Bài 24. Từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua

Phòng GD&ĐT TP Bắc Ninh
Trường THCS Phong Khê
Biên soạn: Nguyễn Văn Yên
Tiết 26 Từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua
Kiểm tra bài cũ
1.Từ phổ là gì? Có thể thu được từ phổ bằng cách nào?

Từ phổ là hình ảnh cụ thể về các đường sức từ. Có thể thu được từ phổ bằng cách rắc mạt sắt lên tấm nhựa đặt trong từ trường và gõ nhẹ

2. Vẽ chiều của đường sức từ của nam châm thẳng dưới đây
N
S
Chúng ta đã biết từ phổ và đường sức từ biểu diễn từ trường của nam châm thẳng.
Còn từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua thì được biểu diễn như thế nào? Muốn biết chúng ta nghiên cứu
Tiết 26
Từ trường
của ống dây
Có
dòng điện chạy qua
Tiết 26 Từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua
Từ phổ, đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua
1. Thí nghiệm.
Rắc đều một lớp mạt sắt trên tấm nhựa có luồn sẵn các vòng dây của một ống dây có dòng điện chay qua. Gõ nhẹ tấm nhựa.


So sánh với từ phổ của thanh nam châm và cho biết chúng có gì giống nhau, khác nhau.
Nam châm thẳng
ống dây có dđ chạy qua
+ Phần từ phổ bên ngoài giống nhau
+ Bên trong khác nhau
Trong lòng cũng có đường mạt sắt được sắp xếp gần như song song với nhau
a.
Quan
sát
C1
C2 Nhận xét gì về hình dạng của đường sức từ?
A
Đường
Sức
Từ
Đường sức từ ở trong và ngoài ống dây tạo thành những đường cong khép kín.
b. Vẽ
A
C3 Cho nhận xét về chiều của đường sức từ ở hai đầu ống dây so với chiều các đường sức từ ở hai cực của thanh nam châm?

Giống như thanh nam châm, tại hai đầu ống dây các đường sức từ cùng đi vào một đầu và cùng đi ra ở đầu kia.
c.
Đặt kim, vẽ
Kết luận:
( SGK a,b,c trang 66)
Hai đầu của ống dây có dòng điện chạy qua cũng là hai từ cực. Đầu có các đường sức từ đi ra gọi là cực Bắc, đầu có đường sức từ đi vào gọi là cực Nam


I. Từ phổ, đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua
II. Qui tắc nắm tay phải
1. Chiều đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua phụ thuộc vào yếu tố nào?
a.Trong thí nghiệm được mô tả ở trên, hãy dự đoán xem nếu đổi chiều dòng điện qua ống dây thì chiều đường sức từ của ống dây có thay đổi không.
Dự đoán: Có thể đổi chiều đường sức từ
A
b. Ta làm TN đổi chiều dòng điện, quan sát chiều đường sức từ và nam châm thử
c. Kết luận: Chiều đường sức từ của ống dây phụ thuộc vào chiều của dòng điện chạy qua các vòng dây.
Ta hãy quan sát một ống dây khác có dòng điện chạy qua.
2. Qui tắc nắm tay phải
Nắm tay phải, rồi đặt sao cho bốn ngón tay hướng theo chiều dòng điện chạy qua các vòng dây thì ngón tay cái choãi ra chỉ chiều đường sức từ trong lòng ống dây.
Ta hãy quan sát chiều của đường sức từ
Ta hãy quan sát chiều của đường sức từ
b. Ta hãy quan sát chiều của đường sức từ khi đổi chiều dòng điện
N
S
A
B
III. Vận dụng: C4. Cho ống dây AB có dòng điện chạy qua, một nam châm thử đặt ở đầu B của ống dây, khi đứng yên nằm định hướng như hình dưới xác định tên các từ cực của ống dây.
C5. Hình dưới có một KNC vẽ sai chiều. Hãy chỉ ra đó là kim nam châm nào và vẽ lại cho đúng. Dùng quy tắc NTP xác định chiều dòng điện chạy qua các vòng dây
5
1
2
3
4
S
N
A
B
KNC 5 sai
Đúng
C6 Hình dưới cho biết chiều dòng điện chạy qua các vòng dây. Hãy dùng QTNTP để xác định tên các từ cực của ống dây.
A
B
Cực Bắc
Cực Nam
Ghi nhớ
Từ phổ ở bên ngoài ống dây có dòng điện chạy qua rất giống phần từ phổ ở bên ngoài thanh nam châm.
Quy tắc nắm tay phải: Nắm tay phải, rồi đặt sao cho bốn ngón tay hướng theo chiều dòng điện chạy qua các vòng dây thì ngón tay cái choãi ra chỉ chiều đường sức từ trong lòng ống dây.

Bài tập về nhà: Làm các bài tập 24.1- 24.5 trang 29,30 SBT
Hướng dẫn: Vận dụng quy tắc nắm tay phải và tương tác giữa hai nam châm để giải.
Bài học kết thúc tại đây
Cảm ơn các em!