Bài 25. Nghĩa tường minh và hàm ý (tiếp theo)
Chia sẻ bởi Nguyến Văn Thanh |
Ngày 07/05/2019 |
30
Chia sẻ tài liệu: Bài 25. Nghĩa tường minh và hàm ý (tiếp theo) thuộc Ngữ văn 9
Nội dung tài liệu:
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý
GV thực hiện: Nguyễn Thị Minh Kiên
Trường THCS Vĩnh Sơn
GV Nguyễn Văn Thanh
Trường THCS Đồng Tâm
CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚP 9A
KIỂM TRA BÀI CŨ:
2.Đọc đoạn thoại sau và xác định câu có chứa hàm ý. Cho biết nội dung của hàm ý.
*Thầy giáo đang giảng bài thì một học sinh bước vào.
HS: - Thưa thầy cho em vào lớp ạ!
Thầy: - Bây giờ là mấy giờ rồi hả?
( Phê bình bạn học sinh đó đi học muộn)
1.Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý?
Bây giờ
là
mấy
giờ
rồi
hả?
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý
(tiếp theo)
Tiết 128: Tiếng việt
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý(tt)
Tiết 128:
Tiếng việt
I. Điều kiện sử dụng hàm ý:
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý(tt)
Tiết 128:
Tiếng việt
I. Điều kiện sử dụng hàm ý:
Đọc đoạn trích và trả lời câu hỏi:
Chị Dậu vừa nói vừa mếu :
- Thôi u không ăn , để phần cho con . Con chỉ được ăn ở nhà bữa này nữa thôi .U không muốn ăn tranh của con .Con cứ ăn thật no, không phải nhường nhịn cho u.
Cái Tí chưa hiểu hết ý câu nói của mẹ , nó xám mặt lại và hỏi bằng giọng luống cuống:
- vậy bữa sau con ăn ở đâu ?
Điểm thêm một “giây” nức nở, chị Dậu ngó con bằng cách xót xa:
- Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.
Cái Tí nghe nói giãy nảy , giống như sét đánh bên tai, nó liệng củ khoai vào rổ và òa lên khóc:
- U bán con thật đấy Ư ? Con van u , con lạy u, con còn bé bỏng , u đừng đem bán con đi, tội nghiệp. U để cho con ở nhà chơi với em con.
(Ngô Tất Tố , Tắt đèn)
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý(tt)
Tiết 128:
Tiếng việt
I. Điều kiện sử dụng hàm ý:
Câu 1:Con chỉ được ăn ở nhà bữa này nữa thôi .
Câu 2:Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.
Nêu hàm ý của những câu in đậm?
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý(tt)
Tiết 128:
Tiếng việt
I. Điều kiện sử dụng hàm ý:
Hàm ý của những câu in đậm:
Câu 1:Con chỉ được ăn ở nhà bữa này nữa thôi.
-> Sau bữa này con không còn được ở nhà với thầy mẹ và các em nữa. Mẹ đã bán con.
Câu 2: Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.
-> Mẹ đã bán con cho nhà cụ Nghị thôn Đoài.
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý(tt)
Tiết 128:
Tiếng việt
I. Điều kiện sử dụng hàm ý:
Vì sao chị Dậu không dám nói
thẳng với con mà phải dùng hàm ý?
Trả lời:
Bán con là điều đau lòng, buồn khổ của người mẹ nên chị Dậu không dám nói thẳng ra mà phải dùng hàm ý.
? Hàm ý trong câu nói nào của chị Dậu rõ hơn? Vì sao chị phải nói rõ như vậy?
Trả lời:
Hàm ý trong câu 2 rõ hơn.
Chị Dậu phải nói rõ hơn vì cái Tí không hiểu được hàm ý của câu nói thứ nhất.
? Chi tiết nào cho thấy cái Tý đã hiểu hàm ý trong câu nói thứ hai của mẹ?
