Bài 24. Sang thu

Tâp
Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô
về dự gi?
sang thu
Hữu Thỉnh
TIẾT 119
Trong lời tự bạch, Hữu Thỉnh chia sẻ về thời khắc ông viết bài thơ:
Năm 1977, tôi tham gia trại viết văn quân đội ở một làng ngoại ô Hà Nội. Đất nước ta lúc này vừa trải qua chiến tranh, cuộc sống thanh bình đã trở lại. Trong cái mơ hồ phảng phất gió thu và lá thu đang ngả màu, tôi đã trèo lên cây ổi chín vàng trong cả một vườn ổi bạt ngàn ở nơi này… Đây là một trong những mùa Thu đầu tiên của người lính vừa bước ra khỏi chiến tranh. Nếu như họ là lính trong thời chiến họ mới hiểu được rằng đôi lúc chúng tôi đã rất mong trên đầu không có tiếng máy bay dù chỉ để được đi tắm giặt, đi hái rau hoặc tranh thủ đọc vài trang sách, mà cũng không có. Suốt ngày người lính trong thời chiến phải đối diện với tiếng súng nổ, tiếng bom rơi và tiếng động cơ phản lực... Chính vì vậy mà có lúc nào đó không phải nghe những âm thanh ấy thì quả là quý giá vô cùng”.

Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về

Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu

Thu 1977
sang thu
Thời khắc giao mùa, chớm sang thu mơ hồ, tinh tế
M¹ch c¶m xóc cña bµi th¬:
Tõ ngì ngµng  ng©y ngÊt  ngÉm ngîi nghÜ suy.
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về

Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu

Cảm nhận về thiên nhiên sang thu
Suy ngẫm về
cuộc đời khi
chớm
thu
CÂU HỎI THẢO LUẬN
- Cảm nhận về bức tranh thiên nhiên sang thu qua 3 khổ thơ của bài thơ.
“Mùi hương đó gợi nhớ đến tuổi ấu thơ, gợi nhớ đến buổi chiều vàng với một dòng sông thanh bình, một con đò lững lờ trôi…những đàn trâu bò no cỏ giỡn đùa nhau và những đứa trẻ ẩn hiện trong triền ổi chín ven sông, nó giống như mùi bờ bãi, mùi con trẻ... Hương ổi tự nó xộc thẳng vào miền thơ ấu thân thiết trong tâm hồn chúng ta. Mùi hương đơn sơ ấy trở thành quý giá vì nó trở thành một chìa khóa vàng mở thẳng vào tâm hồn mỗi người, có khi cả một thế hệ”.
Nhà thơ Hữu Thỉnh tự bạch với “Sang thu”
Hữu Thỉnh
Hương ổi
Chim (vội vã)
Sông dềnh dàng
Nắng (vẫn còn)
Mưa (vơi dần)
Sấm (bớt bất ngờ)
Nhiều, nhanh, mạnh nhưng đang vơi hao
Gió (se)
Sương (chùng chình)
Đám mây (vắt)
Ít, chậm, nhẹ nhưng đang tăng trưởng
- Qua các giác quan.
- Hương vị đặc trưng.
- Những chuyển động nhẹ nhàng, tinh tế.
- Thời gian diễn ra chóng vánh.
- Không gian đa chiều.
- Tín hiệu từ vô hình sang hữu hình
 
Cảnh vật sang thu - Bức tranh giao mùa tuyệt đẹp
“Bài thơ không chỉ báo cho người đọc biết thu đã trở về trong cảnh sắc thiên nhiên mà còn ngay trong cuộc sống con người, trong tâm hồn tôi và chắc với rất nhiều người yêu thơ”
( Lời tâm sự của nhà thơ Hữu Thỉnh)


