Bài 24. Sang thu

Ngữ
văn
91
GIÁO VIÊN : Đinh Thị Diệu Hòa
CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ ĐẾN DỰ GIỜ THĂM LỚP
Tiết 121 SANG THU
I.Tìm hiểu chung:
- Hữu Thỉnh
1.Tác giả:
- Nguyễn Hữu Thỉnh (1942 )

Quê : Huyện Tam Dương, Tỉnh Vĩnh Phúc.

2. Tác phẩm : Bài thơ viết cuối năm
1977, đất nước thống nhất.
- Nhà thơ quân đội nổi tiếng thời chống Mỹ.
Tiết 121 SANG THU
I.Tìm hiểu chung:
- Hữu Thỉnh
1.Tác giả:
- Nguyễn Hữu Thỉnh (1942 )

Quê : Huyện Tam Dương, Tỉnh Vĩnh Phúc.

2. Tác phẩm : Bài thơ viết cuối năm
1977, đất nước thống nhất.
- Nhà thơ quân đội nổi tiếng thời chống Mỹ.
Tiết 121 SANG THU
I.Tìm hiểu chung:
- Hữu Thỉnh
1.Tác giả:
- Nguyễn Hữu Thỉnh (1942 )

Quê : Huyện Tam Dương, Tỉnh Vĩnh Phúc.

2. Tác phẩm : Bài thơ viết cuối năm
1977, đất nước thống nhất.
- Nhà thơ quân đội nổi tiếng thời chống Mỹ.
II. Đọc – Hiểu văn bản:
1. Đọc :
2. Thể thơ : 5 chữ
3.Phân tích: Bức tranh thiên nhiên giao mùa : hạ- thu
Tác giả cảm nhận mùa thu về qua những tín hiệu nào của thiên nhiên?
a. Khổ 1: Chớm thu
Tiết 121 SANG THU
I.Tìm hiểu chung:
- Hữu Thỉnh
1.Tác giả:
- Nguyễn Hữu Thỉnh (1942 )

Quê : Huyện Tam Dương, Tỉnh Vĩnh Phúc.