Chi tiết:
- “Cái Tý nghe nói giãy nảy” và câu nói trong tiếng khóc của cái Tí :
- “ U bán con thật đấy ư”?
Câu 1:Con chỉ được ăn ở nhà bữa này nữa thôi .
Câu 2:Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý(tt)
Tiết 128:
Tiếng việt
I. Điều kiện sử dụng hàm ý:
Vậy để sử dụng hàm ý có hiệu quả, cần có những điều kiện gì?
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý(tt)
Tiết 128:
Tiếng việt
Để sử dụng hàm ý cần phải có hai điều kiện sau :
- Người nói, người viết có ý thức đưa hàm ý vào câu nói .
- Người nghe,người đọc có năng lực giải đoán hàm ý .(người nghe có thể hiểu hàm ý của người nói )
I. Điều kiện sử dụng hàm ý:
Để sử dụng hàm ý cần phải có hai điều kiện sau :
- Người nói, người viết có ý thức đưa hàm ý vào câu nói .
- Người nghe,người đọc có năng lực giải đoán hàm ý .(người nghe có thể hiểu hàm ý của người nói )
Các tình huống nêu ra trong bài đã đảm bảo điều kiện của việc sử dụng hàm ý chưa? Vì sao?
Các tình huống nêu ra trong bài đảm bảo điều kiện của việc sử dụng hàm ý vì:
- Người nói có ý thức đưa hàm ý vào câu nói.
- Người nghe có năng lực để giải đoán hàm ý.
Bài tập nhanh 1 : Xác định câu có chứa hàm ý, cho biết nội dung của hàm ý. Chi tiết nào chứng tỏ hàm ý đã được giải đoán ?
Thấy con đi chơi về muộn, ông bố hỏi:
- Bây giờ là mấy giờ rồi hả con?
- Con xin lỗi bố ạ! – Người con khe khẽ đáp.
Câu có chứa hàm ý:
Phê bình con – trách con ,đi chơi về muộn.
Chi tiết cho biết hàm ý
đã được giải đoán:
- Bây giờ là mấy giờ rồi hả con?
- Con xin lỗi bố ạ!
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý(tt)
Tiết 123:
Tiếng việt
Bài tập nhanh 2: Mẩu chuyện
Anh chồng đi chăn một đàn bò 10 con. Chiều tối anh ta cưỡi một con bò và lùa những con còn lại về nhà. Đến cổng , anh chồng dừng lại để đếm xem có đủ 10 con bò hay không . Anh ta đếm đi đếm lại mãi vẫn chỉ thấy 9 con. Hoảng quá , anh ta thất thanh gọi vợ . Chị vợ lật đật đật chạy ra hỏi: “ Ai chọc tiết mình mà kêu khiếp thế ?” Anh chồng mếu máo :Mình ơi …Thiếu một con bò !.. .”
Chị vợ cười :” Tưởng gì ? Thừa một con thì có !
Xác định câu có hàm ý ?
Nêu hàm ý của câu nói ấy ?
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý(tt)
Tiết 123:
Tiếng việt
Câu nói có hàm ý: Tưởng gì ? Thừa một con thì có.
Hàm ý : Chê chồng : Đồ ngu như con bò – còn một con đang cưỡi sao không đếm ?
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý(tt)
Tiết 123:
Tiếng việt
Nêu hàm ý của câu in đậm sau:
con nấu cơm , nhìn nồi cơm nấu nhão , mẹ hỏi:
Con nấu cơm hay nấu cháo đấy ?
Bài tập nhanh 3
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý(tt)
Tiết 123:
Tiếng việt
Con nấu cơm hay nấu cháo đấy !
Hàm ý : Chê con nấu cơm nhão , cho nhiều nước quá.
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý(tt)
Tiết 123:
Tiếng việt
Điều kiện sử dụng hàm ý:
ghi nhớ (sgk/91)
Cho ví dụ về một tình huống hội thoại có chứa hàm ý và nhận xét ?
