Bài 24. Sang thu

Nhiệt liệt chào mừng
các thầy cô giáo
về dự tiết học tốt môn ngữ văn 9
Giáo viên: Lưu Thị Hải Hà
Trường THCS Cảnh Thụy
Tiết 121
Hữu Thỉnh
I. Đọc, hiểu chú thích.
1. Đọc.
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về

Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu

Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.
Sang thu
Tiết 121
Sang thu
Hữu Thỉnh
I. Đọc, hiểu chú thích.
1. Đọc.
2. Chú thích.
a. Tác giả:
- Tên khai sinh Nguyễn Hữu Thỉnh, sinh năm 1942, quê Tam Dương - Vĩnh Phúc.
- Hữu Thỉnh từng nhập ngũ rồi làm cán bộ văn hoá trong quân đội.
- Ông là nhà thơ viết nhiều, viết hay về những con người, cuộc sống ở nông thôn, về mùa thu.
- Nhiều vần thơ thu của ông mang cảm xúc bâng khuâng, vấn vương trước đất trời trong trẻo đang biến chuyển nhẹ nhàng.
b. Tác phẩm:
*Tác phẩm:
- Viết cuối năm 1977, được in lần đầu tiên trên báo "Văn nghệ", sau được in trong tập thơ "Từ chiến hào tới thành phố".
- Bài thơ là những cảm nhận tinh tế về sự biến đổi của đất trời từ cuối hạ sang đầu thu.
3. Thể loại:
*Thể loại:
- Thơ 5 chữ, chia làm 3 khổ, mỗi khổ 4 câu.
- ít vần.
+ Phương thức biểu đạt chính: Miêu tả kết hợp với biểu cảm.
Tiết 121
Sang thu
Hữu Thỉnh
I. Đọc, hiểu chú thích.
1. Đọc.
2. Chú thích.
a. Tác giả:
b. Tác phẩm:
3. Thể loại:
II. Đọc, hiểu văn bản.
1. Khổ thơ 1:
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
- Những dấu hiệu đầu tiên khi mùa thu sang:
+ Hương ổi
+ Gió se
+ Sương
Tiết 121
Sang thu
I. Đọc, hiểu chú thích.
1. Đọc.
2. Chú thích.
a. Tác giả:
- Tên khai sinh Nguyễn Hữu Thỉnh (sinh năm 1942), Quê Tam Dương-Vĩnh Phúc.
- Hữu Thỉnh từng nhập ngũ rồi làm cán bộ văn hoá trong quân đội.
- Ông là nhà thơ viết nhiều, viết hay về những con người, cuộc sống ở nông thôn, về mùa thu.
- Nhiều vần thơ thu của ông mang cảm xúc bâng khuâng, vấn vương trước đất trời trong trẻo đang biến chuyển nhẹ nhàng.
Hữu Thỉnh
Tiết 126
Sang thu
Hữu Thỉnh
I.Đọc,hiểu chú thích.
2.Chú thích
b.Tác phẩm
c.Từ khó:
Chùng chình:
Cố ý chậm lại
Dềnh dàng :
Chậm chạp, thong thả.
3.Thể loại:
-Thơ 5 chữ (ngũ ngôn), chia làm 3 khổ, mỗi khổ 4 câu.
-ít vần.
Tiết 126
Sang thu
Hữu Thỉnh
II.Đọc,hiểu văn bản.
1.Khổ thơ 1:
Cảm nhận của nhà thơ khi tiết trời sang thu:
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
Bỗng
hương ổi
-Bỗng :Thể hiện tâm trạng ngạc nhiên, bất ngờ trước sự đổi thay của thời tiết.
-Mùa thu về với những dấu hiệu đặc trưng:
Tiết 126
Sang thu
Hữu Thỉnh
II.Đọc,hiểu văn bản.
1.Khổ thơ 1:
Cảm nhận của nhà thơ khi tiết trời sang thu:
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
gió se
-Hương ổi : Là hương thơm dịu nhẹ của ổi chín-thứ cây gần gũi, quen thuộc của người dân miền Bắc
hương ổi
-Gió se : Là ngọn gió nhẹ, khô, hơi lạnh thường thổi vào mùa thu
Tiết 126
Sang thu
Hữu Thỉnh
II.Đọc,hiểu văn bản.
1.Khổ thơ 1:
Cảm nhận của nhà thơ khi tiết trời sang thu:
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
Phả
gió se
hương ổi
-Từ "phả" cho thấy ổi đang chín rộ,hương thơm đậm đặc.
Sương
-Sương : Là khói thu nhàn nhạt, là làn hơi nước bốc lên nhè nhẹ
Tiết 126
Sang thu
Hữu Thỉnh
II.Đọc,hiểu văn bản.
1.Khổ thơ 1:
Cảm nhận của nhà thơ khi tiết trời sang thu:
*Nghệ thuật:
Nhân hoá (sương chùng chình qua ngõ) =>Mùa thu đến với làn sương thu giăng mắc nhẹ nhàng khắp đường thôn ngõ xóm, chuyển động chậm như những thiếu nữ duyên dáng.
Hình như thu đã về
Hình như
-Hình như:Thể hiện thái độ ngạc nhiên, bâng khuâng,
ngỡ ngàng của tác giả khi mùa thu đến.
Tiết 126
Sang thu
Hữu Thỉnh
I.Đọc,hiểu văn bản.
1.Khổ thơ 1:
*Tóm lại :Bằng những tín hiệu đặc trưng của thiên nhiên nơi đồng bằng Bắc bộ và cảm giác ngỡ ngàng trước giây phút giao mùa, nhà thơ đã cho người đọc thấy cảnh mùa thu đến vừa như thực vừa như hư.
Tiết 126
Sang thu
Hữu Thỉnh
II.Đọc,hiểu văn bản.
2.Khổ thơ 2:
Cảnh đất trời sang thu:

Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Sông
Chim
đám mây
-Mùa thu được miêu tả qua những hình ảnh hữu hình,cụ thể (Dòng sông, cánh chim, đám mây)
dềnh dàng
-Sông dềnh dàng :Về mùa thu, nước sông bắt đầu cạn, chảy chậm lại.
=>Nghệ thuật nhân hoá + từ láy (dềnh dàng) : gợi vẻ êm dịu, thanh thản của thiên nhiên khi mùa thu đến.
Tiết 126
Sang thu
Hữu Thỉnh
II.Đọc,hiểu văn bản.
2.Khổ thơ 2:
Cảnh đất trời sang thu:

Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
Sông
Chim
đám mây
dềnh dàng
vội vã
-Chim vội vã vì sợ lạnh nên phải bay đi tránh rét.
đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
-"Đám mây mùa hạ vắt nửa mình sang thu" là hình ảnh đặc sắc thể hiện sự liên tưởng thú vị.
=>Nghệ thuật nhân hoá + liên tưởng thú vị: Cuối hạ thường có những đám mây lững lờ trôi và đang dần bước vào ngưỡng cửa mùa thu với tâm trạng lưu luyến, nuối tiếc.
Tiết 126
Sang thu
Hữu Thỉnh
II.Đọc,hiểu văn bản.
2.Khổ thơ 2:
*Tóm lại :Với ý thơ sáng tạo thú vị giàu chất thơ, chất liên tưởng khổ thơ đã cho ta cảm xúc thật đẹp, thật nên thơ về không gian và thời gian chuyển mùa sinh động, nhẹ nhàng.
Tiết 126
Sang thu
Hữu Thỉnh
II.Đọc,hiểu văn bản.
3.Khổ thơ 3:
Cảm nhận về thiên nhiên và con người lúc sang thu:
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa

-Nắng cuối hạ vẫn còn nồng,còn ấm
-Mưa vơi dần, không ào ạt, ầm ầm như mùa hạ nữa.
Tiết 126
Sang thu
Hữu Thỉnh
II.Đọc,hiểu văn bản
3.Khổ thơ 3:
Cảm nhận về thiên nhiên và con người lúc sang thu:
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
Sấm
bớt bất ngờ
hàng cây đứng tuổi
-Sấm:Khi trời mưa thường xuất hiện với những tiếng nổ chát chúa và chớp rạch ngang trời.
-Hàng cây đứng tuổi : Qua thời gian cây đã lớn, trưởng thành, vững vàng không còn bị bất ngờ vì tiếng sấm nữa.
Tiết 126
Sang thu
Hữu Thỉnh
II.Đọc,hiểu văn bản
3.Khổ thơ 3:
Cảm nhận về thiên nhiên và con người lúc sang thu:
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
Sấm
hàng cây đứng tuổi
=>Hai câu thơ sử dụng nghệ thuật ẩn dụ :
+Sấm tượng trưng cho những tác động bất thường của ngoại cảnh.
+Hàng cây đứng tuổi :Con người đã từng trải sẽ vững vàng hơn trước tác động bất thường trong cuộc sống.
Tiết 126
Sang thu
Hữu Thỉnh
II.Đọc,hiểu văn bản
3.Khổ thơ 3:
*Tóm lại : Thời gian trôi nhanh, cuộc đời mỗi con người là một chứng nhân nhìn mùa thu đi qua.
Tiết 126
Sang thu
Hữu Thỉnh
III.Tổng kết

Ghi nhớ (SGK)
Tiết 126
Sang thu
Hữu Thỉnh
IV.Luyện tập
ý nào sau đây nêu được nét đặc sắc nhất về nghệ thuật của bài thơ "Sang thu"?
A. Sử dụng câu ngắn gọn, chính xác
B. Sử dụng phong phú các phép tu từ so sánh, ẩn dụ
C. Sáng tạo những hình ảnh quen thuộc mà vẫn mới mẻ, gợi cảm
D. Sáng tạo những hình ảnh giàu ý nghĩa triết lí
C
Xin cảm ơn thầy cô giáo
và các em học sinh!