CÂU HỎI THẢO LUẬN (3p)
- Bài thơ Sang thu còn bộc lộ những suy ngẫm sâu sắc mang tính triết lí của tác giả về con người và cuộc đời lúc sang thu. Em hãy làm rõ điều đó.
“ Ở đây “hàng cây đứng tuổi” chính là chủ thể trữ tình trong bài thơ đã trải qua bao nhiêu gian nan vất vả, giờ đã vươn lên và không gì làm chúng run rẩy… Và cần hiểu thêm đó chính là hình ảnh đất nước – một đất nước đã trải qua bom đạn, dạn dày với khốc liệt của chiến tranh, hi sinh trong biết bao chiến trận. Đất nước ấy sẽ vững vàng và không có gì lay chuyển được bản lĩnh một dân tộc, sức mạnh của cả một đất nước. Hàng cây đó chính là dân tộc ta, đất nước ta vững vàng vượt lên phía trước trong công cuộc xây dựng đất nước...”
( Lêi t©m sù cña nhµ th¬ H÷u ThØnh)
Tổng kết
1. Nghệ thuật:
- Khắc họa được những hình ảnh thơ đẹp, gợi cảm, đặc sắc về thời điểm giao mùa hạ - thu...
- Sáng tạo trong việc sử dụng từ ngữ (Bỗng, phả, hình như...) phép nhân hóa, ẩn dụ...
2. Nội dung:
- Bài thơ thể hiện cảm nhận tinh tế và Cảm xúc tinh tế của nhà thơ trước thời khắc giao mùa.
- Tấm lòng thiết tha, trân trọng trước vẻ đẹp quê hương đất nước, niềm tin vào cuộc sống mới.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
* Bài cũ
1. Học bài, làm bài tập phần Luyện tập trang 72: Dựa vào các hình ảnh, bố cục của bài thơ, viết một bài văn ngắn diễn tả cảm nhận của Hữu Thỉnh trước sự biến chuyển của đất trời lúc sang thu.
2. Phân tích, cảm thụ những hình ảnh thơ hay, đặc sắc trong bài.
3. Sưu tầm thêm một vài đoạn thơ, bài thơ viết về muà thu để cảm thấy nét đặc sắc của mỗi bài và thấy được sự độc đáo của “Sang Thu”
4. Soạn bài Nói với con- Y Phương
Luyện tập
Nêu ý nghĩa nhan đề bài thơ?
Năm học 2017 - 2018
CHúC
CáC
THầY
CÔ
MạNH
KHOẻ
CÔNG
TáC
TốT
CHúC
CáC
EM
CHĂM
NGOAN
HọC
GIỏI
xin chân thành
cảm ơn!
MỘT CÁCH HIỂU VỀ HÌNH ẢNH “SẤM” VÀ “HÀNG CÂY”
- Sương chùng chình qua ngõ
- Sông được lúc dềnh dàng
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
- Chim bắt đầu vội vã
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Trên hàng cây đứng tuổi
Sấm cũng bớt bất ngờ
CỦNG CỐ
HOÀN THÀNH PHIẾU HỌC TẬP
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
* Bài cũ
1. Viết đoạn văn trình bày cảm nhận về hình ảnh thơ em yêu thích nhất trong bài.
2. Viết một đoạn văn trình bày những cảm xúc của mình về mùa thu Hà Nội.
3. Hoàn thành phiếu bài tâp.
Hữu Thỉnh
Hương ổi (Phả)
Chim (vội vã)
Sông dềnh dàng
Nắng (vẫn còn)
Sấm (bớt bất ngờ)
Nhiều, nhanh, mạnh nhưng đang tiêu hao
Gió (se)
Sương (chùng chình)
Đám mây (vắt)
Ít, chậm, nhẹ nhưng đang tăng trưởng
- Huy động các giác quan.
- Hương vị đặc trưng.
- Những chuyển động nhẹ nhàng, tinh tế.
- Thời gian diễn ra chóng vánh.
- Không gian đa chiều.
- Tín hiệu từ vô hình sang hữu hình
Ngỡ ngàng
(Bất giác)
Say sưa
(Tri giác)
Trầm ngâm (Suy nghĩ)
- Chưa tin hẳn đời người đã sang thu
- Sự vận động của mỗi người khi tuổi trẻ dần qua
- Khi có tuổi, con người sẽ vững vàng hơn trong cuộc đời
 Trời đất sang thu - Bức tranh giao mùa tuyệt đẹp
Đời sống sang thu, đời người sang thu.
Mưa (vơi dần)
Hàng cây (đứng tuổi)
Hữu Thỉnh
Chỉ ra sự khác biệt của khổ thơ 2 so với khổ thơ 1 về những nội dung sau:
- Vui nhộn, rộn rã.
- Rộng, cao: sông, trời, mây
- Dòng sông, cánh chim,
- Đám mây, bầu trời.
- Đa dạng, nhiều chiều (dềnh dàng, vội vã)
- Đối: dềnh dàng > < vội vã - Gợi sự chuyển động khác nhau của sự vật.
- Nhân hóa: "sông-dềnh dàng", "chim - vội vã" gợi hình ảnh dòng sông,cánh chim mùa thu có tâm trạng, hoạt động như con người.
- Sương chùng chình qua ngõ
- Sông được lúc dềnh dàng
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
- Chim bắt đầu vội vã
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưua
Trên hàng cây đứng tuổi
Sấm cũng bớt bất ngờ
N?ng v?n cũn, mua dó voi d?n, s?m cung b?t,.

