Bài 25. Nghĩa tường minh và hàm ý (tiếp theo)

chào các em
Kiểm tra bài cũ
Thế nào là nghĩa tường minh và hàm ý?
Câu nào sau đây có chứa hàm ý.
A/ Lão chỉ tẩm ngẫm thế nhưng cũng ra phết chả vừa đâu: Lão vừa xin tôi ít bả chó.
B/Lão làm lão khổ chứ ai làm lão khổ.
C/ Cuộc đời quả thực cứ mỗi ngày một đáng buồn
D/ Chẳng ai hiểu lão chết vì bệnh gì mà bất thình lình.
Tiết 128
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý(TT)
I Điều kiện sử dụng hàm ý:
Đọc đoạn trích và trả lời câu hỏi.
Nêu hàm ý của câu " Con chỉ được ăn ở nhà bữa này nữa thôi"
và" Con chỉ được ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoàì
Vì sao chị Dậu không dám nói thẳng mà dùng hàm ý?
Trả lời
Sau bữa ăn này con không còn ở nhà nữa
=> Nói thẳng làm chị đau lòng.
Câu 2:Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài
=>Hàm ý mẹ đã bán con cho cụ Nghị rồi

Hàm ý trong câu nói nào của chị rõ hơn? Vì sao chị Dậu phải nói rõ hơn như vậy? Chi tiết nào trong đoạn trích cho ta thấycái Tí đã hiểu hàm ý trong câu nói của mẹ?
Trả lời:
Câu 2 hàm ý rõ hơn vì cái Tí không hiểu hàm ý trong câu nói thứ nhất.
=>Sự giẫy nảy và câu nói: "U bán con thật đấy ư"cho thấy Tí đã hiểu mẹ.
Ghi nhớ
Để sử dụng hàm ý cần có hai điều kiện sau đây:
Người nói(người viết) có ý thức đưa hàm ý vào câu nói.
Người nghe (người đọc) có năng lực giải đoán hàm ý.
II-Luyện tập:
Nhóm 1 câu1a.
Nhóm 2 câu1b.
Nhóm 3 câu1c.
Nhóm 4 câu 2.
Nhóm 5 câu 4.
Nhóm 6 câu 5.
1Bài tập1:
a/ câu:"Chè đã ngấm rồi đấy".
-Người nói là anh thanh niên, người nghe là ông họa sĩ và cô gái.
-Hàm ý của câu là:" Mời bác và cô vào uống nước".
- Hai người nghe và hiểu hàm ý đó. Chi tiết" Ông theo liền anh thanh niên vào nhà và ngồi xuống ghế".
b/ Caâu: “Chuùng toâi caàn phaûi baùn nhöõng thöù naøy ñi…..”
-Ngöôøi noùi laø anh Taán, ngöôøi nghe laø chò haøng ñaäu.
- Haøm yù cuûa caâu “Chuùng toâi khoâng theå cho ñöôïc”.
-Ngöôøi nghe hieåu ñöôïc haøm yù ñoù theå hieän ôû caâu cuoái cuøng.
c/”Tieåu thö cuõng coù baây giôø ñeán ñaây.”
Caøng cay nghieät laém caøng oan traùi nhieàu”
-Ngöôøi noùi laø Thuyù Kieàu, ngöôøi nghe laø Hoaïn Thö.
-Haøm yù laø (chaâm bieám-gieãu côït), quyeàn quí nhö tieåu thö cuõng coù luùc bò xöû aùn.
Hoaïn Thö hieåu caâu noùi ñoù neân hoàn laïc phaùch xieâu.
2.Bài tập 2:
-Cơm sôi rồi, nhão bây giờ!
- Hàm ý chắt giùm nước để cơm khỏi nhão.
-Em bé dùng hàm ý vì lần trước không có hiệu quả.
- việc sử dụng hàm ý không thành công vì anh Sáu vẫn ngồi im.
Bài tập 4:
Qua sự so sánh của Lỗ Tấn có thể nhận ra hàm ý: Tuy hy vọng nhưng chưa thể nói thực hay hư. Nhưng nếu cố gắng thực hiện thì có thể thực hiện được.
Bài tập 5:
Câu có hàm ý mời mọc là"Bọn tớ chơi..."
Câu có hàm ý từ chối là:
"Mẹ mình đang đợi mình ở nhà
Làm sao mình............"
Có thể thêm câu" Không biết có ai muốn chơi với bọn tớ không?"
Củng cố và luyện tập:
Hãy chỉ ra câu chứa hàm ý? Cho biết nội dung của hàm ý đó?
Thầ�y giáo đang giảng bài thì một học sinh bước vào.
GV:-Bây giờ là mấy giờ rồi?
HS:-Em xin lỗi thầy, em bị hỏng xe ạ!

Trả lời:
Câu có chứa hàm ý: "bây giờ là mấy giờ rồi"
Nội dung của hàm ý là:Trách em học sinh đi trễ.
Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà:
-Học ghi nhớ SGK trang 91.
-Hoàn chỉnh các bài tập.
- Chuẩn bị bài:"Chương trình địa phương phần Tiếng Việt"SGK trang 97. Đọc đoạn trích, tìm từ địa phương, trả lời câu hỏi SGK.
Chào Tạm Biệt Các Em Học Sinh