Bài 25. Nghĩa tường minh và hàm ý (tiếp theo)

Chia sẻ bởi Tô Thị Hoa | Ngày 08/05/2019 | 24

Chia sẻ tài liệu: Bài 25. Nghĩa tường minh và hàm ý (tiếp theo) thuộc Ngữ văn 9

Nội dung tài liệu:

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ GIÁO
VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚP
Giáo viên:
Câu 1:Thế nào là nghĩa tường minh và hàm ý? Cho v� dơ?
=>Nghĩa tường minh:Là phần thông báo được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu .
-Hàm ý: là phần thông báo tuy không được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy .
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 2: Câu in đậm sau đây chứa hàm ý gì?
Thầy giáo vào lớp được một lúc thì một học sinh mới xin phép vào, thầy giáo nói với học sinh đó :
-Bây giờ là mấy giờ rồi?
-D�, th�a th�y cho em xin l�i �.
=>Phê bình học sinh đó không đi học đúng giờ.
KIỂM TRA BÀI CŨ
NGHĨA TƯỜNG MINH
VÀ HÀM Ý (TT)
TIẾT 128
I/ Điều kiện sử dụng hàm ý:
Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:
Chị Dậu vừa nói vừa mếu:
-Thôi u không ăn, để phần cho con. Con chỉ được ăn ở nhà bữa này nữa thôi. U không muốn ăn tranh của con. Con cứ ăn thật no, không phải nhường nhịn cho u.
Cái Tí chưa hiểu hết ý câu nói của mẹ, nó xám mặt lại và hỏi bằng giọng luống cuống:
-Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu ?
Điểm thêm một "giây" nức nở, chị Dậu ngó con bằng cách xót xa:
-Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.
Cái Tí nghe nói giãy nảy, giống như sét đánh bên tai, nó liệng củ khoai vào rổ và òa lên khóc:
-U bán con thật đấy ư? Con van u,con l�y u,con còn bé bỏng, u đừng đem bán con đi, tội nghiệp. U để cho con ở nhà chơi với em con.
( Ngô Tất Tố- Tắt đèn)
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý
Câu 1:-Con chổ ủửụùc aờn ụỷ nhaứ bửừa naứy nửừa thoõi.
Nêu hàm ý câu nói của chị Dậu?
Hàm ý: "Sau bữa ăn này con không còn được ở nhà với thầy mẹ và các em nữa. Mẹ đã bán con".
Câu 2: -Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.
Hàm ý: U đã bán con cho nhà cụ Nghị thôn Đoài.
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý
Vì sao chị Dậu không dám nói thẳng mà phải dùng hàm ý?
Điều này thật đau lòng nên chị Dậu không dám nói thẳng.
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý
Câu 1:-Con chỉ được ăn ở nhà bữa này nữa thôi"
Câu 2:-Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.
Hàm ý trong câu nói nào của chị Dậu rõ hơn? Vì sao chị Dậu phải nói rõ hơn như vậy?
Hàm ý Câu 2 rõ hơn vì chị Dậu cũng không chịu đựng nôỉ sự đau đớn phải kéo dài phút giây lừa dối cái Tí
I/ Điều kiện sử dụng hàm ý:
Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:
Chị Dậu vừa nói vừa mếu:
-Thôi u không ăn, để phần cho con. Con chỉ được ăn ở nhà bữa này nữa thôi. U không muốn ăn tranh của con. Con cứ ăn thật no, không phải nhường nhịn cho u.
Cái Tí chưa hiểu hết ý câu nói của mẹ, nó xám mặt lại và hỏi bằng giọng luống cuống:
-Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu ?
