Bài 24. Từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua

V
Ậ
T
L
Ý
9
*
Chào Mừng Quí Thầy Cô
Và Các Em Học Sinh!
TRƯỜNG THCS QUANG TRUNG
Giáo viên thực hiện: LÊ THỊ KIỀU ANH
XIN CHÀO QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH
GV thực hiện: LÊ THỊ KIỀU ANH
1
HỌC MÀ CHƠI - CHƠI MÀ HỌC
2
3
4
5
6
BÊN NGOÀI THANH NAM CHÂM ĐƯỜNG SỨC TỪ CÓ CHIỀU NHƯ THẾ NÀO?
RA BẮC VÀO NAM
HÌNH ẢNH CÁC ĐƯỜNG MẠT SẮT XUNG QUANH NAM CHÂM GỌI LÀ GÌ?
TỪ PHỔ
TRONG THÍ NGHIỆM TẠO RA TỪ PHỔ TẠI SAO NGƯỜI TA KHÔNG DÙNG MẠT ĐỒNG HAY MẠT KẼM?
VÌ TÍNH CHẤT TỪ YẾU
N�u c�ch t?o ra t? ph??
Có thể thu được từ phổ
bằng cách rắc mạt sắt
lên tấm nhựa đặt trong
từ trường và gõ nhẹ.
XUNG QUANH DÂY DẪN CÓ DÒNG ĐIỆN VÀ XUNG QUANH NAM CHÂM CÓ GÌ ?
TỪ TRƯỜNG

3
Câu hỏi: Hãy dùng mũi tên chỉ chiều đường sức từ tại các vị trí 1,2,3,4 trong hình vẽ sau và ghi tên từ cực của nam châm?
KIỂM TRA BÀI CŨ
1

 4
2 
S
N
Chúng ta đã biết:
“Từ phổ và các đường sức từ” biểu diễn từ trường của thanh nam châm thẳng.
Vậy “từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua” có điểm gì khác với “từ trường của thanh nam châm thẳng” không?
BÀI 24
TỪ TRƯỜNG CỦA ỐNG DÂY
CÓ DÒNG ĐIỆN CHẠY QUA
I. TỪ PHỔ, ĐƯỜNG SỨC TỪ CỦA ỐNG DÂY CÓ DÒNG ĐIỆN CHẠY QUA:
1) Thí nghiệm
BÀI 24: TỪ TRƯỜNG CỦA ỐNG DÂY CÓ DÒNG ĐIỆN
CHẠY QUA
Rắc đều một lớp mạt sắt trên tấm nhựa có luồn sẵn các vòng dây của một ống dây dẫn có dòng điện chạy qua. Rồi gõ nhẹ tấm nhựa
58
59
50
51
52
54
55
56
57
53
40
41
42
43
46
47
48
49
44
45
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
20
21
22
23
24
25
28
27
29
26
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
01
02
03
04
05
06
07
08
09
00
58
59
50
51
52
54
55
56
57
53
40
41
42
43
46
47
48
49
44
45
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
20
21
22
23
24
25
28
27
29
26
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
01
02
03
04
5
So sánh với từ phổ của thanh nam châm và từ phổ vừa
tạo thành của ống dây có dòng điện chạy qua có gì giống nhau, khác nhau?
C1
C2 Nhận xét về hình dạng của các đường sức từ?
* Giống nhau: Phần từ phổ ở bên ngoài ống dây có dòng điện chạy qua và bên ngoài nam châm giống nhau.
* Khác nhau: Trong lòng ống dây cũng có các đường mạt sắt sắp xếp gần như song song với nhau.
So sánh với từ phổ của thanh nam châm và từ phổ vừa
tạo thành của ống dây có dòng điện chạy qua có gì giống nhau, khác nhau?
Nhận xét về hình dạng của các đường sức từ?

Hình dạng đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua là những đường cong khép kín.

