Bài 24. Từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua

KIỂM TRA BÀI CŨ:
1/Nêu quy ước chiều đường sức từ của nam châm ?


2/Chọn phát biểu không đúng . Từ phổ là :
Hình ảnh các đường mạt sắt xung quanh nam châm
Lớp mạt sắt sắp xếp thành những đường cong nối từ cực nầy sang cực kia của nam châm
Hình ảnh trực quan về từ trường , càng xa nam châm các đường mạt sắt càng thưa dần
D. Hình ảnh trực quan về từ trường , càng xa nam châm các đường mạt sắt càng dày
1/Quy ước :Chiều đường sức từ là chiều đi từ cực Nam đến cực Bắc xuyên dọc kim nam châm được đặt cân bằng trên đường sức từ đó
Bên ngoài nam châm , các đường sức từ có chiều đi ra từ cực Bắc và đi vào ở cực Nam của nam châm
I. Từ phổ, đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua
1/ Thí nghiệm :
Bài24 :
TỪ TRƯỜNG CỦA ỐNG DÂY CÓ DÒNG ĐIỆN CHẠY QUA
Dàn đều một lớp mạt sắt lên tấm nhựa có luồn sẵn các vòng dây của một ống dây dẫn có dòng điện chạy qua . Gõ nhẹ tấm nhựa ta thu được từ phổ
a)Quan sát từ phổ vừa được tạo thành bên trong và bên ngoài ống dây (H.24.1)
I. Từ phổ, đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua
1/ Thí nghiệm
* Giống nhau : Phần từ phổ ở bên ngoài ống dây có dòng điện chạy qua rất giống phần từ phổ bên ngoài thanh nam châm


* Khác nhau : Trong lòng ống dây cũng có các đường mạt sắt , được sắp xếp gần như song song với nhau
Bài24 :
TỪ TRƯỜNG CỦA ỐNG DÂY CÓ DÒNG ĐIỆN CHẠY QUA
C1: So sánh với từ phổ của thanh nam châm và cho biết chúng có gì giống nhau , khác nhau ?
I. Từ phổ, đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua
1/ Thí nghiệm
Bài24 :
TỪ TRƯỜNG CỦA ỐNG DÂY CÓ DÒNG ĐIỆN CHẠY QUA
b) Dựa vào các đường mạt sắt , hãy vẽ một vài đường sức từ của ống dây ngay trên tấm nhựa
C2: Nhận xét về hình dạng của các đường sức từ
* Nhận xét : Đường sức từ ở bên trong và ngoài ống dây tạo thành những đường cong khép kín
I/ Từ phổ, đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua
1/ Thí nghiệm
Bài24:
TỪ TRƯỜNG CỦA ỐNG DÂY CÓ DÒNG ĐIỆN CHẠY QUA
*Nhận xét :Giống như nam châm thẳng ,tại hai đầu ống dây các đường sức từ có chiều cùng đi vào một đầu và cùng đi ra ở đầu kia
C3:Cho nhận xét về chiều của đường sức từ ở hai đầu ống dây so với chiều các đường sức từ ở hai cực của thanh nam châm
c) Đặt các kim nam châm nối tiếp nhau trên một trong các đường sức từ vừa vẽ được ( H.24.2) . Vẽ mũi tên chỉ chiều các đường sức từ
I/ Từ phổ, đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua
1/ Thí nghiệm
2/ Kết luận:
a)-Phần từ phổ ở bên ngoài ống dây có dòng điện chạy qua rất giống phần từ phổ bên ngoài thanh nam châm
b)Đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua là những đường cong khép kín
c)Hai đầu của ống dây có dòng điện chạy qua cũng là hai từ cực . Đầu có các đường sức từ đi ra gọi là cực Bắc , đầu kia có các đường sức từ đi vào gọi là cực Nam
Bài24:
TỪ TRƯỜNG CỦA ỐNG DÂY CÓ DÒNG ĐIỆN CHẠY QUA
-Trong lòng ống dây cũng có các đường sức từ, được sắp xếp gần như song song với nhau
I/ Từ phổ, đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua
Bài24 :
TỪ TRƯỜNG CỦA ỐNG DÂY CÓ DÒNG ĐIỆN CHẠY QUA
II/ Quy tắc nắm tay phải
1/Chiều đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua phụ thuộc vào yếu tố nào ?
*Kết luận : Chiều đường sức từ của ống dây phụ thuộc vào chiều của dòng điện chạy qua các vòng dây
I/ Từ phổ, đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua
Bài24 :
TỪ TRƯỜNG CỦA ỐNG DÂY CÓ DÒNG ĐIỆN CHẠY QUA
II/ Quy tắc nắm tay phải
1/Chiều đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua phụ thuộc vào yếu tố nào ?
2/Quy tắc nắm tay phải