2. Tác phẩm : Bài thơ viết cuối năm
1977, đất nước thống nhất.
- Nhà thơ quân đội nổi tiếng thời chống Mỹ.
II. Đọc – Hiểu văn bản:
1. Đọc :
2. Thể thơ : 5 chữ
3.Phân tích: Bức tranh thiên nhiên giao mùa : hạ- thu
a. Khổ 1: Chớm thu
- Tín hiệu chuyển mùa
Hương ổi; Ngọn gió se; Sương giăng lạnh.
Tiết 121 SANG THU
I.Tìm hiểu chung:
- Hữu Thỉnh
1.Tác giả:
2. Tác phẩm :
II. Đọc – Hiểu văn bản:
1. Đọc :
2. Thể thơ : 5 chữ
3.Phân tích: Bức tranh thiên nhiên giao mùa : hạ- thu
a. Khổ 1: Chớm thu
- Tín hiệu chuyển mùa
Hương ổi; Ngọn gió se; Sương giăng lạnh.
Từ bỗng đặt ở vị trí đầu câu thơ
thể hiện cảm xúc gì ở nhà thơ ?
- Từ ngữ:
+ Bỗng => đột ngột bất ngờ
+ Phả => lan ra với không gian rộng, gợi sự nồng
ấm của hương ổi.
Từ Phả có thể thay thế bằng
những từ nào ? Dùng từ phả có
gì đặc sắc?
Tiết 121 SANG THU
I.Tìm hiểu chung:
- Hữu Thỉnh
1.Tác giả:
2. Tác phẩm :
II. Đọc – Hiểu văn bản:
1. Đọc :
2. Thể thơ : 5 chữ
3.Phân tích: Bức tranh thiên nhiên giao mùa : hạ- thu
a. Khổ 1: Chớm thu
- Tín hiệu chuyển mùa
Hương ổi; Ngọn gió se; Sương giăng lạnh.
- Từ ngữ:
+ Bỗng => đột ngột bất ngờ
+ Phả => lan ra với không gian rộng, gợi sự nồng
=> Từ ngữ tinh tế, gợi cảm
+ Sương chùng chình =>Nhân hóa đặc sắc , gợi nét thơ
ấm của hương ổi.
Em hiểu “ gió se” là như thế nào ?
Từ “Chùng chình ” có nghĩa là gì ?Có thể thay bằng những từ nào ? Với từ “ Chùng chình” hình ảnh thơ trở nên như thế nào trong việc biểu hiện thiên nhiên?
Hương ổi
- phả -> Khứu giác.
Gió -
se -> Xúc giác.
Sương
- chùng chình ->Thị giác.
+ Cảm nhận tinh tế bằng nhiều giác quan:
Khứu giác, xúc giác, thị giác
Tiết 121 SANG THU
I.Tìm hiểu chung:
- Hữu Thỉnh
1.Tác giả:
2. Tác phẩm :
II. Đọc – Hiểu văn bản:
1. Đọc :
2. Thể thơ : 5 chữ
3.Phân tích: Bức tranh thiên nhiên giao mùa : hạ- thu
a. Khổ 1: Chớm thu
- Tín hiệu chuyển mùa
Hương ổi; Ngọn gió se; Sương giăng lạnh.
- Từ ngữ:
+ Bỗng => đột ngột bất ngờ
+ Phả => lan ra với không gian rộng, gợi sự nồng
=> Từ ngữ tinh tế, gợi cảm
+ Sương chùng chình =>Nhân hóa đặc sắc , gợi nét thơ
ấm của hương ổi.
+ Cảm nhận tinh tế bằng nhiều giác quan:
Khứu giác, xúc giác, thị giác
Cảm nhận tâm trạng của nhà thơ “ Hình như thu đã về”?
- “ Hình như thu đã về” => Cái ngỡ ngàng, ngạc nhiên, cảm giác chưa thật rõ ràng
* Cảm xúc bâng khuâng xao xuyến.
Tiết 121 SANG THU
I.Tìm hiểu chung:
- Hữu Thỉnh
1.Tác giả:
2. Tác phẩm :
II. Đọc – Hiểu văn bản:
1. Đọc :
2. Thể thơ : 5 chữ
3.Phân tích: Bức tranh thiên nhiên giao mùa : hạ- thu
b. Khổ 2: Thu về
a. Khổ 1: Chớm thu
Trong khổ thơ 2 , hình ảnh thiên nhiên sang thu được tiếp tục phát hiện bằng những chi tiết , hình ảnh quen thuộc nào ?
+ Sông : dềnh dàng.
+ Chim : Vội vã.
=> Hình ảnh thiên nhiên quen thuộc.
=> Không gian bức tranh thu rộng mở, cao vời
Tiết 121 SANG THU
I.Tìm hiểu chung:
- Hữu Thỉnh
1.Tác giả:
2. Tác phẩm :
II. Đọc – Hiểu văn bản:
1. Đọc :
2. Thể thơ : 5 chữ
3.Phân tích: Bức tranh thiên nhiên giao mùa : hạ- thu
b. Khổ 2: Thu về
a. Khổ 1: Chớm thu
+ Sông : dềnh dàng.
+ Chim : Vội vã.