^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
I. Từ phổ, đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua
1. Thí nghiệm:
Cho nhận xét về chiều của đường sức từ ở hai đầu ống dây so với chiều các đường sức từ ở hai cực của nam châm?
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
I. Từ phổ, đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua
1. Thí nghiệm:
^
^
I. Từ phổ, đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua
1. Thí nghiệm:
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
Giống như thanh nam châm, tại 2 đầu ống dây , các đường sức từ cũng có chiều đi vào một đầu ( cực Nam) và đi ra từ đầu kia ( cực Bắc)
c) Giống như thanh nam châm, tại hai đầu ống dây, các đường sức từ có chiều cùng (4)………một đầu và cùng (5)…… ở đầu kia.
1) Thí nghiệm
a) Phần từ phổ bên ngoài ống dây có dòng điện chạy qua và bên ngoài thanh nam châm(1) ………… .Trong lòng ống dây cũng có các đường sức từ, được sắp xếp gần như (2)………….. với nhau.
2) Kết luận :
b) Đường sức từ của ống dây là những đường(3)……………….
giống nhau
song song
cong khép kín.
đi vào
đi ra
+
-
6V
I
-
+
12 V
+
-
12 V
+
-
S
N
S
N
*Kết luận: Chiều đường sức từ của ống dây phụ thuộc vào chiều của dòng điện chạy qua các vòng dây.
Chiều đường sức từ của ống dây phụ thuộc vào gì?
2) Quy tắc nắm tay phải :
1) Chiều của đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua phụ thuộc vào yếu tố nào?
Nắm bàn tay phải
Sao cho bốn ngón tay hướng theo chiều dòng điện chạy qua các vòng dây
Ngón tay cái choãi ra chỉ chiều các đường sức từ trong lòng ống dây
II. QUY TẮC NẮM TAY PHẢI:
I. TỪ PHỔ, ĐƯỜNG SỨC TỪ CỦA ỐNG DÂY CÓ DÒNG ĐIỆN CHẠY QUA:
 Phát biểu :
Nắm bàn tay phải, rồi đặt sao cho bốn ngón tay hướng theo chiều dòng điện chạy qua các vòng dây
Nắm bàn tay phải
Sao cho bốn ngón tay hướng theo chiều dòng điện chạy qua các vòng dây
- Ngón tay cái choãi ra chỉ chiều các đường sức từ trong lòng ống dây
Chiều đường sức từ
S
N
S
N
Chiều
dòng
điện
Chiều đường sức từ
A
B
S
N
Chiều
dòng
điện
Chiều đường sức từ
A
B
S
N
Chiều
dòng
điện
Chiều đường sức từ
C4: Cho ống dây AB có dòng điện chạy qua. Một nam châm thử đặt ở đầu B của ống dây, khi đứng yên nằm định hướng như hình vẽ. Xác định tên các cực từ của ống dây.
III. VẬN DỤNG
N
S
C5: Trên hình vẽ có một kim nam châm bị vẽ sai chiều. Hãy chỉ ra đó là kim nam châm nào và vẽ lại cho đúng. Dùng qui tắc nắm tay phải xác định chiều dòng điện chạy qua các vòng dây.
III. VẬN DỤNG
C6: Trên hình vẽ cho biết chiều dòng điện chạy qua các vòng dây. Dùng quy tắc nắm tay phải để xác định tên các từ cực của ống dây.
III. VẬN DỤNG
I
N
S
1. Hãy ghép nối các câu sau:
Từ phổ là
Chỗ nào đường sức từ dày thì
Hai đầu ống dây có dòng điện chạy qua
Chiều đường sức từ của ống dây
Củng cố:
phụ thuộc vào chiều của dòng điện chạy qua các vòng dây.
từ trường mạnh, chỗ nào thưa thì từ trường yếu
hình ảnh cụ thể về các đường sức từ.
cũng là hai từ cực
2. Quy tắc NẮM TAY PHẢI dùng để làm gì?
A.Xác định chiều đường sức từ của nam châm thẳng.
B. Xác định chiều đường sức từ của dây dẫn có hình dạng bất kì
C. Xác định chiều đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua.
D. Xác định chiều đường sức từ của dây dẫn thẳng có dòng điện chạy qua.
A.Xác định chiều đường sức từ của nam châm thẳng.
B. Xác định chiều đường sức từ của dây dẫn có hình dạng bất kì
C. Xác định chiều đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua.
D. Xác định chiều đường sức từ của dây dẫn thẳng có dòng điện chạy qua.
Củng cố:
3. Ch?n c�u sai
Hai đầu của ống dây cũng là hai từ cực.
Đường sức từ của ống dây là những đường cong không khép kín.
Trong lòng ống dây cũng có các đường sức từ được sắp xếp gần như song song với nhau.
Tại hai đầu của ống dây, các đường sức từ cũng có chiều cùng đi vào một đầu và cùng đi ra ở đầu kia.
Củng cố:
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Làm các bài tập từ bài 24.1 đến bài 24.5 SBT trang 29, 30
Chuẩn bị bài 25: sự nhiễm từ của sắt, thép – Nam châm điện.
Lưu ý vì sao người ta dùng lõi sắt non để chế tạo nam châm điện