Ví dụ:
A: Tối nay, bạn đi xem phim với mình nhé!
B: Tối nay, tớ phải làm bài tập.
Nhận xét:
A mời B đi xem phim vào buổi tối nhưng A đã dùng hàm ý để từ chối.
Hàm ý: Tớ bận không đi xem phim cùng bạn được.
=> Đây là cách từ chối khéo léo.
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý(tt)
Tiết 128:
Tiếng việt
Điều kiện sử dụng hàm ý:
Luyện tập :
-
--
-
Bài tập 1(sgk)
a) Người nói: anh thanh niên.
Người nghe: ông họa sĩ và cô gái.
Hàm ý câu in đậm: “ Mời bác và cô gái vào uống nước”
Hai người nghe đều hiểu hàm ý đó, chi tiết: “Ông theo liền anh thanh niên vào nhà” và “ngồi xuống ghế”
Người nói: anh Tấn.
Người nghe: chị Hai Dương (nàng Tây Thi đậu phụ)
Hàm ý câu in đậm:”Chúng tôi không thể cho được.”
Người nghe hiểu được hàm ý đó, thể hiện ở câu nói cuối cùng: “Thật càng giàu có càng không dám rời một đồng xu! Càng không dám rời đồng xu lại càng giàu có”
c) Người nói : Thúy Kiều.
Người nghe : Hoạn Thư
Hàm ý câu in đậm :câu 1 giễu cợt
câu 2 làm điều độc ác sẽ gặp sự báo oán. Hãy chuẩn bị nhận sự báo oán thích đáng.
Người nghe hiểu được hàm ý thể hiện qua chi tiết “ hồn lạc phách siêu”, khấu đầu dưới trướng ..”
Bài tập 1
Bài 2sgk: Xác định hàm ý của câu in đậm? Vì sao em bé không nói thẳng được mà phải sử dụng hàm ý? Việc sử dụng hàm ý có thành công không? Vì sao?
Nó nhìn dáo dác một lúc rồi kêu lên:
- Cơm sôi rồi, chắt nước giùm cái ! – Nó cũng lại nói trổng.
Tôi lên tiếng mở đường cho nó:
- Cháu phải gọi “Ba chắt nước giùm con”, phải nói như vậy.
Nó như không để ý đến câu nói của tôi, nó lại kêu lên:
- Cơm sôi rồi nhão bây giờ !
Anh Sáu vẫn ngồi im […]
- Hàm ý: chắt giùm nước để cơm khỏi nhão
Bài 2:
Hàm ý: chắt giùm nước để cơm khỏi nhão.
Em bé dùng hàm ý vì đã có lần nói thẳng rồi mà không hiệu quả. Vả lại lần nói thứ hai này có thêm yếu tố thời gian bức bách để yêu cầu người nghe làm theo ý mình.
Việc sử dụng hàm ý không thành công vì “Anh Sáu vẫn ngồi im”, tức là tỏ ra không cộng tác.
Bài 3: Điền vào lượt lời của B trong đoạn thoại sau đây một câu có hàm ý từ chối.
A: Mai về quê với mình đi !
B: / ………………………………………………………………..
A: Đành vậy.
* Điền: - Mình còn rất nhiều bài tập.
- Mai mình phải trông nhà.
- Mình sắp thi rồi.
- Mình phải đi thăm bà ốm ở bệnh viện.
Lưu ý:
- Có thể nêu ra việc phải làm vào ngày mai(nên không thể đi được) như:
- Mình còn rất nhiều bài tập.
- Mai mình phải trông nhà.
- Mình sắp thi rồi.
- Mình phải đi thăm bà ốm ở bệnh viện…
- Trước lời mời của người khác, nếu muốn từ chối, ta không nên dùng nghĩa tường minh mà nên sử dụng hàm ý để từ chối một cách khéo léo.
