Bài 24. Từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua

Tiết 25 Từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua
Kiểm tra bài cũ
- Nêu qui ước về chiều đường sức từ theo sự định hướng của nam châm thử?
-Với một thanh nam châm thì chiều đường sức từ có chiều đi vào cực nào và đi ra từ cực nào?
-Chiều đường sức từ là chiều đi từ cực Nam đến cực Bắc xuyên dọc kim nam châm được đặt cân bằng trên đường sức đó.
-Bên ngoài thanh nam châm,các đường sức từ đều có chiều đi ra từ cực Bắc,đi vào cực Nam.
2. Vẽ chiều của đường sức từ của nam châm thẳng dưới đây
N
S
Chúng ta đã biết từ phổ và đường sức từ biểu diễn từ trường của nam châm thẳng.
Còn từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua thì được biểu diễn như thế nào? Muốn biết chúng ta nghiên cứu B�i 24
Tiết 25
Từ trườnG của ống dây Có
dòng điện chạy qua
Tiết 25 Từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua
Từ phổ, đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua
1. Thí nghiệm.
Rắc đều một lớp mạt sắt trên tấm nhựa có luồn sẵn các vòng dây của một ống dây có dòng điện chay qua. Gõ nhẹ tấm nhựa.

So sánh với từ phổ của thanh nam châm và cho biết chúng có gì giống nhau, khác nhau.
Nam châm thẳng
ống dây có dđ chạy qua
+ Phần từ phổ bên ngoài giống nhau
+ Bên trong khác nhau
Trong lòng cũng có đường mạt sắt được sắp xếp gần như song song với nhau
a.
Quan
sát
C1
C2 Nhận xét gì về hình dạng của đường sức từ?
A
Đường
Sức
Từ
Đường sức từ ở trong và ngoài ống dây tạo thành những đường cong khép kín.
b. Vẽ
A
C3 Cho nhận xét về chiều của đường sức từ ở hai đầu ống dây so với chiều các đường sức từ ở hai cực của thanh nam châm?
Giống như thanh nam châm, tại hai đầu ống dây các đường sức từ cùng đi vào một đầu và cùng đi ra ở đầu kia.
c.
Đặt kim, vẽ
Kết luận:
( SGK a,b,c trang 66)
Hai đầu của ống dây có dòng điện chạy qua cũng là hai từ cực. Đầu có các đường sức từ đi ra gọi là cực Bắc, đầu có đường sức từ đi vào gọi là cực Nam


I. Từ phổ, đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua
II. Qui tắc nắm tay phải
1. Chiều đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua phụ thuộc vào yếu tố nào?
a.Trong thí nghiệm được mô tả ở trên, hãy dự đoán xem nếu đổi chiều dòng điện qua ống dây thì chiều đường sức từ của ống dây có thay đổi không.
Dự đoán: Có thể đổi chiều đường sức từ
A
b. Ta làm TN đổi chiều dòng điện, quan sát chiều đường sức từ và nam châm thử
c. Kết luận: Chiều đường sức từ của ống dây phụ thuộc vào chiều của dòng điện chạy qua các vòng dây.
Ta hãy quan sát một ống dây khác có dòng điện chạy qua.
2. Qui tắc nắm tay phải
Nắm tay phải, rồi đặt sao cho bốn ngón tay hướng theo chiều dòng điện chạy qua các vòng dây thì ngón tay cái choãi ra chỉ chiều đường sức từ trong lòng ống dây.
Ta hãy quan sát chiều của đường sức từ
Ta hãy quan sát chiều của đường sức từ
b. Ta hãy quan sát chiều của đường sức từ khi đổi chiều dòng điện
N
S
A
B
C4. Cho ống dây AB có dòng điện chạy qua. Một nam châm thử đặt ở đầu B của ống dây, khi đứng yên nằm định hướng như hìnhvẽ dưới đây. Xác định tên các từ cực của ống dây.
C5. Hình dưới có một kim nam châm bị vẽ sai chiều. Hãy chỉ ra đó là kim nam châm nào và vẽ lại cho đúng. Dùng quy tắc nắm tay phải xác định chiều dòng điện chạy qua các vòng dây
5
1
2
3
4
A
B
KNC 5 sai
Đúng
+
-
C6 Hình dưới cho biết chiều dòng điện chạy qua các vòng dây. Hãy dùng quy tắc nắm tay phải để xác định tên các từ cực của ống dây.
A
B
Bài tập vận dụng: Hãyxác định tên của các từ cực chưa biết của nam châm thẳng trên đặt bên cạnh ống dây có dòng điện như hình vẽ.
N
S
Ghi nhớ
Từ phổ ở bên ngoài ống dây có dòng điện chạy qua rất giống phần từ phổ ở bên ngoài thanh nam châm.
Quy tắc nắm tay phải: Nắm tay bàn phải, rồi đặt sao cho bốn ngón tay hướng theo chiều dòng điện chạy qua các vòng dây thì ngón tay cái choãi ra chỉ chiều của đường sức từ trong lòng ống dây.
HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
1. Bài vừa học :
Học thuộc ghi nhớ.
Tập vẽ các đường sức từ trong lòng ống dây có dòng điện.
Làm bài tập 24.1 đến 24.9 sách bài tập .
2. Bài sắp học:
SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT VÀ THÉP
- NAM CHÂM ĐIỆN
Tìm những ví dụ ứng dụng nam châm điện trong đời sống.