Bài 24. Từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua

Giáo viên: Trần Quốc Văn
Lớp 9A3
Trường THCS Thị Trấn
Các thầy cô giáo trong ban giám khảo
hội thi giáo viên dạy giỏi cấp huyện
năm học 2009 - 2010
Kiểm tra bài cũ
*Nêu khái niệm từ phổ?
*Làm thế nào để tạo ra từ phổ của nam châm thẳng?
*Vẽ đường sức từ biểu diễn từ trường của nam châm thẳng?
*Nêu quy ước về chiều của đường sức từ bên ngoài nam châm thẳng (vẽ hình mô tả quy ước đó)
Đáp án :
*Từ phổ là hình ảnh cụ thể về các đường sức từ
*Rắc đều mạt sắt lên tấm nhựa trong, phẳng.
Đặt tấm nhựa lên trên một thanh nam châm
Rồi gõ nhẹ.
*Các đường sức từ có chiều nhất định, ở bên
ngoài thanh nam châm, chúng là những đường cong đi ra từ cực Bắc, đi vào cực Nam của nam châm
.
Từ trường trong ống dây có gì khác từ trường của thanh nam châm thẳng không?
Bài 24:
từ trường trong ống dây
có dòng điện chạy qua

I. Từ phổ, đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua:
Thí nghiệm:
Hình 24.1
Nêu dụng cụ thí nghiệm
Nêu mục đích thí nghiệm
Nêu cách tiến hành làm thí nghiệm
Trả lời câu hỏi
Quan sát phần từ phổ được tạo thành
bên trong và bên ngoài ống dây
C1: So sánh với từ phổ của thanh nam châm
và cho biết chúng có gì giống nhau,
khác nhau.
Đáp án C1:
Phần từ phổ ở bên ngoài
ống dây có dòng điện chạy qua và bên ngoài thanh nam châm giống nhau (đều có dạng đường cong)
Khác nhau: trong lòng ống dây có các
đường mạt sắt sắp xếp
gần như song song
với nhau
C.2
Nhận xét về
hình dạng
của các
đường sức từ
b) Dựa vào các đường mạt sắt, hãy vẽ vài đường sức từ của ống dây ngay trên tấm nhựa
Đáp án C2
Đường sức từ ở trong và ngoài ống dây
Tạo thành những đường cong khép kín.
c) Đặt các kim nam châm
Nối tiếp nhau trên một
trong các đường
sức từ vừa vẽ được.
Vẽ mũi tên chỉ chiều
của đường sức từ.
C3. Cho nhận xét về chiều của
đường sức từ ở hai cực của
thanh nam châm
Đáp án
C3
Giống như thanh nam châm tại hai đầu ống dây, các đường sức từ cùng đI vào một đầu và cùng đi ra một đầu
?
Qua các phần thí nghiệm trên hãy so sánh từ phổ của ống dây có dòng điện chạy qua và nam châm thẳng
?
Đường sức từ
của ống dây có dòng điện chạy qua có đặc điểm gì
So sánh về chiều của đường
sức từ của ống dây và của thanh nam châm có gì giống nhau?
2. Kết luận:
Phần từ phổ ở bên ngoài của ống dây có dòng điện chạy qua và bên ngoài thanh nam châm giống nhau. Trong lòng ống dây cũng có các đường sức từ, được sắp xếp gần như song song với nhau.
Đường sức từ của ống dây là những đường cong khép kín.
Giống như thanh nam châm, tại hai dầu ống dây, các đường sức từ có chiều cùng đi vào một đầu và cùng đi ra ở đầu kia.
Hai đầu ống dây có dòng điện chạy qua cũng là hai từ cực. Đầu có các đường sức từ đi ra gọi là cực Bắc, đầu có các đường sức từ đi vào gọi là cực Nam.
II. Quy tắc nắm tay phải:
1. Chiều đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua phụ thuộc vào yếu tố nào?
a)Trong thí nghiệm
được mô tả ở hình 24.1,
hãy dự đoán xem nếu
đổi chiều dòng điện qua
ống dây thì chiều đường
Sức từ của ống dây có thay
đổi không?

b) Làm thí nghiệm, đổi chiều dòng điện và dùng nam châm thử để kiểm tra lại dự đoán của em.
c) Kết luận: Chiều đường sức từ
của ống dây phụ thuộc
vào chiều dòng điện
2. Quy tắc nắm tay phải:
Hình 24.3
Quy tắc: Nắm bàn tay phải ,
Rồi đặt sao cho bốn ngón
tay hướng theo chiều dòng điện
Chạy qua các vòng dây thì ngón
cái choãi chỉ chiều của đường
sức từ trong lòng ống dây

III. vận dụng
HÃY CHỌN CÁC CÂU HỎI SAU:

C6
C5

C4
C4.
Cho ống dây AB có dòng điện chạy qua
Một nam châm thử đặt ở đầu B của ống dây,
Khi đứng yên nằm định hướng như hình 24.4.
Xác định tên các từ cực của ống dây
Hình.4
C5
Trên hình 24.5 có một kim
Nam châm bị vẽ sai chiều.
Hãy chỉ ra đó là kim nam
châm nào và vẽ lại cho đúng
Dùng quy tắc nắm bàn tay phải
Xác định chiều dòng điện chạy
qua các vòng dây.

Hình 24.5
C6.
Hình 24.6 Cho biết chiều
dòng điệnchạy qua các vòng dây.
Hãy dùng quy tắc nắm tay phải
để xác định tên các từ cực
của ống dây
C6.
Hình 24.6
Ghi Nhớ:
*Phần từ phổ bên ngoài ống dây có dòng điện chạy qua rất giống phần từ phổ ở bên ngoài thanh nam châm
** Quy tắc nắm tay phải:Nắm bàn tay phải, rồi đặt sao cho bốn ngón tay hướng theo chiều dòng điệnchạy qua các vòng dây thì ngón tay cái choãi ra chỉ chiều của đường sức từ trong lòng ống dây.
*H?c thu?c ghi nh? (SGK/67)
*L�m b�i t?p 24.1 d?n 24.4 (SBT)
*d?c tru?c b�i sự nhiễm từ của sắt, thép
Nam châm điện