Bài 4: Tìm hàm ý của Lỗ Tấn qua việc ông so sánh “hy vọng” với “con đường”
Tôi nghĩ bụng: Đã gọi là hi vọng thì không thể nói đâu là thực, đâu là hư. Cũng giống như những con đường trên mặt đất; kì thực trên mặt đất vốn làm gì có đường. Người ta đi mãi thì thành đường thôi.
- Hàm ý: Tuy hi vọng chưa thể nói là thực hay hư, nhưng nếu cố gắng thực hiện thì có thể đạt được.
Bài 5: Tìm câu có hàm ý mời mọc, câu có hàm ý từ chối trong đoạn đối thoại giữa em bé với mây và sóng
- Câu có hàm ý mời mọc:
+ “ Bọn tớ chơi từ khi thức dậy cho đến lúc chiều tà…”
+ “ Bọn tớ ca hát từ sáng sớm cho đến hoàng hôn…”
- Câu có hàm ý từ chối:
+ “ Mẹ mình đang ở đợi ở nhà.”
+ “ Làm sao có thể rời mẹ mà đến được?”.
* Viết thêm câu có chứa hàm ý mời mọc rõ hơn.
“Chơi với bọn tớ thích lắm đấy.”
“Có ai muốn chơi với bọn tớ không?”
“Các bạn nhỏ mà đi cùng thì thích lắm đấy.”
Bài tập:
Em hãy tạo lập một đoạn hội thoại ngắn có sử dụng hàm ý ? Cho biết hàm ý đó là gì?
Bài làm:
Tài: - Cậu có thích môn cờ vua không?
Lộc:- Tớ chỉ thích môn bóng đá thôi.
Tài: - Vậy à.
* Hàm ý trong lời nói của Lộc: Tớ không thích môn cờ vua.
Củng cố:
Điều kiện sử dụng hàm ý
Hướng dẫn học ở nhà:
- Hoàn thiện bài tập
- Học bài; chuẩn bị bài Kiểm tra Văn ( Phần thơ )
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN!
Giờ học kết thúc
GV thực hiện: Nguyễn Thị Minh Kiên
Trường THCS Vĩnh Sơn
GV Nguyễn Văn Thanh
Trường THCS Đồng Tâm
CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚP 9A
KIỂM TRA BÀI CŨ:
2.Đọc đoạn thoại sau và xác định câu có chứa hàm ý. Cho biết nội dung của hàm ý.
*Thầy giáo đang giảng bài thì một học sinh bước vào.
HS: - Thưa thầy cho em vào lớp ạ!
Thầy: - Bây giờ là mấy giờ rồi hả?
( Phê bình bạn học sinh đó đi học muộn)
1.Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý?
Bây giờ
là
mấy
giờ
rồi
hả?
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý
(tiếp theo)
Tiết 128: Tiếng việt
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý(tt)
Tiết 128:
Tiếng việt
I. Điều kiện sử dụng hàm ý:
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý(tt)
Tiết 128:
Tiếng việt
I. Điều kiện sử dụng hàm ý:
Đọc đoạn trích và trả lời câu hỏi:
Chị Dậu vừa nói vừa mếu :
- Thôi u không ăn , để phần cho con . Con chỉ được ăn ở nhà bữa này nữa thôi .U không muốn ăn tranh của con .Con cứ ăn thật no, không phải nhường nhịn cho u.
Cái Tí chưa hiểu hết ý câu nói của mẹ , nó xám mặt lại và hỏi bằng giọng luống cuống:
- vậy bữa sau con ăn ở đâu ?
Điểm thêm một “giây” nức nở, chị Dậu ngó con bằng cách xót xa:
- Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.
Cái Tí nghe nói giãy nảy , giống như sét đánh bên tai, nó liệng củ khoai vào rổ và òa lên khóc:
- U bán con thật đấy Ư ? Con van u , con lạy u, con còn bé bỏng , u đừng đem bán con đi, tội nghiệp. U để cho con ở nhà chơi với em con.