Thu đến vẫn còn những dư âm của mùa hạ.
Hương ổi, gió se, sương
Sông, chim, đám mây
Nắng, mưa, sấm, hàng cây
Ngì ngµng…
B©ng khu©ng…
Suy ngÉm…
Hồn thơ tinh tế, nhạy cảm, giàu cảm xúc.
Sang thu
Cảnh
(Thiên nhiên)
Khổ I
Nghệ thuật
Nhân hoá, ẩn dụ kết hợp đối....
Từ ngữ giàu sức gợi cảm, hình ảnh giàu tính tượng trựng.
Khổ II
Khổ III
Tình
(Cảm nghí)
Tín hiệu thu về
(thấp, hẹp, gần)
Đất trời sang thu
(cao,rộng,xa)
Đổi thay sâu kín
(ngoài vào trong)
Ngỡ ngàng
(bất giác)
Ngắm nhìn
(tri giác)
Trầm ngâm
(suy ngẫm)
Sang Thu
(Cảnh vật thiên nhiên lúc giao mùa)
khổ I
khổ II
khổ III
cảnh
(thiên nhiên)
tình
(cảm nghĩ)
Nghệ thuật: ..........................
Nội dung: .............................
? Hãy điền những kiến thức khái quát nhất về giá trị nội dung
, giá trị nghệ thuật của bài thơ vào sơ đồ dưới đây:
Tín hiệu thu về
(thấp, hẹp, gần)
Đất trời sang thu
(cao, rộng, xa)
Bi?n d?i c?nh v?t
(ngoài vào trong)
(bất giác)
(tri giác)
(suy ngẫm)
Ngỡ ngàng
Say sua
Trầm ngâm
sang thu
Hữu Thỉnh
Hương ổi (Phả)
Chim (vội vã)
Sông dềnh dàng
Nắng (vẫn còn)
Sấm (bớt bất ngờ)
Nhiều, nhanh, mạnh nhưng đang tiêu hao
Gió (se)
Sương (chùng chình)
Đám mây (vắt)
Ít, chậm, nhẹ nhưng đang tăng trưởng
- Huy động các giác quan.
- Hương vị đặc trưng.
- Những chuyển động nhẹ nhàng, tinh tế.
- Thời gian diễn ra chóng vánh.
- Không gian đa chiều.
- Tín hiệu từ vô hình sang hữu hình
Ngỡ ngàng
(Bất giác)
Say sưa
(Tri giác)
Trầm ngâm (Suy nghĩ)
- Chưa tin hẳn đời người đã sang thu
- Sự vận động của mỗi người khi tuổi trẻ dần qua
- Khi có tuổi, con người sẽ vững vàng hơn trong cuộc đời
 Trời đất sang thu - Bức tranh giao mùa tuyệt đẹp
Đời sống sang thu, đời người sang thu.
Mưa (vơi dần)
Hàng cây (đứng tuổi)
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
* Tả thực:
Sấm: Vang động bất thường của ngoại cảnh, của cuộc đời.
Hàng cây đứng tuổi: Con người từng trải.
* Ý nghĩa ẩn dụ:
Sấm
hàng cây đứng tuổi
"Với hình ảnh có giá trị tả thực về hiện tượng thiên nhiên này, tôi muốn gửi gắm suy ngẫm của mình, khi con người đã từng trải thì cũng vững vàng hơn trước những tác động bất thường của ngoại cảnh, của cuộc đời."
( Lời tâm sự của nhà thơ Hữu Thỉnh)
THẢO LUẬN NHÓM
Hình thức thảo luận nhóm 4
Thời gian thảo luận: 1 phút
hết giờ
- Sấm và hàng cây lúc sang thu.
KHỔ THƠ 3

Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
nắng
mưa
sấm
hàng cây
Vẫn còn
vơi dần
cũng bớt
đứng tuổi
Mùa hạ nhạt dần
Mùa thu rõ nét