Bài 25. Nghĩa tường minh và hàm ý (tiếp theo)

Chào mừng quý thầy cô
về dự giờ thăm lớp
Thoắt trông nàng đã chào thưa:
"Tiểu thư cũng có bây giờ đến đây!
Đàn bà dễ có mấy tay,
Đời xưa mấy mặt đời này mấy gan!
Dễ dàng là thói hồng nhan,
Càng cay nghiệt lắm càng oan trái nhiều."
Hoạn Thư hồn lạc phách xiêu,
Khấu đầu dưới trướng liệu điều kêu ca.
Truyện Kiều, Nguyễn Du
.
Tiết 131 :
Nghĩa tường minh
và hàm ý
( Tiếp theo)
Chị Dậu vừa nói vừa mếu:
- Thôi u không ăn, để phần cho con. Con chỉ được ăn ở nhà bữa này nữa thôi (1). U không muốn ăn tranh của con. Con cứ ăn thật no, không phải nhường nhịn cho u.
Cái Tí chưa hiểu hết ý câu nói của mẹ, nó xám mặt lại và hỏi bằng giọng luống cuống:
- Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu?
Điểm thêm một giây nức nở, chị Dậu ngó con bằng cách xót xa:
- Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài (2).
Cái Tí nghe nói giãy nảy, giống như sét đánh bên tai, nó liệng củ khoai vào rổ và oà lên khóc:
- U bán con thật đấy ư? Con van u, con lạy u, con còn bé bỏng, u đừng đem bán con đi, tội nghiệp. U để cho con ở nhà chơi với em con.


Ngô Tất Tố, Tắt đèn
a) Anh thanh niên
Ô�ng họa sĩ và cô gái
=> Cả hai người đều hiểu hàm ý.
"Mời bác và cô vào uống nước."
"Ông theo liền anh thanh niên vào trong nhà" và "ngồi xuống ghế."
b) Anh Tấn
Chị hàng đậu.
=> Hiểu được hàm ý.
"Chúng tôi không thể cho được".
"Thật là càng giàu có càng không dám rời một đồng xu! Càng không dám rời đồng xu lại càng giàu có!".

Nguyễn Quang Sáng
B�i t?p 2.
Nó nhìn dáo dác một lúc rồi kêu lên:
- Cơm sôi rồi, chắt nước dùm cái ! Nó cũng lại nói trổng.
Tôi lên tiếng mở đường cho nó:
- Cháu phải gọi Ba chắt nước giùm con, phải nói như vậy.
Nó như không để ý đến câu nói của tôi, nó lại kêu lên:
- Cơm sôi rồi, nhão bây giờ!
Anh Sáu vẫn ngồi im [.]
? Tìm hàm ý của câu in đậm? Vì sao em bé không nói thẳng mà phải sử dụng hàm ý?
Cơm sôi rồi, nhão bây giờ!
Không nói thẳng vì:
Trước đó đã nhờ mà không có hiệu quả.
Thời gian bức bách ( để lâu nhão cơm )
Nhờ chắt nước kẻo nhão cơm
Mẩu chuyện vui
Nhầm:
Một anh sờ lên cổ áo, thấy con rận, sợ người ta cười vội vàng hất nó xuống đất nói:
- Tưởng là con rận, hoá ra không phải.
Có người cúi xuống đất cố tinh tim được con rận nhặt lên:
- Tưởng là không phải, hoá ra con rận.
(Truyện cười dân gian Việt Nam)

- Tưởng là con rận, hoá ra không phải.
- Tưởng là không phải, hoá ra con rận.
Mình không ở bẩn làm gì có rận !
Tưởng là không bẩn, thế mà có rận !

A: Mai về quê với mình đi !
B: /./
A. Đành vậy.
Bài tập 3: Hãy điền vào lượt lời của B trong đoạn thoại sau đây một câu có hàm ý từ chối.
-Mỡnh ủaừ coự heùn vụựi baùn ro�i.
-Mình đang bận ôn thi.
Hàm ý là phần thông báo tuy không
được diễn đạt trực tiếp bằng
từ ngữ trong câu nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy .
Hàm ý là phần thông báo tuy không được diễn đạt trực tiếp bằng
từ ngữ trong câu nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy .
Hướng dẫn học ở nhà:
*Nắm được điều kiện sử dụng hàm ý, tác dụng của hàm ý và vận dụng phù hợp
Soạn bài : Chương trình địa phương phần Tiếng Việt
* Gợi ý :
+Tìm một số từ ngữ địa phương trong văn bản " Chiếc lược ngà " . Giải nghĩa các từ ấy .
+ Tìm một số từ ngữ địa phương vùng Quảng Hợp sau đó phiên sang từ ngữ toàn dân.
+ Tìm một số câu thơ có sử dụng từ ngữ địa phương .