(Ngô Tất Tố , Tắt đèn)
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý(tt)
Tiết 128:
Tiếng việt
I. Điều kiện sử dụng hàm ý:
Câu 1:Con chỉ được ăn ở nhà bữa này nữa thôi .
Câu 2:Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.
Nêu hàm ý của những câu in đậm?
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý(tt)
Tiết 128:
Tiếng việt
I. Điều kiện sử dụng hàm ý:
Hàm ý của những câu in đậm:
Câu 1:Con chỉ được ăn ở nhà bữa này nữa thôi.
-> Sau bữa này con không còn được ở nhà với thầy mẹ và các em nữa. Mẹ đã bán con.
Câu 2: Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.
-> Mẹ đã bán con cho nhà cụ Nghị thôn Đoài.
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý(tt)
Tiết 128:
Tiếng việt
I. Điều kiện sử dụng hàm ý:
Vì sao chị Dậu không dám nói
thẳng với con mà phải dùng hàm ý?
Trả lời:
Bán con là điều đau lòng, buồn khổ của người mẹ nên chị Dậu không dám nói thẳng ra mà phải dùng hàm ý.
? Hàm ý trong câu nói nào của chị Dậu rõ hơn? Vì sao chị phải nói rõ như vậy?
Trả lời:
Hàm ý trong câu 2 rõ hơn.
Chị Dậu phải nói rõ hơn vì cái Tí không hiểu được hàm ý của câu nói thứ nhất.
? Chi tiết nào cho thấy cái Tý đã hiểu hàm ý trong câu nói thứ hai của mẹ?
Chi tiết:
- “Cái Tý nghe nói giãy nảy” và câu nói trong tiếng khóc của cái Tí :
- “ U bán con thật đấy ư”?
Câu 1:Con chỉ được ăn ở nhà bữa này nữa thôi .
Câu 2:Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý(tt)
Tiết 128:
Tiếng việt
I. Điều kiện sử dụng hàm ý:
Vậy để sử dụng hàm ý có hiệu quả, cần có những điều kiện gì?
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý(tt)
Tiết 128:
Tiếng việt
Để sử dụng hàm ý cần phải có hai điều kiện sau :
- Người nói, người viết có ý thức đưa hàm ý vào câu nói .
- Người nghe,người đọc có năng lực giải đoán hàm ý .(người nghe có thể hiểu hàm ý của người nói )
I. Điều kiện sử dụng hàm ý:
Để sử dụng hàm ý cần phải có hai điều kiện sau :
- Người nói, người viết có ý thức đưa hàm ý vào câu nói .
- Người nghe,người đọc có năng lực giải đoán hàm ý .(người nghe có thể hiểu hàm ý của người nói )
Các tình huống nêu ra trong bài đã đảm bảo điều kiện của việc sử dụng hàm ý chưa? Vì sao?
Các tình huống nêu ra trong bài đảm bảo điều kiện của việc sử dụng hàm ý vì:
- Người nói có ý thức đưa hàm ý vào câu nói.
- Người nghe có năng lực để giải đoán hàm ý.
Bài tập nhanh 1 : Xác định câu có chứa hàm ý, cho biết nội dung của hàm ý. Chi tiết nào chứng tỏ hàm ý đã được giải đoán ?
Thấy con đi chơi về muộn, ông bố hỏi:
- Bây giờ là mấy giờ rồi hả con?
- Con xin lỗi bố ạ! – Người con khe khẽ đáp.
Câu có chứa hàm ý:
Phê bình con – trách con ,đi chơi về muộn.
Chi tiết cho biết hàm ý
đã được giải đoán:
- Bây giờ là mấy giờ rồi hả con?
- Con xin lỗi bố ạ!
