Bài 25. Mây và sóng

Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô về dự giờ học
Kiểm tra bài cũ:
Hãy trình bày hiểu biết của em về cách làm bài văn nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ.
Phải có một bố cục mạch lạc theo 3 phần:
Mở bài : Giới thiệu đoạn thơ, bài thơ và nêu nhận xét, đánh giá chung.
Thân bài: lần lượt trình bày những suy nghĩ, đánh giá về nội dung, nghệ thuật của đoạn thơ, bài thơ đó.
Kết bài: khái quát giá trị, ý nghĩa của đoạn thơ, bài thơ.

Phần nội dung bài viết phải nêu lên được các nhận xét, đánh giá và sự cảm thụ riêng của người viết. Những nhận xét, đánh giá ấy phải gắn với phân tích, bình giá nghệ thuật và nội dung cảm xúc, ... của tác phẩm.
Chú ý: Khi nghị luận một đoạn thơ, phải đặt đoạn thơ đó trong kết cấu, nội dung chung của toàn tác phẩm.
Tiết 126:
Mây và Sóng
(Tagor – Ấn Độ)
Tiết 126: MÂY VÀ SÓNG
(Tagore– Ấn Độ)
Tác giả , tác phẩm:
Tagore (1861 - 1941), là nhà thơ hiện đại nổi tiếng của Ấn Độ.
Thơ: thể hiện tinh thần nhân văn cao cả và tính chất trữ tình, triết lí nồng đượm.
Chú ý:
Màn hình bên tay trái của em hiển thị nội dung ghi bài, bên tay phải là phần bảng phụ. Khi nào nội dung ghi bài hết phần bảng bên tay trái, sẽ sang phần bảng bên phải.
Clouds and waves
Mother, the folk who live up in the clouds call out to me-
"We play from the time we wake till the day ends.
We play with the golden dawn, we play with the silver moon.
I ask, "But, how am I to get up to you?" They answer, "Come to the edge of the earth, lift up your hands to the sky, and you will be taken up into the clouds."
"My mother is waiting for me at home," I say. "How can I leave her and come?"
Then they smile and float away.
But I know a nicer game than that, mother.
I shall be the cloud and you the moon.
I shall cover you with both my hands, and our house-top will be the blue sky.
The folk who live in the waves call out to me--
"We sing from morning till night; on and on we travel and know not where we pass."
I ask, "But, how am I to join you?" They tell me, "Come to the edge of the shore and stand with your eyes tight shut, and you will be carried out upon the waves."
I say,"My mother always wants me at home in the evening--how can I leave her and go?"
Then they smile, dance and pass by.
But I know a better game than that.
I will be the waves and you will be a strange shore.
I shall roll on and on and on, and break upon your lap with laughter.
And no one in the world will know where we both are.


Tiết 126: MÂY VÀ SÓNG
(Tagore – Ấn Độ)
Tác giả , tác phẩm:
Tagore (1861 - 1941), là nhà thơ hiện đại nổi tiếng của Ấn Độ.
Thơ: thể hiện tinh thần nhân văn cao cả và tính chất trữ tình, triết lí nồng đượm.
II. Đọc – hiểu văn bản:
Bố cục: 2 phần
Có kết cấu trùng điệp.
Tiết 126: MÂY VÀ SÓNG
(Tagore – Ấn Độ)
Tác giả , tác phẩm:
Tagore (1861 - 1941), là nhà thơ hiện đại nổi tiếng của Ấn Độ.
Thơ: thể hiện tinh thần nhân văn cao cả và tính chất trữ tình, triết lí nồng đượm.
II. Đọc – hiểu văn bản:


Bố cục: 2 phần
1. Lời rủ rê, lời từ chối:
“chơi với bình minh vàng”, “với vầng trăng bạc”, “ca hát...”, “ngao du...”
 Hấp dẫn, thú vị (có thiên nhiên tươi đẹp, bao điều mới lạ), phù hợp tâm lí trẻ thơ.
Có kết cấu trùng điệp.
- “được nhấc...lên mây”, “được... sóng nâng đi”
- “Làm thế nào ...”
- “mẹ... đang đợi ...”, “mẹ ... luôn muốn mình...”, “ làm sao ... rời mẹ...”
 Thích thbị lôi cuốn.
 Từ chối.
? Tình thương mẹ d� níu gi? em b�, gi�p em khu?c t? s? ham mu?n .
Tiết 126: MÂY VÀ SÓNG
(Tagore – Ấn Độ)
Tác giả , tác phẩm:
Tagore (1861 - 1941), là nhà thơ hiện đại nổi tiếng của Ấn Độ.
Thơ: thể hiện tinh thần nhân văn cao cả và tính chất trữ tình, triết lí nồng đượm.
II. Đọc – hiểu văn bản:


Bố cục: 2 phần
1. Lời rủ rê, lời từ chối:
“chơi với bình minh vàng”, “với vầng trăng bạc”, “ca hát...”, “ngao du...”
 Hấp dẫn, thú vị (có thiên nhiên tươi đẹp, bao điều mới lạ), phù hợp tâm lí trẻ thơ.
Có kết cấu trùng điệp.
- “được nhấc...lên mây”, “sóng nâng đi”
- “Làm thế nào ...”
- “mẹ... đang đợi ...”, “mẹ ... luôn muốn mình...”, “ làm sao ... rời mẹ...”
 Thích thú, bị lôi cuốn.
 Từ chối.
? Tình thương mẹ d� níu gi? em b�, gi�p em khu?c t? s? ham mu?n .
Trò chơi sáng tạo của em bé:
+ Em bé-mây, mẹ-trăng, ma?i nhà- bầu trời.
+ Em bé - sóng, mẹ- bến bờ kì la, cu?i v? tan v�o lịng m?.
 hay, thú vị, diệu kì (có tất cả những điều em yêu thích: thiên nhiên, nhà , mẹ và em )
? niềm hạnh phúc lớn lao, thi�ng li�ng nhung bình d? .
Ý nghĩa 2 câu câu cuối:
Là hình ảnh tượng trưng, triết lí sâu sắc: lòng mẹ yêu con, tình mẹ vô bờ bến và tình mẫu tử có ở khắp nơi, thiêng liêng, bất diệt.
Tổ ng kết:
Thơ văn xuôi, hình thức đối thoại lồng trong lời kể, tưởng tượng bay bổng nhưng phù hợp.
Miêu tả thiên nhiên sinh động và mang tính biểu tượng.
+ Hình ảnh thiên nhiên trong trò chơi của mây và sóng tượng trưng cho sự cám dỗ, quyến rũ ở đời.
+ Hình ảnh thiên nhiên trong trò chơi của em tượng trưng cho niềm hạnh phúc lớn lao của tình mẫu tử.
Hình ảnh so sánh, liên tưởng độc đáo “con là mây, là sóng; mẹ là trăng, là bến bờ kì lạ”, gợi cảm, giàu tính biểu tượng.
Lặp từ ngữ, hình ảnh, cấu trúc nhưng có sự biến hóa và tăng cấp.
 Tất cả giúp thể hiện sâu sắc tình yêu mẹ của em bé và có giá trị ca ngợi tình mẫu tử bất diệt.
THẢO LUẬN :
Theo nhóm bàn , thời gian 3 phút.
Câu hỏi:
Qua tìm hiểu, phân tích bài thơ, em có nhận xét gì về các tác giả sử dụng thủ pháp trùng điệp trong kết cấu giữa 2 phần thơ và hình ảnh thơ? Nếu không có phần 2, ý thơ có trọn vẹn không? Thêm phần 2 vào có ý nghiã gì?
Hđãy cho biết nghệ thuật đặc sắc của bài thơ là gì? ( gợi ý: Hình thức bài thơ? Nghệ thuật miêu tả thiên nhiên? Hình ảnh so sánh, liên tưởng trong trò chơi của em bé như thế nào? ....) Những nghệ thuật đặc sắc đó đã đem đến giá trị nội dung nào cho bài thơ?
Cách sử dụng thủ pháp trùng điệp của tác giả lại rất độc đáo, dù có sự lặp lại ở 2 phần thơ về mặt cấu trúc trúc và hình ảnh thơ nhưng ý và lời hoàn toàn không trùng lắp mà có sự biến hóa, tăng cấp: trò chơi sau hấp dẫn, hứng thú hơn trò chơi trước, hình ảnh người mẹ dù xuất hiện gián tiếp qua lời con trẻ nhưng ở phần sau rõ nét hơn, tình cảm ở phần 2 dạt dào, mênh mang hơn.
Không có phần 2 ý thơ đã trọn vẹn nhưng thêm phần hai vào là thêm thử thách phần 2 để thấy rằng, sự thử thách đối với em bé không phải một lần cá biệt và duy nhất mà rất nhiều lần bị quyến rũ, cám dỗ nhưng em bé vẫn chọn mẹ, dành cho mẹ một tình yêu thương trọn vẹn. Điều này khẳng định, tình yêu mẹ của bé sâu sắc, thiêng liêng.
Tiết 126: MÂY VÀ SÓNG
(Tagore – Ấn Độ)
Tác giả , tác phẩm:
Tagore (1861 - 1941), là nhà thơ hiện đại nổi tiếng của Ấn Độ.
Thơ: thể hiện tinh thần nhân văn cao cả và tính chất trữ tình, triết lí nồng đượm.
II. Đọc – hiểu văn bản:


Bố cục: 2 phần
1. Lời rủ rê, lời từ chối:
“chơi với bình minh vàng”, “với vầng trăng bạc”, “ca hát...”, “ngao du...”
 Hấp dẫn, thú vị (có thiên nhiên tươi đẹp, bao điều mới lạ), phù hợp tâm lí trẻ thơ.
Có kết cấu trùng điệp.
- “được nhấc...lên mây”, “sóng nâng đi”
- “Làm thế nào ...”
- “mẹ... đang đợi ...”, “mẹ ... luôn muốn mình...”, “ làm sao ... rời mẹ...”
 Thích thú, bị lôi cuốn.
 Từ chối.
? Tình thương mẹ d� níu gi? em b� , gi�p em khu?c t? s? ham mu?n .
Trò chơi sáng tạo của em bé:
+ Em bé-mây, mẹ-trăng, ma?i nhà- bầu trời.
+ Em bé - sóng, mẹ- bến bờ kì la, cu?i v? tan v�o lịng m?.
 hay, thú vị, diệu kì (có tất cả những điều em yêu thích: thiên nhiên, nhà , mẹ và em )
? niềm hạnh phúc lớn lao, thi�ng li�ng nhung bình d? .
Ý nghĩa 2 câu câu cuối:
Là hình ảnh tượng trưng, triết lí sâu sắc: lòng mẹ yêu con, tình mẹ vô bờ bến và tình mẫu tử có ở khắp nơi, thiêng liêng, bất diệt.
Tổ ng kết:
Ghi nhớ ( Sgk/89)
Luyện tập:
Ý nghĩa triết lí của bài thơ:
Tình maãu töû laø choã döïa vöõng chaéc.
Haïnh phuùc do con ngöôøi taïo ra.
Tình yeâu laø ñoäng löïc, coäi nguoàn cuûa söï sáng taïo.
TH?O LU?N :
Theo nhĩm b�n, th?i gian 3 ph�t
Ngoài ý nghĩa ca ngợi tình mẫu tử, bài thơ còn gợi suy ngẫm thêm di�`u gì ?
Tình mẫu tử có sức mạnh diệu kì, là một trong những điểm tựa vững chắc để ta có thể khước từ những cám dỗ và quyến rũ, làm cho tâm hồn con người trở nên tốt đẹp hơn, phong phú hơn.
Nhắc nhở mọi người: hạnh phúc không phải là điều gì xa xôi bí ẩn do ai ban cho mà có ở ngay trong cuộc đời do chính con người tạo dựng nên.
Tình yeâu laø ñoäng löïc, coäi nguoàn cuûa söï sáng taïo.
Tiết 126: MÂY VÀ SÓNG
(Tagore – Ấn Độ)
Tác giả , tác phẩm:
Tagore (1861 - 1941), là nhà thơ hiện đại nổi tiếng của Ấn Độ.
Thơ: thể hiện tinh thần nhân văn cao cả và tính chất trữ tình, triết lí nồng đượm.
II. Đọc – hiểu văn bản:


Bố cục: 2 phần
1. Lời rủ rê, lời từ chối:
“chơi với bình minh vàng”, “với vầng trăng bạc”, “ca hát...”, “ngao du...”
 Hấp dẫn, thú vị (có thiên nhiên tươi đẹp, bao điều mới lạ), phù hợp tâm lí trẻ thơ.
Có kết cấu trùng điệp.
- “được nhấc...lên mây”, “sóng nâng đi”
- “Làm thế nào ...”
- “mẹ... đang đợi ...”, “mẹ ... luôn muốn mình...”, “ làm sao ... rời mẹ...”
 Thích thú, bị lôi cuốn.
 Từ chối.
? Tình thương mẹ d� níu gi? em b� , gi�p em khu?c t? s? ham mu?n .
Trò chơi sáng tạo của em bé:
+ Em bé-mây, mẹ-trăng, ma?i nhà- bầu trời.
+ Em bé - sóng, mẹ- bến bờ kì la, cu?i v? tan v�o lịng m?.
 hay, thú vị, diệu kì (có tất cả những điều em yêu thích: thiên nhiên, nhà , mẹ và em )
? niềm hạnh phúc lớn lao, thi�ng li�ng nhung bình d? .
Ý nghĩa 2 câu câu cuối:
Là hình ảnh tượng trưng, triết lí sâu sắc: lòng mẹ yêu con, tình mẹ vô bờ bến và tình mẫu tử có ở khắp nơi, thiêng liêng, bất diệt.
Tổ ng kết:
Ghi nhớ ( Sgk/89)
Luyện tập:
Ý nghĩa triết lí của bài thơ:
Tình maãu töû laø choã döïa vöõng chaéc.
Haïnh phuùc do con ngöôøi taïo ra.
Tình yeâu laø ñoäng löïc, coäi nguoàn cuûa söï sáng taïo.
Nhận xét nào sau đây là đúng về
hình ảnh thiên nhiên trong bài thơ?
Vừa lung linh, kì ảo, vừa chân
thực, sinh động.
B. Được thể hiện qua so sánh, liên tưởng
độc đáo.
C. Mang ý nghĩa tượng trưng sâu sắc.
D. Gồm cả 3 ý trên.



2. Dòng nào nêu được nội dung chính của bài thơ Mây và Sóng?
A. Ca ngợi tình mẫu tử thiêng liêng, bất diệt.
B. Thể hiện mối quan hệ thiên với tâm hồn trẻ thơ.
C. Ca ngợi mẹ và tấm lòng của mẹ.
D. Miêu tả những trò chơi của trẻ thơ.
3. Nét nghệ thuật đặc sắc của bài thơ ?
A. Miêu tả sinh động, chân thực, sát hợp.
B. Hình ảnh thơ giàu tính biểu tượng.
C. Thơ văn xuôi phù hợp, hình thức đối thoại, tưởng tượng bay bổng.
D. Tất cả đều đúng.

4. Sự suy ngẫm toát lên từ ý
nghĩa bài thơ?
Tình mẫu tử là chỗ dựa
vững chắc.
B. Hạnh phúc do con người
tạo ra.
C. Tình yêu là động lực, cội nguồn
của sự sáng tạo.
D. Tất cả đều đúng.
1
2
3
4
D
A
D
D
Hình ảnh bên dưới minh họa cho chi tiết nào trong bài thơ? Hãy đọc những câu thơ ấy và nêu cảm nghĩ về tình mẫu tử từ bức tranh.
Dặn dò về nhà:

Dựa vào nội dung của bài thơ Mây và sóng , viết đoạn văn nghị luận theo câu chủ đề : “Tình mẫu tử là cội nguồn của sự sáng tạo”.
Học thuộc bài thơ Mây và sóng và ghi nhớ.
Soạn kĩ bài “ Ôn tập về thơ”, trả lời các câu hỏi trong sách giáo khoa. Viết một đoạn văn nghị luận về một bài thơ, đoạn thơ, nhân vật em thích.
(Chú ý nhóm các tác phẩm theo chủ đề)
(Tagore – Ấn Độ)
Tác giả , tác phẩm:
Tagore (1861 - 1941), là nhà thơ hiện đại nổi tiếng của Ấn Độ.
Thơ: thể hiện tinh thần nhân văn cao cả và tính chất trữ tình, triết lí nồng đượm.
II. Đọc – hiểu văn bản:
Bố cục: 2 phần
Giống: về cấu trúc.
Khác: về ý và lời.
Lời rủ rê, lời từ chối:
Mây và sóng rủ:“chơi với bình minh vàng”, “ chơi với vầng trăng bạc”, “ca hát...”, “ngao du...”
 Hấp dẫn, phù hợp tâm lí trẻ thơ.
 Tượng trưng cho sự cám dỗ, quyến rũ..
+ Em bé:
- “Làm thế nào ...”
 Em bé bị lôi cuốn.
- “mẹ... đang đợi ...”, “mẹ ... luôn muốn mình...”, “ làm sao ... rời mẹ...”
 Sự níu kéo của tình mẫu tử.
? Tình thương mẹ có sức mạnh khướt từ su? cám dỗ
Trò chơi sáng tạo của em bé:
? tấm lòng mẹ bao dung, rộng mở
Hình thơ gợi cảm, ti?nh biểu tượng
niềm hạnh phúc lớn lao của tình mẫu tử
Tiết 126: MÂY VÀ SÓNG
Mi�u tả sinh động, chân thu?c, sát hợp, mang ti?nh bi�?u tuo?ng.
Thi�n nhiên lung linh, kì ảo, gợi liên tuởng
Tổng kết:
Ghi nhớ ( Sgk/89)
Luyện tập:
Ý nghĩa triết lí của bài thơ:
Tình maãu töû laø choã döïa vöõng chaéc.
Haïnh phuùc do con ngöôøi taïo ra.
Tình yeâu laø ñoäng löïc, coäi nguoàn cuûa söï sáng taïo.
 hay, hấp dẫn, thú vị hơn, hình thức tuyệt diệu, hòa hợp giữa thiện nhiên và tình mẫu tử.
+ Em bé - mây, mẹ - trăng, ma?i nhà- bầu trời.
? em be? duo?c ơm �?p trong ti`nh me? di?u da`ng
+ Em bé - sóng, mẹ- bến bờ kì lạ
Xin chân thành cảm ơn Phòng Giáo dục và Đào tạo Nha Trang, các thầy cô giáo và các em học sinh trường THCS Trung Vuong đã tạo điều kiện để tôi thực hiện giờ dạy này.
Xin chân thành cảm ơn ban gia?m kha?o .
Back
Mây và sóng (Dịch: Nguyễn Khắc Phi)
Mẹ ơi, trên mây có người gọi con:
"Bọn tớ chơi từ khi thức dậy cho đến lúc chiều tà. Bọn tớ chơi với bình minh vàng, bọn tớ chơi với vầng trăng bạc".
Con hỏi: "Nhưng làm thế nào mình lên đó được ?".
Họ đáp: "Hãy đến nơi tận cùng trái đất, đưa tay lên trời, cậu sẽ được nhấc bổng lên tận tầng mây".
"Mẹ mình đang đợi ở nhà"-con bảo-"Làm sao có thể rời mẹ mà đến được ?".
Thế là họ mỉm cười bay đi.
Nhưng con biết có trò chơi thú vị hơn, mẹ ạ.
Con là mây và mẹ sẽ là trăng.
Hai bàn tay con ôm lấy mẹ, và mái nhà ta sẽ là bầu trời xanh thẳm.
Trong sóng có người gọi con:
"Bọn tớ ca hát từ sáng sớm cho đến hoàng hôn. Bọn tớ ngao du nơi này nơi nọ mà không biết từng đến nơi nao".
Con hỏi: "Nhưng làm thế nào mình ra ngoài đó được?".
Họ nói: "Hãy đến rìa biển cả, nhắm nghiền mắt lại, cậu sẽ được làn sóng nâng đi".
Con bảo: “Buổi chiều mẹ luôn muốn mình ở nhà, làm sao có thể rời mẹ mà đi được?”
Thế là họ mỉm cười, nhảy múa lướt qua.
Nhưng con biết trò chơi khác hay hơn.
Con là sóng và mẹ sẽ là bến bờ kì lạ,
Con lăn, lăn, lăn mãi rồi sẽ cười vang vỡ tan vào lòng mẹ.
Và không ai trên thế gian này biết mẹ con ta ở chốn nào.