần của con người Vi?t Nam trong
một thời kỳ l?ch s? có nhiều biến động lớn lao, biến đổi sâu sắc:
Tình yêu quê hương, đất nước
Tình d?ng chớ , sự gắn bó với CM, lòng kính yêu Bác Hồ.
Những tỡnh c?m gần gũi và bền chặt của con người: tình mẹ
con, tỡnh bà cháu thống nhất v?i tỡnh yờu quờ huong d?t nu?c
*. Các chủ đề :
- Người lính :

- Lao động :

- Đảng lãnh tụ :

- Thiên nhiên đất nước :

- Tình cảm gia đình :
Đồng chí, Bài thơ về tiểu đội xe không kính.
�nh trang
Đoàn thuyền đánh cá
Viếng lăng Bác
Sang thu, Mùa xuân nho nhỏ
Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ, Con cò, Bếp lửa, Nói với con
Đồng chí, Bài thơ về tiểu đội xe không kính, ánh trăng
Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ,
Con cò, Mây và Sóng
*Điểm chung: đều ca ngợi tình mẫu tử thiêng liêng,
bất diệt
Khúc hát ru...
ThÓ hiÖn sù thèng
nhÊt gi÷a t×nh
yªu con víi lßng
yªu n­íc, g¾n bã
víi CM vµ ý chÝ
chiÕn ®Êu cña
ng­êi mÑ
Con cò
Khai th¸c vµ ph¸t
triÓn tø th¬ tõ h×nh
t­îng con cß trong
ca dao vµ lêi h¸t ru
®Ó ngîi ca t×nh mÑ
vµ ý nghÜa cña lêi
ru
Mây và Sóng:
Hoá thân vào lời
trò chuyện hồn
nhiên ngây thơ
của em bé để thể
hiện tỡnh yờu
th?m thi?t v?i
m?
Điểm riêng:

Hình thức
Thể loại: thơ trữ tình
+ Phương thức biểu đạt chủ yếu: Bi?u c?m.
+ Bút pháp xây dựng hình ảnh thơ đặc sắc
tiêu biểu.
+ Ngôn ngữ trong sáng giản dị
Đồng Chí
Sö dông bót ph¸p hiÖn thùc,
®­a nh÷ng chi tiÕt, hình ảnh
thùc cña ®êi sèng ng­êi
lÝnh vµo th¬ gÇn nh­ lµ
trùc tiÕp kÓ c¶ hình ảnh
“ §Çu sóng tr¨ng treo”®Ñp,
giµu ý nghÜa biÓu t­îng
nh­ng còng lµ hình ảnh
thùc.
Do�n thuy?n dỏnh cỏ
Chủ yếu sử dụng bút pháp
tượng trưng, phóng đại với
nhiều liên tưởng, tưởng
tượng, so sánh mới mẻ,
độc đáo.

Bài thơ
về tiểu đội xe không kính
Sử dụng bút pháp tả thực,
miêu tả cụ thể, chi tiết
từ hình dáng những chiếc xe
không kính đến cảm giác
và sinh hoạt, phẩm chất
của người chiến sĩ lái xe
Trường Sơn
�nh trăng
Tuy có đưa vào chi tiết ,
hỡnh thực rất bình dị
nhưng chủ yếu là
sử dụng bút pháp gợi tả
không đi vào chi tiết
mà hướng tới ý nghia
khái quát và biểu tượng
của hỡnh ?nh tho .
3. Thành tựu
- Phát triển nhiều cả số lượng và chất lượng
- Dã xây dựng được nh?ng hỡnh tượng đẹp về con người Việt Nam trong chiến đấu và lao động.
- Có đóng góp lớn vào nền van học dân tộc
III. Luyện tập
Nhóm 2 : Ngày ngày mặt trời đi qua trên lang
Thấy một mặt trời trong lang rất đỏ.
(Viếng Lang Bác, Viễn Phương)
Bài 1 : Tìm các biện pháp tu từ trong các câu thơ sau và cho biết tác dụng ?
Nhóm 1 : Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then, đêm sập cửa
(Đoàn thuyền đánh cá, Huy Cận)
Nhóm 3 : Tất cả như hối hả
Tất cả như xôn xao...
(Mùa xuân nho nhỏ, Thanh Hải)
Biện pháp tu từ so sánh, nhân hoá
Biện pháp tu từ ẩn dụ
Biện pháp tu từ so sánh, điệp từ
III. Luyện tập
Bài 2 : Trong các bài thơ đã học em thích nhất khổ thơ nào ? Hãy đọc diễn cảm và trỡnh bày cảm nhận của em về khổ thơ đó ?
Bài 3 : So sánh mùa xuân trong thơ Nguyễn Du và mùa xuân trong thơ Thanh Hải có điểm gỡ khác ? Hãy tỡm trong đoạn trích cảnh ngày xuân (Truyện Kiều) ở sách giáo khoa Ng? Van 9 tập 1
Hãy đọc những câu thơ miêu tả cảnh ngày xuân
Ngày xuân con én đưa thoi
Thiều Quang chín chục đã ngoài sáu mươi
Cỏ non xanh tận chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa
(Nguyễn Du - Truyện Kiều)
III. Luyện tập
Ngày xuân con én đưa thoi
Thiều Quang chín chục đã ngoài sáu mươi
Cỏ non xanh tận chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa
(Nguyễn Du - Truyện Kiều)
Mọc gi?a dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
(Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải)
Đáp án :

Đồng Chí
Bài thơ về tiêủ đội xe không kính
Đoµn thuyÒn ®¸nh c¸
Khúc hát ru nh?ng em bé lớn trên lưng mẹ
Con cò
Sang Thu
Trân Trọng cảm ơn!
Cảm ơn sự tham gia học tập tích cực của các em .