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý(tt)
Tiết 123:
Tiếng việt
Bài tập nhanh 2: Mẩu chuyện
Anh chồng đi chăn một đàn bò 10 con. Chiều tối anh ta cưỡi một con bò và lùa những con còn lại về nhà. Đến cổng , anh chồng dừng lại để đếm xem có đủ 10 con bò hay không . Anh ta đếm đi đếm lại mãi vẫn chỉ thấy 9 con. Hoảng quá , anh ta thất thanh gọi vợ . Chị vợ lật đật đật chạy ra hỏi: “ Ai chọc tiết mình mà kêu khiếp thế ?” Anh chồng mếu máo :Mình ơi …Thiếu một con bò !.. .”
Chị vợ cười :” Tưởng gì ? Thừa một con thì có !
Xác định câu có hàm ý ?
Nêu hàm ý của câu nói ấy ?
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý(tt)
Tiết 123:
Tiếng việt
Câu nói có hàm ý: Tưởng gì ? Thừa một con thì có.
Hàm ý : Chê chồng : Đồ ngu như con bò – còn một con đang cưỡi sao không đếm ?
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý(tt)
Tiết 123:
Tiếng việt
Nêu hàm ý của câu in đậm sau:
con nấu cơm , nhìn nồi cơm nấu nhão , mẹ hỏi:
Con nấu cơm hay nấu cháo đấy ?
Bài tập nhanh 3
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý(tt)
Tiết 123:
Tiếng việt
Con nấu cơm hay nấu cháo đấy !
Hàm ý : Chê con nấu cơm nhão , cho nhiều nước quá.
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý(tt)
Tiết 123:
Tiếng việt
Điều kiện sử dụng hàm ý:
ghi nhớ (sgk/91)
Cho ví dụ về một tình huống hội thoại có chứa hàm ý và nhận xét ?
Ví dụ:
A: Tối nay, bạn đi xem phim với mình nhé!
B: Tối nay, tớ phải làm bài tập.
Nhận xét:
A mời B đi xem phim vào buổi tối nhưng A đã dùng hàm ý để từ chối.
Hàm ý: Tớ bận không đi xem phim cùng bạn được.
=> Đây là cách từ chối khéo léo.
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý(tt)
Tiết 128:
Tiếng việt
Điều kiện sử dụng hàm ý:
Luyện tập :
-
--
-
Bài tập 1(sgk)
a) Người nói: anh thanh niên.
Người nghe: ông họa sĩ và cô gái.
Hàm ý câu in đậm: “ Mời bác và cô gái vào uống nước”
Hai người nghe đều hiểu hàm ý đó, chi tiết: “Ông theo liền anh thanh niên vào nhà” và “ngồi xuống ghế”
Người nói: anh Tấn.
Người nghe: chị Hai Dương (nàng Tây Thi đậu phụ)
Hàm ý câu in đậm:”Chúng tôi không thể cho được.”
Người nghe hiểu được hàm ý đó, thể hiện ở câu nói cuối cùng: “Thật càng giàu có càng không dám rời một đồng xu! Càng không dám rời đồng xu lại càng giàu có”
c) Người nói : Thúy Kiều.
Người nghe : Hoạn Thư
Hàm ý câu in đậm :câu 1 giễu cợt
câu 2 làm điều độc ác sẽ gặp sự báo oán. Hãy chuẩn bị nhận sự báo oán thích đáng.
Người nghe hiểu được hàm ý thể hiện qua chi tiết “ hồn lạc phách siêu”, khấu đầu dưới trướng ..”
Bài tập 1
Bài 2sgk: Xác định hàm ý của câu in đậm? Vì sao em bé không nói thẳng được mà phải sử dụng hàm ý? Việc sử dụng hàm ý có thành công không? Vì sao?
Nó nhìn dáo dác một lúc rồi kêu lên:
- Cơm sôi rồi, chắt nước giùm cái ! – Nó cũng lại nói trổng.
Tôi lên tiếng mở đường cho nó:
- Cháu phải gọi “Ba chắt nước giùm con”, phải nói như vậy.
