Bài 24. Từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua

Kiểm tra bài cũ:


1/ Có thể thu được từ phổ bằng cách nào?

2/ Chiều của đường sức từ được quy ước như thế nào? Xác định từ cực của thanh nam châm sau?
Từ phổ của thanh nam châm
Bài 24:
I. TỪ PHỔ, ĐƯỜNG SỨC TỪ CỦA ỐNG DÂY CÓ DÒNG ĐIỆN CHẠY QUA
1.Thí nghiệm: Rắc đều một lớp bột sắt trên tấm nhựa có luồn sẵn các vòng dây của một ống dây dẫn có dòng điện chạy qua. Gõ nhẹ tấm nhựa
12 V
+
-
C1: So sánh từ phổ của ống dây và từ phổ của thanh nam châm.
Từ phổ của ống dây có dòng điện chạy qua
Từ phổ của thanh nam châm
12 V
+
-
C1:
Phần từ phổ ở bên ngoài ống dây có dòng điện chạy qua và bên ngoài thanh nam châm giống nhau.
Khác nhau: trong lòng ống dây cũng có các đường mạt sắt được sắp xếp gần như song song với nhau.
C2: Nhận xét về hình dạng của các đường sức từ.
12 V
+
-
C2: Nhận xét về hình dạng của các đường sức từ.
Đường sức từ ở trong và ngoài ống dây tạo thành những đường cong khép kín.
C3: Cho nhận xét về chiều của đường sức từ ở hai đầu ống dây so với chiều các đường sức từ ở hai cực của thanh nam châm.

12 V
+
-
C3: Giống như thanh nam châm, tại hai đầu ống dây, các đường sức từ cùng đi vào một đầu và cùng đi ra ở đầu kia.

Kết luận
12 V
+
-
 Bên ngoài ống dây có dòng điện chạy qua có từ phổ giống từ phổ của nam châm thẳng.Trong lòng ống dây các đường sức từ gần như song song với nhau.
2/ Kết luận:
 Đường sức từ của ống dây là những đường cong khép kín.
 Giống như thanh nam châm, tại hai đầu ống dây, các đường sức từ có chiều đi vào một đầu và cùng đi ra ở đầu kia.


12 V
+
-
Chú ý
Hai đầu của ống dây có dòng điện chạy qua cũng là hai từ cực. Đầu có các đường sức từ đi ra gọi là cực Bắc, đầu có các đường sức từ đi vào gọi là cực Nam.
II- QUY TẮC NẮM TAY PHẢI
1- Chiều đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua phụ thuộc vào yếu tố nào?
12 V
+
-
Gõ nhẹ
II- QUY TẮC NẮM TAY PHẢI
1- Chiều đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua phụ thuộc vào yếu tố nào?
Thí nghiệm.
Kết luận:
Chiều đường sức từ của ống dây phụ thuộc vào chiều dòng điện chạy qua các vòng dây.
2- Quy tắc nắm tay phải
Nắm bàn tay phải, rồi đặt sao cho:
Bốn ngón tay hướng theo chiều dòng điện chạy qua các vòng dây.
Thì ngón tay cái choãi ra chỉ chiều của đường sức từ trong lòng ống dây.
III. VẬN DỤNG
C4: Cho ống dây AB có dòng điện chạy qua. Một nam châm thử đặt ở đầu B của ống dây, khi đứng yên nằm định hướng như hình vẽ. Xác định tên các cực từ của ống dây.
A
B
S
N
S
C5: Trên hình có một kim nam châm bị vẽ sai chiều. Hãy chỉ ra đó là kim nam châm nào và vẽ lại cho đúng. Dùng qui tắc nắm tay phải xác định chiều dòng điện chạy qua các vòng dây.
S
N
S
C6: Trên hình cho biết chiều dòng điện chạy qua các vòng dây. Hãy dùng quy tắc nắm tay phải để xác định tên các từ cực của ống dây.
N
S
Về nhà
Học bài, làm các bài tập 24.1; 24.2; 24.3; 24.4 trang 29-30 (SBT).
Chuẩn bị bài 25: Sự nhiễm từ của sắt, thép – nam châm điện.
Bài học đến đây là kết thúc, chúc quý thầy cô và các em nhiều sức khỏe, công tác tốt.