=> Hình ảnh thiên nhiên quen thuộc.
Hình ảnh đám mây mùa hạ vắt nửa mình sang thu nên hiểu như thế nào ? Có thật có một đám mây như thế không ?
=> Không gian bức tranh thu rộng mở, cao vời
+ Đám mây : vắt nửa mình sang thu
Hình ảnh đẹp nhất, đặc sắc nhất – không gian, thời gian chuyển mùa thật nên thơ.
* Nhân hóa độc đáo gợi nhiều liên tưởng.
Tiết 121 SANG THU
I.Tìm hiểu chung:
- Hữu Thỉnh
1.Tác giả:
2. Tác phẩm :
II. Đọc – Hiểu văn bản:
1. Đọc :
2. Thể thơ : 5 chữ
3.Phân tích: Bức tranh thiên nhiên giao mùa : hạ- thu
b. Khổ 2: Thu về
a. Khổ 1: Chớm thu
c.Khổ 3
Thiên nhiên sang thu còn được gợi ra bằng những hình ảnh nào?
Tiết 121 SANG THU
- Hữu Thỉnh
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
Tiết 121 SANG THU
I.Tìm hiểu chung:
- Hữu Thỉnh
1.Tác giả:
2. Tác phẩm :
II. Đọc – Hiểu văn bản:
1. Đọc :
2. Thể thơ : 5 chữ
3.Phân tích: Bức tranh thiên nhiên giao mùa : hạ- thu
b. Khổ 2: Thu về
a. Khổ 1: Chớm thu
c.Khổ 3
- Miêu tả hiện tượng thiên nhiên:
+ Nắng nhạt.
+ Mưa ít.
+ Sấm bớt bất ngờ trên hàng cây đứng tuổi.
Tiết 121 SANG THU
I.Tìm hiểu chung:
- Hữu Thỉnh
1.Tác giả:
2. Tác phẩm :
II. Đọc – Hiểu văn bản:
1. Đọc :
2. Thể thơ : 5 chữ
3.Phân tích: Bức tranh thiên nhiên giao mùa : hạ- thu
b. Khổ 2: Thu về
a. Khổ 1: Chớm thu
c.Khổ 3
Thảo luận nhóm: 3 phút
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
Em hiểu thế nào về hai dòng thơ
trên? Tác giả sử dụng biện pháp
tu từ gì? Nêu ý nghĩa?
+ Nghia t? th?c: Sang thu, h�ng cõy lõu nam khụng cũn b?t ng? vỡ ti?ng s?m.
+ Nghĩa ẩn dụ:
Sấm: vang động bất thường
của ngoại cảnh, cuộc đời.
Hàng cây đứng tuổi: Con
người từng trãi sẽ có bản lĩnh
vững vàng, bình tĩnh hơn.
=> Từ cảnh vật gợi suy ngẫm sâu xa, kín đáo về cuộc đời v? con ngu?i.
- Miêu tả hiện tượng thiên nhiên:
+ Nắng nhạt.
+ Mưa ít.
+ Sấm bớt bất ngờ trên hàng cây đứng tuổi.
Tiết 121 SANG THU
I.Tìm hiểu chung:
- Hữu Thỉnh
1.Tác giả:
2. Tác phẩm :
II. Đọc – Hiểu văn bản:
1. Đọc :
2. Thể thơ : 5 chữ
3.Phân tích: Bức tranh thiên nhiên giao mùa : hạ- thu
b. Khổ 2: Thu về
a. Khổ 1: Chớm thu
c.Khổ 3
- Miêu tả hiện tượng thiên nhiên:
+ Nắng nhạt.
+ Mưa ít.
+ Sấm bớt bất ngờ trên hàng cây đứng tuổi.
=> Nghĩa tả thực : Sang thu ,hàng cây lâu năm không còn bất ngờ vì tiếng sấm.
Nghĩa ẩn dụ : Khi con người đã từng trải thì cũng vững vàng, bình tĩnh hơn trước những tác động bất thường của ngoại cảnh của cuộc đời.
*Hình ảnh thơ chất chứa sự suy ngẫm về con người, cuộc đời.
Em nhận xét gì về nghệ thuật đặc sắc của bài thơ ?
Nêu nội dung ý nghĩa văn bản ?
Bàu thơ thể hiện những cảm nhận tinh tế của nhà thơ trước vẻ đẹp của thiên nhiên trong khoảng khắc giao mùa.
Bài thơ đã gợi trong em những cảm xúc gì ?
III.Tổng kết: Ghi nhớ Sgk trang 71.
Tiết 121 SANG THU
I.Tìm hiểu chung:
- Hữu Thỉnh
1.Tác giả:
2. Tác phẩm :
II. Đọc – Hiểu văn bản:
1. Đọc :
2. Thể thơ : 5 chữ
3.Phân tích: Bức tranh thiên nhiên giao mùa : hạ- thu
b. Khổ 2: Thu về
a. Khổ 1: Chớm thu
c.Khổ 3
- Miêu tả hiện tượng thiên nhiên:
+ Nắng nhạt.
+ Mưa ít.