Nó như không để ý đến câu nói của tôi, nó lại kêu lên:
- Cơm sôi rồi nhão bây giờ !
Anh Sáu vẫn ngồi im […]
- Hàm ý: chắt giùm nước để cơm khỏi nhão
Bài 2:
Hàm ý: chắt giùm nước để cơm khỏi nhão.
Em bé dùng hàm ý vì đã có lần nói thẳng rồi mà không hiệu quả. Vả lại lần nói thứ hai này có thêm yếu tố thời gian bức bách để yêu cầu người nghe làm theo ý mình.
Việc sử dụng hàm ý không thành công vì “Anh Sáu vẫn ngồi im”, tức là tỏ ra không cộng tác.
Bài 3: Điền vào lượt lời của B trong đoạn thoại sau đây một câu có hàm ý từ chối.
A: Mai về quê với mình đi !
B: / ………………………………………………………………..
A: Đành vậy.
* Điền: - Mình còn rất nhiều bài tập.
- Mai mình phải trông nhà.
- Mình sắp thi rồi.
- Mình phải đi thăm bà ốm ở bệnh viện.
Lưu ý:
- Có thể nêu ra việc phải làm vào ngày mai(nên không thể đi được) như:
- Mình còn rất nhiều bài tập.
- Mai mình phải trông nhà.
- Mình sắp thi rồi.
- Mình phải đi thăm bà ốm ở bệnh viện…
- Trước lời mời của người khác, nếu muốn từ chối, ta không nên dùng nghĩa tường minh mà nên sử dụng hàm ý để từ chối một cách khéo léo.
Bài 4: Tìm hàm ý của Lỗ Tấn qua việc ông so sánh “hy vọng” với “con đường”
Tôi nghĩ bụng: Đã gọi là hi vọng thì không thể nói đâu là thực, đâu là hư. Cũng giống như những con đường trên mặt đất; kì thực trên mặt đất vốn làm gì có đường. Người ta đi mãi thì thành đường thôi.
- Hàm ý: Tuy hi vọng chưa thể nói là thực hay hư, nhưng nếu cố gắng thực hiện thì có thể đạt được.
Bài 5: Tìm câu có hàm ý mời mọc, câu có hàm ý từ chối trong đoạn đối thoại giữa em bé với mây và sóng
- Câu có hàm ý mời mọc:
+ “ Bọn tớ chơi từ khi thức dậy cho đến lúc chiều tà…”
+ “ Bọn tớ ca hát từ sáng sớm cho đến hoàng hôn…”
- Câu có hàm ý từ chối:
+ “ Mẹ mình đang ở đợi ở nhà.”
+ “ Làm sao có thể rời mẹ mà đến được?”.
* Viết thêm câu có chứa hàm ý mời mọc rõ hơn.
“Chơi với bọn tớ thích lắm đấy.”
“Có ai muốn chơi với bọn tớ không?”
“Các bạn nhỏ mà đi cùng thì thích lắm đấy.”
Bài tập:
Em hãy tạo lập một đoạn hội thoại ngắn có sử dụng hàm ý ? Cho biết hàm ý đó là gì?
Bài làm:
Tài: - Cậu có thích môn cờ vua không?
Lộc:- Tớ chỉ thích môn bóng đá thôi.
Tài: - Vậy à.
* Hàm ý trong lời nói của Lộc: Tớ không thích môn cờ vua.
Củng cố:
Điều kiện sử dụng hàm ý
Hướng dẫn học ở nhà:
- Hoàn thiện bài tập
- Học bài; chuẩn bị bài Kiểm tra Văn ( Phần thơ )
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN!
Giờ học kết thúc
* Một số tài liệu cũ có thể bị lỗi font khi hiển thị do dùng bộ mã không phải Unikey ...
Người chia sẻ: Nguyến Văn Thanh
Dung lượng: |
Lượt tài: 0
Loại file:
Nguồn : Chưa rõ
(Tài liệu chưa được thẩm định)