Bài24 :
TỪ TRƯỜNG CỦA ỐNG DÂY CÓ DÒNG ĐIỆN CHẠY QUA
I/ Từ phổ, đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua
II/ Quy tắc nắm tay phải
1/Chiều đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua phụ thuộc vào yếu tố nào ?
Nắm bàn tay phải , rồi đặt sao cho bốn ngón tay hướng theo chiều dòng điện chạy qua các vòng dây thì ngón tay cái choãi ra chỉ chiều của đường sức từ trong lòng ống dây
H24.3
Bài24:TỪ TRƯỜNG CỦA ỐNG DÂY CÓ DÒNG ĐIỆN CHẠY QUA
I/ Từ phổ, đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua
II/ Quy tắc nắm tay phải
C4: Cho ống dây AB có dòng điện chạy qua . Một nam châm thử đặt ở đầu B của ống dây , khi đứng yên nằm định hướng như hình 24.4 . Xác định tên các từ cực của ống dây

III/ Vận dụng:
Đầu A là cực Nam , đầu B là cực Bắc
N
S
C5: Trên hình 24.5 có một kim nam châm bị vẽ sai chiều. Hãy chỉ ra đó là kim nam châm nào và vẽ lại cho đúng. Dùng quy tắc nắm tay phải xác định chiều dòng điện chạy qua các vòng dây ?
Bài24:TỪ TRƯỜNG CỦA ỐNG DÂY CÓ DÒNG ĐIỆN CHẠY QUA
I/ Từ phổ, đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua
II/ Quy tắc nắm tay phải
III/ Vận dụng:

A
B
5
1
2
3
4
H24.5
Kim nam châm bị vẽ sai chiều là kim số 5 . Dòng điện trong ống dây có chiều đi ra ở đầu B
Bài24:TỪ TRƯỜNG CỦA ỐNG DÂY CÓ DÒNG ĐIỆN CHẠY QUA
I/ Từ phổ, đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua
II/ Quy tắc nắm tay phải
III/ Vận dụng:

C6 : Hình 24.6 cho biết chiều dòng điện chạy qua các vòng dây .Hãy dùng quy tắc nắm tay phải để xác định tên các từ cực của ống dây
H24.6
Đầu A của ống dây là cực Bắc , đầu B là cực Nam
N
S
Ứng dụng từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua
Chế tạo nam châm điện . Nam châm điện ứng dụng rất rộng rãi trong thực tế như chế tạo loa điện , rơ le điện từ , chuông báo động , cần cẩu điện , máy điện thoại và nhiều thiết bị tự động khác
Bài24:
TỪ TRƯỜNG CỦA ỐNG DÂY CÓ DÒNG ĐIỆN CHẠY QUA
Củng cố
1/ Hãy chọn câu phát biểu không đúng
A. Cũng giống như thanh nam châm , từ trường của ống dây là từ trường vĩnh cửu
B. Ống dây có dòng điện chạy qua bị nhiễm từ , một đầu của ống dây là cực Nam và đầu kia là cực Bắc
C. Khi đổi chiều dòng điện thì chiều đường sức từ của ống dây cũng đổi chiều
D. Ống dây có dòng điện chạy qua cũng có hai cực như một thanh nam châm

Các đường sức từ ở trong lòng một ống dây có dòng điện một chiều chạy qua có những đặc điểm gì ?
Là những vòng tròn cách đều , có tâm nằm trên trục của ống dây
Là những đường thẳng song song cách đều nhau và vuông góc với trục của ống dây
Là những đường thẳng song song , cách đều nhau và hướng từ cực Bắc đến cực Nam của ống dây
Là những đường thẳng song song , cách đều nhau và hướng từ cực Nam đến cực Bắc của ống dây
2/ Hãy chọn phát biểu đúng
Củng cố
DẶN DÒ
Hoàn chỉnh các câu C4 ,C5, C6 vào vở
Làm các bài tập từ 24.1 đến 24.5 trong SBT
Học kỹ phần ghi nhớ
Đọc phần có thể em chưa biết trang 67
Chuẩn bị bài tiết 28 : Sự nhiễm từ của sắt thép – Nam châm điện
Q
C
S
N
P
Chuông báo động
Rơ le điện từ
Thanh sắt
Mạch điện 2
Mạch điện 1
Cần cẩu điện
Loa điện
Kiểm tra bài cũ
3/ Hãy dùng mũi tên chỉ chiều các đường sức từ tại các điểm A,B,C và ghi tên các từ cực của nam châm trên hình vẽ sau
Từ phổ được tạo thành bên trong và bên ngoài ống dây
So sánh phần từ phổ bên ngoài ống dây có dòng điện với phần từ phổ bên ngoài thanh nam châm
Vẽ một vài đường sức từ của ống dây ngay trên tấm nhựa
Dựa vào sự định hướng của các kim nam châm vẽ mũi tên chỉ chiều đường sức từ
Dựa vào sự định hướng của các kim nam châm vẽ mũi tên chỉ chiều đường sức từ khi đổi chiều dòng điện qua các vòng dây
Áp dụng quy tắc nắm bàn tay phải xác định chiều đường sức từ khi đổi chiều dòng điện qua các vòng dây (H24.3)
VẬN DỤNG
C4
VẬN DỤNG
C5
H24.5
VẬN DỤNG
C6
H24.6