Điểm thêm một "giây" nức nở, chị Dậu ngó con bằng cách xót xa:
-Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.
Cái Tí nghe nói giãy nảy, giống như sét đánh bên tai, nó liệng củ khoai vào rổ và òa lên khóc:
-U bán con thật đấy ư? Con van u, con còn bé bỏng, u đừng đem bán con đi, tội ngiệp. U để cho con ở nhà chơi với em con.
( Ngô Tất Tố- Tắt đèn)
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý
Chi tiết nào trong đoạn trích cho thấy cái Tí đã hiểu hàm ý trong câu nói của mẹ?
I/ Điều kiện sử dụng hàm ý:
Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:
Chị Dậu vừa nói vừa mếu:
-Thôi u không ăn, để phần cho con. Con chỉ được ăn ở nhà bữa này nữa thôi. U không muốn ăn tranh của con. Con cứ ăn thật no, không phải nhường nhịn cho u.
Cái Tí chưa hiểu hết ý câu nói của mẹ, nó xám mặt lại và hỏi bằng giọng luống cuống:
-Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu ?
Điểm thêm một "giây" nức nở, chị Dậu ngó con bằng cách xót xa:
-Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý
Cái Tí nghe nói giãy nảy, giống như sét đánh bên tai, nó liệng củ khoai vào rổ và òa lên khóc:
-U bán con thật đấy ư? Con van u, con còn bé bỏng, u đừng đem bán con đi, tội ngiệp. U để cho con ở nhà chơi với em con.
( Ngô Tất Tố- Tắt đèn)
Như vậy khi sử dụng hàm ý cần chú ý những điều kiện gì?
*Khi sử dụng hàm ý cần chú y:�
+ Người nói (viết) có ý thức đưa hàm ý vào câu nói (viết)
+ Người nghe (đọc)có năng lực giải đoán hàm ý.
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý
Ghi nhớ SGK trang 75.
BÀI TẬP THẢO LUẬN
1.Tìm lời nói có hàm ý trong đoạn hội thoại sau:
Lớp trưởng nói với Bắc:
- Ngày mai lớp mình tham gia vệ sinh môi trường. Cậu có bận gì không
- Ô��! Cảm ơn cậu đã báo. Tớ tham gia chứ.
2.Lập một đoạn hội thoại trong đó có sử dụng lời nói hàm ý?
Luyện tập
1. Bài tập 1:
Người nói người nghe những câu in đậm dưới đây là ai? xác định hàm ý của mỗi câu ấy. Theo em người nghe có hiểu hàm ý của câu nói không? Những chi tiết nào chứng tỏ điều ấy
a) - Anh nói nữa đi.- Ông giục.
-Báo cáo hết! -Người con trai vụt trở lại giọng vui vẻ- Năm phút nữa là mười. Còn hai mươi phút thôi. Bác và cô vào trong nhà. Chè đã ngấm rồi đấy.
Thì giờ ngắn ngủi còn lại thúc giục cả chính người hoạ sĩ. Ông theo liền anh thanh niên vào trong nhà, đảo nhìn qua một lượt trước khi ngồi xuống ghế.
Anh thanh niên
Ô�ng họa sĩ và cô gái
Mời bác và cô vào uống nước
2. Bài tập 2:
Hàm ý của câu in đậm dưới đây là gì ? Vì sao em bé không nói thẳng được mà phải sử dụng hàm ý ? Việc sử dụng hàm ý có thành công không ? Vì sao ?
Nó nhìn dáo dác một lúc rồi kêu lên:
- Cơm sôi rồi, chắt nước giùm cái ! - Nó cũng lại nói trổng.
Tôi lên tiếng mở đường cho nó:
Cháu phải gọi "Ba chắt nước giùm con", phải nói như vậy.
Nó như không để ý đến câu nói của tôi, nó lại kêu lên:
- Cơm sôi rồi, nhão bây giờ !
Anh Sáu vẫn ngồi im [.]
(Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)
Chắt nước giùm để cơm khỏi nhão !
Hàm ý không thành công vì:
A: Mai về quê với mình đi !
B: .