+ Sấm bớt bất ngờ trên hàng cây đứng tuổi.
=> Nghĩa tả thực : Sang thu ,hàng cây lâu năm không còn bất ngờ vì tiếng sấm.
Nghĩa ẩn dụ : Khi con người đã từng trải thì cũng vững vàng, bình tĩnh hơn trước những tác động bất thường của ngoại cảnh của cuộc đời.
*Hình ảnh thơ chất chứa sự suy ngẫm về con người, cuộc đời.
III.Tổng kết: Ghi nhớ Sgk trang 71.
* Nhân hóa độc đáo gợi nhiều liên tưởng.
Hình ảnh đẹp nhất, đặc sắc nhất – không gian, thời gian chuyển mùa thật nên thơ.
+ Đám mây : vắt nửa mình sang thu.
=> Không gian bức tranh thu rộng mở, cao vời.
=> Hình ảnh thiên nhiên quen thuộc.
+ Chim : Vội vã.
+ Sông : dềnh dàng.
- Tín hiệu chuyển mùa
Hương ổi; Ngọn gió se; Sương giăng lạnh.
- Từ ngữ:
+ Bỗng => đột ngột bất ngờ
+ Phả => lan ra với không gian rộng, gợi sự nồng ấm của hương ổi.
=> Từ ngữ tinh tế, gợi cảm
+ Sương chùngchình =>Nhân hóa đặc sắc, gợi nét thơ
+ Cảm nhận tinh tế bằng nhiều giác quan:
Khứu giác, xúc giác, thị giác.
- “Hình như thu đã về” => Cái ngỡ ngàng, ngạc nhiên, cảm giác chưa thật rõ ràng.
* Cảm xúc bâng khuâng xao xuyến.
1
2
3
4
5
6
2. Tác giả cảm nhận mùa thu bắt đầu từ hương vị này ?
1. Từ diễn tả tâm trạng của nhà thơ qua câu:
“Hình như thu đã về “ ?
3. Từ “bổng” thể hiện trạng thái cảm xúc này ?
4. Từ cuối hạ sang đầu mùa thu gọi là ?
5. Biện pháp nghệ thuật dùng nhiều trong bài thơ ?
6. Công việc mà Hữu Thỉnh làm trong quân đội ?
M
Ù
A
T
H
U
7. Từ khóa của ô chữ này gồm 6 chữ cái ?
Ô CHỮ BÀI " SANG THU "
Blog “Những nhịp cầu tri thức”
Một số đoạn thơ viết về mùa thu:
Em không nghe rừng thu
Lá thu rơi xào xạc,
Con nai vàng ngơ ngác
Đạp trên lá vàng khô?
(Lưu trọng Lư, Tiếng thu)
Đây mùa thu tới(Xuân Diệu)
Rặng liễu đìu hiu đứng chịu tang,
Tóc buồn buông xuống lệ ngàn hàng;
Đây mùa thu tới - mùa thu tới
Với áo mơ phai dệt lá vàng.
Ao thu lạnh lẽo nước trong veo
Một chiếc thuyền câu bé tẻo teo.
( Nguyễn Khuyến- Thu điếu)
Nắng thu đang trải đầy
Đã trăng non múi bưởi
Bên cầu con nghé đợi
Cả chiều thu sang sông
(Hữu Thỉnh, Chiều sông Thương)
Sáng mát trong như sáng năm xưa
Gió thổi mùa thu hương cốm mới
Tôi nhớ những ngày thu đã xa
Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội
Những phố dài xao xác hơi may
Người ra đi đầu không ngoảnh lại
Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy.

Mùa thu nay khác rồi
Tôi đứng vui nghe giữa núi đồi
Gió thổi rừng tre phấp phới
Trời thu thay áo mới
Trong biếc nói cười thiết tha!
Trời xanh đây là của chúng ta
Núi rừng đây là của chúng ta
Những cánh đồng thơm mát
Những ngả đường bát ngát
Những dòng sông đỏ nặng phù sa
…
(Đất nước-Nguyễn Đình Thi)
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
1.Học bài: - Học thuộc lòng bài thơ
- Nắm vững nội dung , nghệ thuật bài thơ ( học ghi nhớ trang 71)
- Chọn bình những câu thơ hay nhất , chú ý 2 câu thơ cuối
2.Soạn bài: Văn bản “ Nói với con ”
+ Tác giả Y Phương
+ Thể thơ , bố cục bài thơ
+ Cha nói với con những điều gì?
+ Ước mong của người cha về con?
+ Nghệ thuật diễn tả giàu hình ảnh , gợi cảm của thơ ca miền núi.