Bài 24. Từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua

Trường THCS NGUYỄN VĂN LINH
Phòng GD – ĐT Huyện Hoà Vang
Vật Lý 9
BÀI GIẢNG ĐƯỢC SOẠN VÀ CHẠY
TRÊN POWERPOINT XP2003
thực hiện năm học : 2006 -2007
giáo viên :PHẠM PHÚ THUẬN
Bài 24
TỪ TRƯỜNG CỦA ỐNG DÂY CÓ DÒNG ĐIỆN CHẠY QUA
Đặt vấn đề
Chúng ta đã biết từ phổ và các đường sức từ biểu diễn từ trường của nam châm thẳng.Còn từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua thì được biểu diễn như thế nào ?
I- Từ phổ, đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua
1. Thí nghiệm
a) Quan sát từ phổ
C1
Quan sát từ phổ của thanh nam châm và từ phổ ở bên ngoài ống dây. So sánh và cho biết chúng có gì giống nhau, khác nhau.
C1
Phần từ phổ ở bên ngoài ống dây có dòng điện chạy qua và bên ngoài thanh nam châm giống nhau.
Khác nhau : Trong lòng ống dây cũng có các đường mạt sắt được sắp xếp gần như song song với nhau.
Trả lời
b)Vẽ một vài đường sức từ của ống dây
C2
Đường sức từ ở trong và ngoài ống dây tạo thành những đường cong khép kín
c) Đặt các kim nam châm nối tiếp nhau trên một đường sức từ
Mũi tên chỉ chiều đường sức từ
Nhận xét về hình dạng của các đường sức từ
C3
Cho nhận xét về chiều của đường sức từ ở 2 đầu ống dây so với chiều các đường sức từ ở 2 cực của thanh nam châm
C3
Kim nam châm định hướng
Mũi tên chỉ chiều đường sức từ
Cũng giống như thanh nam châm, tại hai đầu ống dây, các đường sức từ cùng đi vào một đầu và cùng đi ra ở đầu kia.
Đường sức từ ở hai cực của thanh nam châm
2. Kết luận (SGK)
S
N
Hai từ cực của ống dây
Nếu đổi chiều dòng điện qua ống dây thì chiều đường sức từ của ống dây có thay đổi.
II- Qui tắc nắm tay phải
1. Chiều đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua phụ thuộc vào yếu tố nào ?
a) Dự đoán
c) Kết luận (SGK)
b) Thí nghiệm
Đổi chiều
dòng điện
Kim nam châm định hướng khi đổi chiều dòng điện
Mũi tên chỉ chiều đường sức từ
I
Kim nam châm định hướng
Mũi tên chỉ chiều đường sức từ
Chiều đường sức từ lúc đầu
b) Thí nghiệm
I
2. Qui tắc nắm tay phải
Chiều dòng điện chạy qua các vòng dây
Chiều đường sức từ
a) Sử dụng qui tắc nắm tay phải (Phát biểu theo SGK)
I
Chiều dòng điện chạy qua các vòng dây
Chiều đường sức từ
b) Áp dụng qui tắc nắm tay phải để xác định chiều đường sức từ trong lòng ống dây khi đổi chiều dòng điện chạy qua các vòng dây
I
Chiều dòng điện chạy qua các vòng dây
Chiều đường sức từ
S
N
III- Vận dụng
C4
Cho ống dây AB có dòng điện chạy qua và kim nam châm định hướng như hình vẽ.Xác định tên các từ cực của ống dây
A
B
I
Chiều dòng điện chạy qua các vòng dây
Chiều đường sức từ
S
N
C5
Các cực từ của ống dây
Kim nam châm bị vẽ sai chiều
Sử dụng qui tắc nắm tay phải
1
2
3
4
5
A
B
I
Chiều dòng điện chạy qua các vòng dây
Chiều đường sức từ
S
N
Các từ cực của ống dây
C6
A
B
GHI NHỚ
Phần từ phổ ở bên ngoài ống dây có dòng điện chạy qua rất giống phần từ phổ ở bên ngoài thanh nam châm.
Quy tắc nắm tay phải : Nắm bàn tay phải rồi đặt sao cho bốn ngón tay hướng theo chiều dòng điện chạy qua các vòng dây thì ngón tay cái choãi ra chỉ chiều của đường sức từ trong lòng ống dây.
Có thể em chưa biết
Trong Thí ngiệm tạo từ phổ của nam châm thẳng, ta không thấy các đường mạt sắt như các đường mạt sắt chạy trong lòng ống dây có dòng điện. Điều đó không có nghĩa là trong lòng nam châm thẳng không có các đường sức từ.Thật ra, trong lòng nam châm thẳng vẫn có các đường sức từ, giống như trong lòng ống dây.
Hướng dẫn về nhà
Học thuộc quy tắc nắm tay phải.
Vận dụng thành thạo quy tắc.
Làm các bài tập từ 24.1 đến 24.5 (SBT).
Ti?t h?c hụm nay d?n dõy k?t thỳc

Chỳc cỏc em cham ngoan h?c gi?i