A. Đành vậy.
3. Bài tập 3: Hãy điền vào lượt lời của B trong đoạn thoại sau đây một câu có hàm ý từ chối.
-Mai mình bận ôn thi.
Nghĩa tường minh và hàm ý (tiếp...)
I. Điều kiện sử dụng hàm ý
II. Luyện tập
* Sử dụng hàm ý có hiệu quả cần chú ý: người nói (viết) có ý thức đưa hàm ý vào câu nói
- Người nghe (người đọc) phải Hiểu và giải đoán được hàm ý
* Ghi nhớ (sgk- 91)
-Rất tiếc mình đã nhận lời Hoa rồi.
-Mình còn phảI làm hết bài tập toán.
Tìm hàm ý của Lỗ Tấn qua việc ông so sánh hy vọng với con đường trong các câu sau:

Tôi nghĩ bụng: Đã gọi là hy vọng thì không thể nói đâu là thực đâu là hư cũng giống như những con đường trên mặt đất; kỳ thực trên mặt đất vốn làm gì có đường. Người ta đi mãi thì thành đường thôi.
(Lỗ Tấn, Cố hương)
4. Bài tập 4 :
-> Qua sự so sánh của Lỗ Tấn có thể nhận ra hàm ý: Tuy hi vọng chưa thể nói là thực hay hư, nhưng nếu cố gắng thực hiện thì có thể đạt được.
* Ghi nhớ (sgk- 91)
Nghĩa tường minh và hàm ý (tiếp...)
I. Điều kiện sử dụng hàm ý
Sử dụng hàm ý có hiệu quả cần chú ý: người nói (viết) có ý thức đưa hàm ý vào câu nói .
- Người nghe (người đọc) phải hiểu và giải đoán được hàm ý
II/ Luyện tập
5. Bài tập 5:
Tìm những câu có hàm ý mời mọc hoặc từ chối trong các đoạn đối thoại giữa em bé với những người ở trên mây và sóng ( trong bài Mây và sóng của Ta-go). Hãy viết thêm vào mỗi đoạn một câu có hàm ý mời mọc rõ hơn.
Nghĩa tường minh và hàm ý (tiếp...)
I. Điều kiện sử dụng hàm ý
II/Luyện tập
* Sử dụng hàm ý có hiệu quả cần chú ý: người nói (viết) có ý thức đưa hàm ý vào câu nói
- Người nghe (người đọc) phải hiểu và giải đoán được hàm ý
Ghi nhớ (sgk- 91)
Mây và sóng

Mẹ ơi, trên mây có người gọi con:
Bọn tớ chơi từ khi thức dậy cho đến lúc chiều tà. Bọn tớ chơi với bình minh vàng, bọn tớ chơi với vầng trăng bạc.
Con hỏi: Nhưng làm thế nào mình lên đó được?
Họ đáp: Hãy đến nơi tận cùng trái đất, đưa tay lên trời, cậu sẽ được nhấc bổng lên tận tầng mây.
Mẹ mình đang đợi ở nhà-con bảo -Làm thế nào có thể rời mẹ mà đến được?
Thế là họ mỉm cười bay đi.
Nhưng con biết có trò chơi thú vị hơn, mẹ ạ.
Con là mây và mẹ sẽ là trăng.
Hai bàn tay con ôm lấy mẹ, và mái nhà ta sẽ là bầu trời xanh thẳm.
(Ta-go)
Câu có hàm ý mời mọc
"Không biết có ai muốn chơi với bọn tớ không"? Hoặc "Chơi với bọn tớ thích lắm"
Củng cố và luyện tập
Sử dụng hàm ý có tác dụng gỡ?
- Trong giao tiếp:
+ Đảm bảo lịch sự, tế nhị .
+ Dễ dàng chối bỏ yêu cầu nào đó khi cần vì không trực tiếp nói ra điều đó mà do người nghe tự suy ra
- Trong văn học: Nội dung diễn đạt phong phú & tăng giá trị biểu cảm.
Chúc các em có tiết học vui, bổ ích và lý thú.
* Một số tài liệu cũ có thể bị lỗi font khi hiển thị do dùng bộ mã không phải Unikey ...

Người chia sẻ: Tô Thị Hoa
Dung lượng: | Lượt tài: 0
Loại file:
Nguồn : Chưa rõ
(Tài liệu chưa được thẩm định)